4
CONTEN TS
page
Preface............................................................................................................. .....5
Introductory ..................................................................................................... ....7
Chapter I. Sources and literature ..................................................................... ….17
§1. Sources .......................................................................................................…17
§2. Literature.................................................................................................... …32
Chapter II. Economic life ................................................................................ …50
§1. Common economic situation ...................................................................... …..50
2.1.1.
Export …………………… ...................................................................….69
2.1.2.
Import ……………………… ................................................................ ….73
§2. Cities ........................................................................................................ …74
Chapter III. Political and social life................................................................. …..87
§1. Political situation ........................................................................................ ….87
3.1.1.
The structure of state............................................................................. …99
3.1.2.
Army………………. ......................................................................... …. 104
§2. Social situation and political struggle ........................................................... …176
3.2.1.
The ethnic structure of population ....................................................... ….176
3.2.2.
The sufferings of people during
the Afghan occupation……………………………………………………..185
3.2.3. The political struggle…………………………………………………………191
Chapter IV. Foreign politics and international trade relations ……………….. 240
§1. Foreign politics ............................................. ......................................... ….240
§2. International trade relations.......................................................................…..309
Chapter V. Cultural life............................................................................... …..341
§1. Culture and poetry ................................................................................... …..341
5.1.1.Literature and philosophy .......................................................................….342
5.1.2.
Architecture…………… ....................................................................….350
5.1.3.
Painting……………. ......................................................................... …356
5.1.4.
Music……………………................................................................. …..357
§2. Religious-spiritual life ............................................................................. …..361
Chapte r VI. The reasons of fall of Safavi state in
English-language historiography ................................................................. ….390
Conclusion ................................................................................................. …..412
Summary................................................................................................... …..417
Bibliography ............................................................................................. …...419
5
ÖN SÖZ
SəfəviĢünaslığa yeni töhfə
Səfəvi dövləti Azərbaycan xalqının dövlətçilik tarixində mühüm yer tutur.
200 ildən çox bir tarixi dövr ərzində tək cə Azərbaycanı və qonşu ölk ələri deyil,
Yaxın və Orta Şərqin çox geniş ərazilərini idarə edən Azərbaycan Səfəvilər
sülaləsi türk dövlətçiliyinin tarixinə parlaq səhifələr həkk etmişdir. Digər böyük
türk imperiyaları kimi Səfəvi dövləti də uzun müddət onun hakimiyyəti altında
yaşamış xalqlara əmin-amanlıq gətirmiş, təkcə Azərbaycan türklərinin deyil, bu
dövlətin tərkibinə daxil olan başqa xalqların, o cümlədən İran xalqlarının maddi
və mənəvi mədəniyyətinin qorunub saxlanmasında, daha da tərəqqi etməsində
olduqca mühüm rol oynamışdır.
Dövlətçilik tariximizə dair aparılmış tədqiqatlar aydın sübut edir ki,
xarici ölkələrin (o cümlədən, vaxtı ilə Azərbaycan imperiyalarının tərkibinə daxil
olan ölkələrin!) bir çox «araşdırıcıları» özlərinə «tarix yaratmaq» məqsədilə ya
xalqımızın dövlətçilik tarixinə sahib çıxmağa çalışmış, ya da bu şanlı tarixi
saxtalaşdırmaq üçün dəridən - qabıqdan çıxmışlar.
Azərbaycan torpaqları 1813 və 1828-ci illərdə Rusiya və İran arasında
bölüşdürüldükdən sonra belə saxtalaşdırmalar daha da artmış və intensiv
xarakter almışdır.
Azərbaycanın siyasi varlığını öz içərilərində əridib yoxa çıxarmaq,
xalqımızın azadlıq və müstəqillik ruhunu məhv etmək kimi məkrli niyyəti
qarşılarına məqsəd qoyan velikorus və fars şovinistləri, bu baxımdan, ən ağır
zərbəni Səfəvi tarixinə vurmuşlar.
Böyük coğrafi k əşflər dövründə və bundan sonra Yaxın və Orta Sərqdə
möhkəmlənmək siyasəti yeridən qərb ölkələrinin böyük dövlətçilik və
Avropamərk əzçilik mövqeyindən çıxış edən tarixçiləri də eyni yolla getmişlər. Bu
ruhda yazılan tarix əsərləri sırasında, əlbəttə, ingilisdilli tarixşünaslıq istisna
təşkil etmir.
Rəhimə Dadaşovanın oxucu mühak iməsinə təqdim olunan «Səfəvilərin
son dövrü» monoqrafiyası bu baxımdan olduqca aktual problemə həsr
olunmuşdur. Müəllif özünün vaxtında yazılmış bu əsərində mümkün olan bütün
ingilisdilli əsərləri, habelə ilk mənbələri tədqiqat süzgəcindən k eçirərək maraqlı
bir araşdırma ortaya qoymuşdur. Müəllifin bu qiymətli monoqrafiyasında
göstərilən əsərlərdəki və ilk mənbələrdəki zəngin fakt materialları əsasında
Dostları ilə paylaş: |