102
Müctəba Sadət
Abbasi İmam Əskəriyə tez sui-qəsd hazırladı və onu zəhərlədi.
On birinci imam hicrətin 260-cı ilində dünyasını dəyişdi. Onun
28 yaşı vardı. İmamət onun oğlu “M-h-m-m-d”ə yetişdi. Bu əs-
nada onun beş yaşı vardı. İmam Əskərinin vəfat xəbəri ətra-
fa yayıldı. Bəni-Haşimin adamları tələsdi. Samərrada olan hər
kəs İmamın evinə toplaşdı ki, onun cənazəsinə hazırlıq işləri
görsün, pak cəsədi cənazə namazına hazırlasınlar. İmam Əs-
kərinin qardaşı Cəfər ona namaz qılmağa çalışdı. Ancaq uşaq
olan İmam “M-h-m-m-d” irəli keçərək ona dedi: Mən atama
namaz qılmaqda daha layiqəm. Sonra müqəddəs cənazəyə na-
maz qıldı. Kimsənin etirazı olmadan cəmiyyətə imamlıq etdi,
hamı çaşqınlıq içərisində idi (çünki Peyğəmbərin müjdəsi baş
vermişdi). Onlar qəbul etdilər ki, bu uşaq atasının imamətdə
məqamını icra edən kəsdir, gözlənilən imamın özüdür. Namaz
mərasimi bitdikdən sonra oğlan uşağı olan İmam yoxa çıxdı.
Abbasi hökuməti oğlan barəsində olduqca ağır çətinliyə
düşdü. Bir-birlərindən onun nə zaman doğulduğu haqqında
soruşurdular?! Aydın oldu ki, o, gözlənilən Mehdidir. Sarsıntı
keçirərək ayıldılar və onun doğulmasından necə xəbərsiz ol-
maqlarına təəccüb etdilər. Camaat arasında yayılan şayiələr öz
təsdiqini tapdı. Hakimiyyət təhlükəsizlik tədbirləri görməyə,
onun qarşısını almağa və sonuna çıxmağa çalışdı. Onlar İmam
Əskərinin evinə basqın etdilər, evlərə, yaxın mənzillərə hücum
çəkdilər, dəqiqliklə təftiş apardılar. Beləcə, Abbasilər İmam
Mehdini axtarmaq yolunda bütün ölümcül icraatları apardılar
ki, onu ələ keçirsinlər və iziki aradan götürsünlər. Allahın bö-
yük lütf və inayəti oldu. Gözlənilən İmamı Bəni-Abbasın zülm-
kar gözlərindən gizlətdi, Allah onu zalımların gözlərindən qey-
bə çəkdi. Necə ki, babası Allah Rəsulunu Qureyşin gözlərindən
gizlətmişdi. Bu, Qureyşin onu öldürmək istədikləri zaman baş
vermişdi.
103
Məhdəviyyət haqqında nəzərlər
Qeybə çəkilməsi:
İmam Əskərinin oğlunun doğulması xəbərini və adi insan-
lardan gizlətmə işi uğurlu oldu. İmamın öz oğlunu qorumaq yo-
lunda göstərmiş olduğu cəhdləri səmərə verdi. Habelə Abbasi
hökumətinin yəqinə çatdıqdan sonra oğlanı ələ keçirib aradan
götürmək planı uğursuzluqla nəticələndi. Onlar hər bir qüvvət
işlətməklə imamın yerini və vücudunu tapmaqda aciz qaldılar.
Heyrət içinə düşdülər ki, kiçik imam haraya gedə, necə gizlənə
bilər? Heç kəs onun ölməsini isbat edə bilməmişdi, hətta kim-
sə onun öldüyünü deməmişdi. Bu, onu göstərir ki, Əhli-beyt
imamlarının on ikincisi Quranın şərikidir və onlar bir-birin-
dən ayrılmayacaqlar.
99
O yaşamaqdadır, ruzilənir, lakin qeyb-
dədir, yaxud Allah ona vəd olunan gündə zühur etməsinə icazə
verənədək insanlardan ilahi səbəbdən görünməzdir.
