Sağlam yeniDOĞulmuşa qulluq üzrə klinik protokol

 17

4.   Ədəbiyyat: 

1. Managing newborn problems. A guide for doctors, nurses and 

midwifes. WHO, 2003. 

2. Guidelines for Perinatal Care. American Academy of 

Pediatrics, American College of Obstetricians and Gynecologists, 

2007. 

3. WHO\UNICEF. Ten Steps to Successful Breastfeeding. 

4. Gartner LM, Morton J, Lawrece RA, et al. Breastfeeding and 

the use of human milk.Pediatrics.2005; 115: 496-506. 

5. American Academy of Pediatrics, Committee on Nutrition. 

Nutritional needs of preterm infants. In: Pediatric Nutrition 

Handbook. 4

th

 ed. Elk Grove Village, IL: American Academy of 

Pediatrics; 1998: 55-87 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---

 18

PROTOKOL №4

 

Yenidoğulmuş uşağın gözlərinin işlənməsi 

1.  Məqsəd: 

 

Blennoreyanın profilaktikası 

 

2.  Vasitələr: 

 

1%-li tetrasiklin və ya 0,5%-li eritromisin məlhəmi (hər uşaq 

üçün fərdi tübik) 

 

Steril və ya təmiz birdəfəlik əlcəklər 

 

3.  Prosedurlar: 

 

Aparılma vaxtı: doğulduqdan sonra ilk bir saat ərzində (A) 

 

 

əlləri yumalı 

 

əlcək geyinməli 

 

aşağı göz qapaqlarını aşağı dartıb növbə ilə hər iki gözün 

konyuktiva kisəsinə bir dəfə məlhəm qoymalı. Tübikin ucu 

ilə selikli qişaya toxunmamalı! 

 

yerinə yetirilmiş prosedura haqqında yenidoğulmuşun inkişaf 

tarixində qeyd aparmalı 

 

4.  Fəsadlar: 

 

gözlərin infeksiyalaşması (aseptika qaydalarına əməl edilmədikdə) 

 

gözlərin mexaniki zədələnməsi 

 

5.  Ədəbiyyat: 

1.

 

Scaller U.C., Klauss V. Is Credes prophylaxis for ophthalmia 

neonatorum still valid? Bull Word Health Organ. 2001; 79, 3. 

2.

 

Guidelines for Perinatal Care. American Academy of Pediatrics, 

American College of Obstetricians and Gynecologists, 2007. 

3.

 

Canadian STD guidelines. Ophtalmia neonatorum. Ottawa; 1998. 

4.

 

WHO. Global prevalence and incidence of selected curable 

sexually transmitted infections. Overview and Estimates. 

Geneva: WHO; 2001. 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---

 19

PROTOKOL №5 

Yenidoğulmuşların hemorragik xəstəliyinin 

profilaktikası (vit. K təyini) 

1.  Təyini: 

 

Yenidoğulmuşun hemorragik xəstəliyi – laxtalanmanın 

vitamin K-dan asılı plazma faktorlarının müvəqqəti 

çatışmazlığı nəticəsində baş verən xəstəlikdir. 

 

2.  Məqsəd: 

 

Müvəqqəti vit. K çatışmazlığını bərpa etmək və qanaxmanın 

qarşısını almaq. 

 

 

3.  Vasitələr: 

 

vit. K

1

 parenteral forması (fitonadion) 

 

70% spirt 

 

quru pambıq kürəcik  

 

inyeksion şpris 1,0 ml 

 

vit. K

1

 ampulası (1ml- 2mq) 

 

4.  Prosedurlar: 

 

Yenidoğulmuşların hemorragik xəstəliyinin vit. K

1

 (fitonadion) 

ilə profilaktikası bütün yenidoğulmuşlarda həyatlarının ilk 6 

saatında aparılmalıdır (A). 

 

QEYD: Yenidoğulmuşların hemorragik xəstəliyinin inkişafına görə 

yüksək risk qrupuna daxil olan yenidoğulmuşlar: 

►

 

anaları qıcolma əleyhinə preparatlar, heparin, salisilatlar, 

antibiotiklər alan uşaqlar; 

►

 

asfiksiya və doğuş travması olan uşaqlar; 

►

 

yarımçıq uşaqlar və bətndaxili inkişafın ləngiməsi olan uşaqlar; 

►

 

yalnız döşlə qidalandırılan uşaqlar 

 

 

proseduradan əvvəl uşağı ağrısızlaşdırın! (“Yenidoğulmuş 

uşağın ağrısızlaşdırılması” protokoluna bax) 

 

budun yuxarı ön-lateral səthinə, əzələ daxilinə, 1 dəfə, 

vaxtında doğulmuş uşağa 1 mq və yarımçıq doğulmuş uşağa 

isə 0,5 mq dozasında vit.K

1

 yeridilir 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---

 20

 

valideynlər vit. K əzələ daxili yeridilməsindən imtina 

edirlərsə, onun sxem üzrə peroral təyini mümkündür: ilk doza 

2 mq həyatın ilk 6 saatında, ikinci doza 2 mq – həyatın 3-5-ci 

günündə, üçüncü doza 2 mq – həyatın 4-6-ci həftəsində 

 

Əgər uşaqda preparatın peroral verilməsindən sonra qusma 

olarsa, 1 saat ərzində vit. K

1

 preparatının dozası təkrar verilməlidir. 

 

 

inkişaf tarixində yerinə yetirilmiş prosedura haqqında qeyd 

etməli 

 

Vit. K

1

 olmadıqda, yenidoğulmuşların hemorragik 

xəstəliyinin profilaktikasını 1%-li vikasol məhlulunun 

(menadion – vit. K

3

) birdəfəlik  əzələ daxili yeridilməsi ilə 

aparmaq olar – vaxtında doğulmuşa 0,3-0,4 ml dozada, 

yarımçıq doğulmuşa isə 0,2-0,3 ml dozada. Yadda saxlamaq 

lazımdır ki, vikasolun təsiri 8-24 saatdan sonradır! Preparatın 

sutkalıq dozası 4 mq-dan çox olmamalıdır. Ayrı-ayrı hallarda 

(məs. Q-6 FDG defisiti) və ya vikasolun yüksək dozalarında 

yenidoğulmuşda  hemoliz baş verə bilər. 

 

5.  Ədəbiyyat: 

1.

 

Routine administration of vitamin K to newborn. Fetus and 

Newborn Committee, Canadian Pediatric Society (CPS), 

Committee on Child and Adolescent Health, College of 

Family Physicians of Canada Pediatrics&Child Health 1997 2 

(6):429-31 

2.

 

Guidelines for Perinatal Care, American Academy of 

Pediatrics, American College of Obstetricians and 

Gynecologists, 2007. 

3.

 

Puckett RM, Offringa M. Prophylactic vitamin K deficiency 

bleeding in neonates (Cochrane Review), Cochrane Database 

Syst rev 2000;4:CD002776 

4.

 

Kumar D, Greer FR, Super DM, Suttie LW, Moore JJ. 

Vitamin K status of prematur infants: implications for current 

recommendations. Pediatrics 2001;108 (5):1117-22. 

Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 

İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 

---