Yettinchi reaksiyani fosfoglitseratkinaza ferm enti katalizlaydi.
ßunda energiyaga boy fosfat q o ld ig ‘ i A D F g a
beriladi hamda A T F
va 3-fosfoglitserat hosil boMishi bilan yakunlanadi:
< 4
/ О Р О -
o . " x>
V C
Fosfoglitseratkinaza
H — C — O H
+ A D P
■■■--
H — С — О Н +ATP
c h
2
o p o
,j-
1,3-bisfosfoglitserat
CH jO PO ,2-
3-Fosfoglitserat
Sakkizinchi
reaksiya
fosfa t g ‘ ruhining
m olekulalar
ichida
tashilishi bilan boradi va bunda 3-fosfoglitserat 2-fosfogIitseratga
aylanadi:
V
о
о , - о
4 с
H -
H -
OH
O PO,:-
Fos fogl itseratmutaza
H -----С — О Р О ,г
H — С —
О Н
Н
3-fosfoglitserat
Н
2-fosfoglitserat
Reaksiya oson qaytariluvchi b o ‘ lib, M g 2‘ ioni ishtirokida kechadi.
T o ‘ qqizinchi
reaksiya
yenolaza
ferm enti
ta’ sirida
botadi,
bunda
2
-fosfoglitseratdan
bir
m olekula
suv
ajralib
chiqadt,
fo sfo en olp iro‘ zum kislota (fosfoen olp iru vat) hosil b o ‘ ladi, fosfat
b o g ‘ i esa yuqori energetik b o ‘ lib qoladi:
85
он
H
Enolaza
Fosfoenolpiruvat
2-fosfoglitserat
G lik o liz n in g o ‘ ninchi reaksiyasi yuqori en erg etik b o g ‘ ning uzilishi
bilan xarakterlanadi va fosfat q o ld ig T fosfoenolpiruvatdan A D F
ga o ‘ tkaziladi (substratli fosforillan ish ).
Reaksiyani piruvatkinaza
ferm enti katalizlaydi:
c o o e
с — о PO,®
CH.
Fosfoenolpiruvat
ADP + H® —.
Piruvatkinaza
ATP ■*—
ADP + H®
ATP
COO0
I
С--OH
II
CH,
Enolpiruvat
COOe
I
С = О
I
сн,
Piruvat
G lik o lizn in g b io lo g ik ahamiyati a vva lo energiyaga boy fo sfo rli
birikm alam ing hosil b o ‘ lishi bilan belgilanadi. G lik o lizn in g birinchi
bosqichida ikki m olekula A T F (gek sok in aza
va fosfofruktokinaza
reaksiyalari) sarflanadi. K e y in g i bosqichida to ‘ rt m olekula A T F
hosil boTadi (fosfoglitseratkinaza v a piruvatkinaza reaksiyalari).
86
Shu tariqa, anaerob sharoitda g iik o lizn in g energetik samarasi
bir m olekula glyukozada
ikki
m olek u la A T F
hosil
boMishini
ta’ minlashdir. A ero b g lik olizd a bu k o ‘ rsatkich 38 m olekula A T F ga
teng b o ‘ ladi.
5.5. A n a ero b sharoitda piruvat metabolizmi
A naerob sharoitda piruvatdan laktat hosil b o ‘ ladi. G lyukozaning
laktatga aylanishi
sut kislotali b i jg ’ish deb ataladi.
Ushbu reaksiyani
katalizlovchi ferm ent - laktatdegidrogenaza, koferm enti es a -N A D H :
NADH
+ H '
N A D ’
^
------............. H O -
■
o
C >
Laktatdegidrogenaza
1
CH,
CH,
Piruvat
Laktat
B a’ zi m ikroorganizm lar va zam burug‘ larda piruvatdan anaerob
sharoitda etanol hosil b o ‘ ladi. Ushbu ja ra yon ikki reaksiyadan iborat:
1.
Piruvatning atsetaldegidga dekarboksillanishi.
Ferm enti -
piru- vatdekarboksilaza, koferm enti - tiam inpirofosfat (vitam in B ,);
2.
Atsetaldegiddan etanolning hosil b o
4
lishi. Fermenti —
alkogol- degidrogenaza, koferm enti - N A D H :
N A D H
H
o
+ H*
N A D ’
o
OH
'
■ "
V
Dostları ilə paylaş: 
