31
düymələməyəcək?" — deyə düşündü və bir neçə addım
aralanandan sonra özünü saxlaya bilmədi, dönüb bir də
Təhminəyə baxdı:
—İşdi şayət təsadüfən yuxumda Riqaya düşsəm, mütləq səni
axtarıb taparam, — dedi.
Dişləri narın, tən-bərabər,qarğıdalı dənələri.
Nemət otağa girdi. Futbol ehtirasları sinsiyib hamının içinə
çökmüşdü. Başlarını aşağı salmışdılar, hərə öz işiylə məşğul
idi. Deyəsən, Dadaş dünənki söhbətdən heç söz salmaq fikrində
deyildi.
"Üzümə salım, deyim. Yox. Yaxşı düşməz". Ancaq
deməsəm də, özünün yadına düşən deyil. Bəlkə bir bəhanə
tapıb deyim. Məsələn, "bu gün gedəcəm dublyajın pulunu
almağa, deyirdim sizə, "Jivıe i mertvıe". Yaxud "dünən şkafa
baxdım, tapa bilmədim, bizdə burda yoxdur ki, o roman?" Yox,
bu bicliklərin köhnə pulnan qiyməti beş qəpikdir. Dadaş
qazdan ayıqdır. Ya bəlkə belə deyim: "Dünən oturub başladım
bir az romandan tərcümə etməyə, pis getmir". Yox, bu da
yaramaz. Deyər başlamısan, əcəb eləmisən, qurtar gətir, plana
salaq... "Əşi, nə götür-qoy edirəm?".
—Dadaş müəllim, — dedi, — dünən müqavilə haqqında
danaşmışdıq, yadınızda?
Nemət duydu ki, otaqdakılar qulaqlarını şəklədilər.
Dadaş başını qaldırdı:
—Hə, hə, əlbəttə, yadımdadır. Yəhya, zəhmət çək,
Təhminəni çağır, bir müqavilə doldursun.
Təhminə otağa girdi. Düymələri bağlanmışdı. Görəsən Zaur
deyib? Siyirtməsindən müqavilə çıxarıb doldurmağa başladı.
Atanın adı, ünvanı...
—Dadaş müəllim, neçədən bağlayırsınız?
Bir an səssizlik çökdü. Guya Qurban da, Yəhya da, Gümşüd
də öz işləriylə məşğul idilər. Amma Nemət bilirdi ki, üçünün
də qulağı darı dənləyir.
Nemət düşünürdü: "Lap aşağısı 60, yuxarısı 150. Bunlar
32
heç, indi görəsən həştad olacaq, yüz, ya yüz iyirmi?".
Dadaş:
—Yüz iyirmi, — dedi, — sanballı işdir.
Təhminə yazdı.
—Qol çək.
Nemət qol çəkdi. Dadaş da qol çəkdi.
—Bay, 120 yazmısan ki... — dedi, — bəs mən 100 dedim.
Gülüşdülər. Bu da şöbə yumoru qəbilindən idi. Dadaş:
—Daha keçib, qol çəkdik, — dedi, — babalı Təhminənin
boynuna. Yazılana pozu yoxdur.
Dadaş: "Yazılana pozu yoxdur" deyəndə səhərki xatirə —
Bikə xalanın doğum evində dediyi sözlər ani bir qığılcım kimi
Nemətin fikrində alışıb söndü.
Nemət:
—Çox sağ olun, — dedi. — Artıq dərəcədə minnətdaram.
—Beh haqqında ərizəni də yaz, aparım müdir ikisinə bir
yerdə qol çəksin.
...Dadaş kağızları götürüb otaqdan çıxdı.
Yəhya başını qaldırıb:
—Sən çaldın, — dedi.
Nemət:
—Yetim əlində qoğal əcaib? — dedi.
Gümşüd:
—Ayəndə düşər şənbəyə novruz, — dedi.
Qurban heç nə demədi. Qaşqabağı yernən gedirdi. Nemət
bilirdi ki, içini gəmirir.
Dadaş qayıtdı:
—Hə, indi get Səfdərə təzimə.
Səfdər dayı baş mühasib idi.
—Yox, yox, indi pulumuz yoxdur. Qəpik də.
Hələ idarənin tarixində elə hadisə olmamışdı ki, Səfdər bir
adama gələn kimi əlüstü pul versin.
—Bəs haçan olacaq?
—On gündən sonra.
33
Amma Səfdər dayının bir məziyyəti var idi. On gündən
sonra deyirdisə, düz on gündən sonra arxayın gedib pulunu ala
bilərsən. Sözünün ağası idi. Dadaş, Səfdər dayı, bir də
Məmməd Nəsir bu idarənin ən köhnə işçiləri idi.
