Şah İsmayil Xətai əsərləri

_________________________________________________________________________________________ 
www.ocaq.net 
 
 
 
139
Ol laləüzar, həmdülillah! 
 
Qılsın eşigimdə demiş ol sərv, 
Yaşımnı nisar, həmdülillah! 
 
Hər ləhzədə səd həzar bərhəq, 
Hər gündə həzar həmdülillah! 
 
Nəsx olmabı bilmişəm mühəqqəq, 
Dildən bu bübar, həmdülillah! 
 
Vəslinə həbibinin Xətai, 
Ümmid dutar, həmdülillah! 
 
 
TƏRIF KƏRDƏNI-AŞIQ ƏŞKRA 
 
(Aşiqin göz yaşını tərifləməsi) 
 
Ol yaşə dedim ki, nuri-didəm, 
Kim, səndən alıp bu nuri didəm 
Qıldın mənim ilə mərdümi sən, 
Çün çeşmim içində mərdümisən. 
Yerin ola təxti-didə daim, 
Kim, gözüm önündə sən mülayim. 
Mərdümlə həmişə aşinasən, 
Gözlərdə müdam rövşənasən. 
Bu sarı yüzümni al edənsən, 
Öz cismini payimal edənsən. 

---

_________________________________________________________________________________________ 
www.ocaq.net 
 
 
 
140
Bir daxi mənimlə mərdümi qıl, 
Vap yapə yenə yeni xəbər bil. 
Gör kim, bu ümid ta bəkeydir, 
Vəslilə xaçan bu mürdə heydir? 
Ta ki, dəmi-vədə olmıya fövt, 
"Əlmüntəzirü əşəd minəl-movt". 
Bu şeri nigarə söyləgil sən, 
Mehr edici yarə söyləgil sən. 
 
 
ŞER ƏZ ZƏBANI-AŞIQ 
VƏ RƏSMI-TƏRIFI-MƏŞUQ 
 
(Aşiqin Məşuqəni tərif etməsi) 
 
Ey şux, həmişə olasan şad! 
Həm sərv misali, bəmdən azad. 
 
Şəhla bula ol "do çeşmi-nərgiz" 
"Rux tazəvü tər çü bərgi-şümşad". 
 
Bünyadi-cəmalın ola qaim, 
Qıldın bu xərab evimni abad. 
 
Harutdan ol bəfitnə fəttan, 
Həm sehrilə Samiridən ustad. 
 
Görməyə cahan içində nöqsan, 
Ol hüsni-mələk, rüxi-pərizad. 

---

_________________________________________________________________________________________ 
www.ocaq.net 
 
 
 
141
 
Hərdəm yaşım, ey əzizi-Misri, 
Yanında axır çü şətti-Bəbdad. 
 
Çün sənə Xətai aşinadır, 
Olmuşsan ona nə mənidən yad? 
 
 
NAMEYI-NOHHOM 
 
(Doqquzuncu məktub) 
 
RƏFTƏNI-ƏŞK BARI SEVVOM 
BƏ SUYI MƏŞUQ 
 
(Göz yaşının üçüncü dəfə 
Məşuqəyə sarı getməsi) 
 
Ol əşk yenə çü mindi atı, 
Ümmid ilə atı sürdi qatı. 
Çox lölö götürdü ərməbani, 
Ol sərv sarı gedər pəvani. 
Çün yetdi bəkuyi-kaxi-dilbər, 
Gördü sənəmi firiştə peykər, 
Bər səhni-sərirü tac bərsər, 
Durmuş ayab üstə sərv-ər-ər. 
Yaşım çü irişdi həzrətinə, 
Ol yar vəfalu xidmətinə, 

---

_________________________________________________________________________________________ 
www.ocaq.net 
 
 
 
142
Məndən çox ana qılıb dualar, 
Kəşf etdi düailən sənalar. 
 
 
ŞER ƏZ ZƏBANI-AŞIQ 
BƏ TƏRIQI-DUA VƏ SƏNA 
 
(Aşiq dilindən dua və səna) 
 
Yarəb, sənə həq bula nigəhdar! 
Üşşaqinə bul qəmində bəmxar! 
 
Bimarə vüsalın oldu şərbət. 
Hər işdə sana həq edə timar. 
 
Hafizlik üçün du zülfi-zəngi. 
Ol rumi rüxündə ola dəvvar. 
 
Gülzari-cəmaliniz bəmindən, 
Bülbül təki eyləsin məni zar. 
 