İmamiyyə şiələri İmam Mehdinin gizlənmə və görünməmə-
sini iki mərhələyə bölmüş, ona qeyb termini veriblər:
Birincisi – qısamüddətli qeybdir (h.260-329).
100
Atası
İmam Həsən Əskəri vəfat etdikdən sonra Rəbiul-əvvəl ayının
səkkizi, hicrətin 260-cı ilində baş verib. İmam Mehdi imamət
və vilayəti öz üzərinə götürmüşdü. Bu zaman ərzində İmam
camaatdan gizli olmuşdur. Bircə mömin və saleh seçilmiş kəs-
lərlə görüşürdü. Beləcə, Mehdinin imamət dövrü və topluma
başçılığının tərtibatı başladı. O, naiblər təyin etdi. Naib məsələ-
si ardıcılların (şiələrin) zehinlərinə qəribə gəlmirdi. Çünki iki
imam – İmam Hadi və Əskərinin nizamı da bu şəkildə təbii və
normal şəkildə icra olunurdu:
Birinci naib: Osman ibn Səid Əmri – hicrətin 260-cı ili baş-
lanıb və 5 il davam edib.
99
Allah Rəsulunun (sallallahu əleyhi və alih) mütəvatir və Səqəleyn adı ilə
məşhur hədisinin misdaqı – öncəki mənbə.
100
Bəzi alimlər deyir: Qısamüddətli qeyb dövrü o (əccələllahu fərəcəh) do-
ğulduqdan sonra h.329-cu ilə qədər baş verib.
104
Müctəba Sadət
İkinci naib: Onun oğlu Muhəmməd ibn Osman Əmri, 40 il
müddətinə davam edib.
Üçüncü naib: Əbülqasim Hüseyn ibn Ruh Nobəxti, 21 il
müddətində.
Dördüncü naib: Əli ibn Muhəmməd Səmuri, 3 il müddətin-
də və bu, hicrətin 329-cu ilinə qədər davam edib.
Qısamüddətli qeyb dövrü altmış doqquz il, altı ay və on beş
gün davam edib. Dördüncü və sonuncu sə ir, İmam Mehdinin
xüsusi naibinin ölümü ilə sona çatıb.
Qısamüddətli qeyb dövrü, məqamının naib və vəkilləri ola-
raq naiblərin təyin edilməsinin arxasında əsas hədə lər var.
1 – İmam Mehdi ilə xas tərəfdarları arasında əlaqə qurul-
ması zərurət idi. İmamın varlığı və camaat yanında qeyb mədə-
niyyətinin köklənməsi üçün 70 il kifayət idi.
2 – Ümməti, xüsusilə, imamların ardıcıllarının toplum qay-
dalarının uzunmüddətli qeyb mə humunu dərk etməyə, tədri-
cən buna hazır olmalarına, onun ani olmamasına öyrəşdirmək.
3 – Naiblərin cəmiyyətin xeyrinə olan işləri və ümmətin
tədbirlərini icra etmək, İmam qeybdə olarkən və insanların gö-
zündən gizlənərkən camaatı alimlərlə əlaqə qurmağa hazırlaş-
dırmaq.
İkinci: Uzunmüddətli qeyb: (hicrətin 329-cu ilindən vəd
olunan günə qədər) Dördüncü naib şəban ayının on beşi, hic-
rətin 329-cu ilində vəfat etdikdən sonra uzunmüddətli qeyb
dövrü başladı. İmam tərə indən Səmuriyə belə bir tövqi (imza-
lı yazı) gəldi ki, ölümündən altı gün öncə baş vermişdi. Orada
qısamüddətli qeyb dövrünün sona çatacağı, sə irlik və xüsusi
naibliyin yekunlaşdığı bildirilmişdi.
101
Beləcə, uzunmüddətli
qeyb dövrü başladı. Yeni bir mərhələ başladı ki, ümumi naiblik
mərhələsi idi. Ümumi naib adı ilə müəyyən edilməmişdi. Xü-
101
Qısamüddətli qeyb dövrü bitdikdən səmada nida baş verənədək xüsusi
naib yoxdur.
Dostları ilə paylaş: |