—Bilirsən ki, olsaydı, sənə yox deməzdim. Bayaq Dadaş
gəlmişdi. Alacağı var. Birisi gün Riqaya gedir. Dedim yoxdur.
Dalınca göndərərəm.
"Deməli, Dadaş birisi gün gedir. Bu nə pis oldu".
Nemət çoxdan nərddə Dadaşa bir düşbərə-qutab
uduzmuşdu. Özü də əhvalat yay məzuniyyətinəcən olmalıydı.
İndi bir sabahkı gün qalırdı. Çatdırmaq olardı. Amma bir az
yaxşı düşmürdü. Müqavilə-filan... Elə çıxırdı ki, əzəz-əvəzdi,
xəcalətdən çıxır. Yox, əlbəttə, Dadaş onu tanıyır, xasiyyətinə
bələddir. Bilir ki, elə adamlardan deyil. Ancaq işçilərdən elə
düşünənləri olacaq. Elə biri bu Qurban... "Gördün, lələ, öyrən,
bacarana can qurban. Eh dünya, məlik dünya, təpəsi dəlik
dünya!" və sair folklor yaradıcılığı... hər halda Dadaşa təklikdə
demək lazımdır. Xəbərləri olmasın. Ancaq əvvəl "baş vəkillə"
razılaşdırmaq lazımdır. Dəhlizdən evə zəng elədi. Mətləbi
Sürəyyaya açdı.
—Özün bilirsən də, — dedi, — lazımdır.
Bir müddət qulaq asdı.
—Əti özüm tapacam, — dedi, — səhər tezdən gedərəm. Hər
nə lazımdır alaram. Yox, heç kəs, bir Dadaş olacaq, bir də
Murtuzgilə deyərik. Tahirəgilə. Vəssalam.
Dadaşa dəhlizdə yanaşdı, dedi.
—Əşi, bu nə zəhmətdir, nə xəcalətdir, qoy qalsın payıza.
"Görürsən, müqavilə, nə bilim, əvəz-əvəz məsələsini heç
ağlına da gətirmir".
—Yox, canımçın, çoxdan hazırlıq görmüşük. İntəhası
bilmirdim ki, biri gün gedirsiniz. Odur ki, belə bir az gec
deyirəm.
—Uşaqlara demisən?
Nemət bir an tutulan kimi oldu.
34
—Yox, deyirəm, elə özümüz oturaq, necə deyərlər,
xudmani, çünki bilirsiz, — dolaşıb səbəb tapmağa çalışdı.
Dadaş dərhal onun imdadına çatdı.
—Aa, nə olar, lap yaxşı, deməli, sabah üçdə.
Nemət otaqlarına girib papağını götürdü,
—Mənim bir balaca işim var gedirəm. Xudahafiz.
Pilləkənlə düşəndə kimsə qəfilcən onun qolundan yapışdı.
Nemət diksinib dayandı. Məmməd Nəsir idi.
—Ay səni xoş gördük.
—Salam, salam, Məmməd Nəsir.
Otuz beş il bundan qabaq Dadaş, Səfdər, Məmməd Nəsir bu
idarəyə bir vaxtda işə giriblər. İdarədə yaşından asılı olmayaraq
hamı Dadaşa Dadaş müəllim, Səfdərə Səfdər dayı deyərdi.
Məmməd Nəsiri isə cavan da, qoca da, uşaq da, böyük də
adıyla çağırırdı. Bu üçündən başqa bütün ayrı işçilər idarəyə
çox-çox sonralar gəlib. Otuz beş il bundan qabaqkı idarə
folklorunu:
"Ay Dadaş, başına daş,
Tərpənmə belə yavaş" —
misralarını da orta və gənc nəslə elə Məmməd Nəsir
çatdırıb. İndi də Nemətin qulağına əyilib: "Yenə onun
şöbəsindəsən?" — deyə xəbər aldı və simayi-şəms üstündə
xısın-xısın oxudu:
Ay Dadaş, başına daş...
Nemət bildi ki, yenə dəmdir. Məmməd Nəsirin həyatda iki
ehtirası vardı: nərd atmaq və vurmaq. İçəndə başqa aləm idi.
Məmməd Nəsir beli bükülmüş, saçları seyrəkləşmiş
ortaboylu arğaz bir kişi idn. Qəribə yazıq təbəssümü vardı. Elə
bil icazəylə gülümsünürdü. Həm də böyük məşəqqətlə
gülümsəməyə icazə almışdı. Elə bil yerimək, oturmaq,
yaşamaq icazəsini də böyük çətinlik və yalvar-yaxardan sonra
Dostları ilə paylaş: |