Gənci-rüxün üstə hafiz olsun, 
Bəp həlqə saçını həmçü şəhmap. 
 
Mən kimi həzar aşiq olsun, 
Ol mehri-rüxün qəmindən əfkar. 
 
Gül kimi üzariniz cəfasi, 
Qılsın dilü canları pür əz-xap. 

---

_________________________________________________________________________________________ 
www.ocaq.net 
 
 
 
143
 
Hicrində Xətai xəstəhalə, 
Vəslini qıla çələb nigahdar. 
 
 
NƏRM ŞODƏNI-DILI-MƏŞUQ 
 VƏ HƏVADARIYI ƏŞK 
 VƏ TƏRIF KƏRDƏNI URA 
 
(Məşuqənin ürəyinin yumşalması 
 və Göz yaşını tərif etməsi) 
 
Eşitdi bu söznü sərvi-dilcum, 
Oldu dili-səxti nəpm çün mum. 
Çox eylədi yaşə mədhü təhsin, 
Təhsin ilə qıldı söznü təzyin. 
Aydıp ki, əya düri-məani, 
Kim, mərdüm ola budur nişani. 
Qıldın çü mənimlə əhdinə cəhd, 
Bəs, mərdüm olan dürüst edər əhd. 
Bəs, sopdu necükdürür bu miskin, 
Hicran qəfəsində mürbi-bəmgin. 
 
 
ŞER BƏRƏSMI-PORSIDƏNI-MƏŞUQ 
HALI-AŞIQ 
 
(Məşuqənin Aşiq halını xəbər alması) 
 

---

_________________________________________________________________________________________ 
www.ocaq.net 
 
 
 
144
Der, söylə ki, ol bəmin əsənmi? 
Hicpimdə gözü nəmin əsənmi? 
 
Ol eşqimə sadiqim nə işdə, 
Ol könlü ari zikin, əsənmi? 
 
Kafir gözüm anu çox qınadi, 
Mehrim təki əhli-din, əsənmi? 
 
Ayrıldı cəmal Yusifimdən, 
Yəqubi-dili-həzin, əsənmi? 
 
Bəm yükün o mup çəkdi çün fil, 
Səbr ancaq ola həmin, əsənmi? 
 
Çox etdi Xətaiyə cəfa hicr, 
Ol əhdi-vəfayə çin, əsənmi? 
 
 
REHA KƏRDƏNI MƏŞUQ SƏBARA 
VƏ OZR XASTƏN FÜROSTADƏN BƏ AŞIQ 
 
(Məşuqənin Səbanı azad etməsi) 
 
Dilbər çü oxudu bu sənanı, 
Dabıtdı kəməndi-dilfəşanı. 
Ol peyk səbanı qıldı azad, 
Şirinə yürütdü mehri fərhad. 
Çox verdi ona nəsihətü pənd, 

---

_________________________________________________________________________________________ 
www.ocaq.net 
 
 
 
145
Aydıp ki, əya, şikəstə dərbənd! 
Laf edəp idin zi-danişü kar, 
Bala ilə zirdənəm xəbərdar. 
Isa nəfəsilə həmdəməm mən, 
Həp tüppeyi-yapə məhpəməm mən. 
Afaqi-cahanda uraram laf, 
Olup səfərim zi-Qaf ta Qaf. 
Bəs nişa zi-bəhpi-aşiqi növ, 
Bənd olasan ey həmiqi-kəcrov. 
Xaçan ələ girə nuş bi-niş, 
Mərhəm qılınur həmişə bərriş. 
Bilməz çü vəfayi kəm cəfalər, 
Bilür çü cəfa görən vəfalar. 
Həm qədri behişti ol bilür kim, 
Kim, yanmış ola, o, dər-cəhənnəm. 
Kim çəkməsə rahi-Kəbəni həm, 
Rahət nə bilür zi-abi-zəmzəm. 
Kim çəkməsə zəhməti, mübilan, 
Hənnanə yetər nə xud bə-Mənnan. 
Çünki dura-dura xeyr olur şər, 
Səbr eyləmək ilə nəf olur zər. 
Gəp çəkməsə mup qəhri-divan, 
Yetməzdi bedərgəhi-Süleyman. 
Əyyub çu dərdə sabir oldu, 
Göp şəninə "nəm" sadir oldu, 
Səbr eyləməsəydi pipi-Kənan, 
Yusif yüzünü görərdi xəndan? 
Qıldı çü 3üleyxa səbri-muxtar, 
Verdi Əziz ana Misri ba yar. 

---