6
İxtisarların siyahısı:
BQSD
– B qrup streptokok daşıyıcısı
BSJ
– vərəm əleyhinə vaksin
DSVƏA – dölyanı suların vaxtından əvvəl axması
HBsAg – hepatit B virusunun səthi antigeni
Hb
– hemoqlobin
Ht
– hematokrit
Q-6 FDG – qlükoza-6
fosfatdehidrogenaza
OPV
– poliomielitə qarşı vaksin
Rh
– rezus-faktor
VHB
– virus hepatiti B
WHO
– Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı
UNICEF – Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Uşaq Fondu
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
7
Protokol pediatrlar, neonatoloqlar, mama-ginekoloqlar, mamalar
və uşaq şöbələrinin tibb bacıları üçün nəzərdə tutulmuşdur.
ÜMUMİ MÜDDƏALAR
Sağlam yenidoğulmuş uşaq – doğulduqdan sonra hər hansı bir
tibbi müdaxiləyə ehtiyacı olmayan və yaxşı həyat qabiliyyətini
saxlayan uşaqdır. Yenidoğulmuş uşağa düzgün qulluq və onun
vəziyyətinin qiymətləndirilməsi bir çox hallarda postnatal
adaptasiyanın gedişini və onun sağlamlığının gələcək vəziyyətini
müəyyənləşdirməyə imkan verir. Uşağın somatik və nevroloji
yetişkənliyinin qiymətləndirilməsi, hestasiya yaşının təyini, ola
biləcək anadangəlmə qüsurların və ya bətnxarici adaptasiyanın
problemlərinin aşkarlanması, infeksiyaların və hemorragik xəstəliyin
və s. qarşısını almaq üçün profilaktik tədbirlərin yerinə yetirilməsi –
neonatoloqun işinin vacib hissəsidir. Təqdim olunan klinik
protokollar mövcud sübutlu təbabətin dəlillərinə əsaslanıb və
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının tövsiyələrinə uyğundur.
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
8
PROTOKOL №1
Yenidoğulmuşa ilkin baxış
1. Məqsəd:
yenidoğulmuşun ümumi vəziyyətini qiymətləndirmək,
vaxtında lazımı diaqnostik və müalicə tədbirləri görmək üçün
normadan kənara çıxmaları aşkar etmək.
2. Vasitələr:
isti otaq
fonendoskop
santimetr lenti
fənər
tərəzi
şpatel
xətkeş
3. Prosedurlar:
Əgər doğulduqdan sonra uşağın vəziyyəti stabildirsə,
neonatoloq uşağa ilkin baxışı doğuş zalında, palataya
köçürülmədən əvvəl və ya ana ilə uşağın birgə qaldığı
palatada edə bilər. Uşağın ümumi vəziyyəti ardıcıllıqla,
təqdim olunan ilkin baxış formasına görə qiymətləndirilir.
Əgər yenidoğulmuş uşaqda hər hansı bir arzu olunmayan
əlamət qeyd olunarsa, neonatoloq ona birinci və daha diqqətli
baxışı dərhal etməlidir, ona ilkin baxış formasını
doldurmalıdır və bu formada kənara çıxmaların səbəbi və
aşkar olunma vaxtı qeyd edilməli, gələcəkdə lazım ola
biləcək yardımın həcmi göstərilməlidir.
Əgər yenidoğulmuş uşağın doğuş zalında reanimasiyaya
ehtiyacı olarsa, ona ilkin baxış reanimasiya tədbirləri
aparıldıqdan və ümumi vəziyyəti stabilləşdikdən sonra həyata
keçirilir. Yenidoğulmuşun reanimasiyası protokolu və ilkin
baxış forması doldurulur, mövcud kənara çıxmalar qeyd
olunur və gələcəkdə lazım ola biləcək yardımın həcmi
göstərilir.
4. Ədəbiyyat:
1. Managing newborn problems. A guide for doctors nurses and
midwifes. WHO, 2003.
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
Yenidoğulmuşun doğuş tarixi № _____
S.A.A. _________________________________________________
Doğuşun vaxtı və saatı _________ Baxışın vaxtı və saatı: _________
ÜMUMİ GÖRÜNÜŞ
1. Dəri örtüklərinin rəngi:
çəhrayı
boz
sarı
avazımış
mərmərlik
başqa ____________________
2. Sianoz:
yoxdur
var:
yayılmış
akrosianoz
perioral
3. Dərinin elastikliyi:
normal
aşağı
4. Dərialtı toxuma turqoru:
normal
aşağı
5. Ödemlər:
yoxdur
var
6. Səpgilər:
yoxdur
var: xarakteri ________________________________________
lokalizasiyası ____________________________________
7. Dəri zədələnmələri və ya törəmələr:
yoxdur
var: xarakteri ________________________________________
lokalizasiyası ____________________________________
8. Göbək ciyəsi:
adi
qeyri-adi: ______________________________
9. Göbək ciyəsi damarları:
adi
qeyri-adi: ______________________________
9
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.