Şahlar Əsgərov Təhsilimiz: Dünən, bu gün, sabah
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Test imtahanları.
142 Pedaqoji qurumlar fəaliyyətsizlik göstərirdi. Attestat dövlətin yox, məsuliyyətsiz bir məktəb direktorunun sənədinə çevrilirdi. Təhsil naziri cənab M. Mərdanov çıxışlarının birində ali təhsilin imtahan-semestr proseslərində anormallıq olduğunu etiraf etmişdir. O, deyir: “...təəccüb doğuran odur ki, yanvarda imtahanlarda dərslərə davamiyyəti yaxşı olanlar aşağı qiymət alırlar. Dərsə getməyən uşaqlar isə yüksək qiymət alır”. (“Yeni Azərbaycan” qəzeti, 05.11.2002, №209). Bu anormallığın səbəbini axtarmaq, araşdırmaq, qüsurları aradan qaldırmaq təhsilin vacib problemlərindəndir. İlk baxışda bu qüsuru ali məktəb müəllimlərinin ayağına yazmaq olar. Yəni müəllimlər gəlməyənlərə müəyyən səbəblərdən yüksək qiymət verirlərsə, bu, ali məktəb rəhbərliyinin, nazirliyin fəaliyyətinə gölgə salır. Belə müəllimlər ya düz yola dəvət olunmalıdır, ya da ali məktəbdən uzaqlaşdırılmalıdırlar. Dövlət imtahanları. Təhsil sistemində aparılan imtahanlar arasında orta və ali məktəbi bitirərkən aparılan imtahanlar xüsusi əhəmiyyət kəsb edirlər. Çünki bu imtahanların nəticəsi olaraq gəncə attestat və mütəxəssis diplomu verilir. Ali məktəbi bitirərkən tələbənin verdiyi imtahan dövlət imtahanı adlanır və yüksək statusa malikdir. «Dövlət» sözü «imtahan»” sözünün qarşısına ona görə yazılır ki, dövlət imtahan komissiyasının üzvləri və dövlət nümayəndəsi tərəfindən dövlətin mənafeyi qorunsun, tələbənin biliyi və dövlətin xərclədiyi pulun biliyə necə çevrildiyi qiymətləndirilsin. Keçid dövründə bu sahədə də dolaşıqlıq və məntiqsizlik yaranıbdır. Misal üçün, BDU-nun fizika fakultəsinin Dövlət imtahanları siyahısında “Xarici dil»”, “Elektrodinamika»”, “Optika»” - 2-ci kursda, “Atom fizikası»”, “Kvant mexanikası»” - 3-cü kursda aparılır. Aydındır ki, dövləti mənafe baxımından 2- ci və 3-cü kurslarda dövlət imtahanı götürməklə ixtisasçını səviyyəsini qiymətləndirmək olmaz, çünki 2-ci və 3-cü kurs təhsil prosesinin yarı yoludur. Hələ qarşıda dövlətin xərclənməyən 143 pulu, tələbənin keçmədiyi təhsil yolu durur. Deməli, dövlət imtahanı sonuncu kursun axırıncı imtahanları olmalıdır. Test imtahanları. Sovetlər dönəmində ali məktəbə qəbul ətrafında ajiotaj baş verirdi. Ölkədə ali təhsil müəssisələrinin süpürgəçisindən tutmuş nazirə qədər hamı avqust ayında qəbulla məşğul olurdu. Qəbul bütün güc strukturlarının diqqət mərkəzində saxlanılırdı. Bu inzibati-partiya nəzarətindən də çoxlu qüsurlar törəyirdi. Test imtahanlarının tətbiqi irəliyə doğru uğurlu və mütərəqqi addımdır. Test imtahanları milli mənafeyə uyğundur. Möhtərəm Prezidentimizin testlə bağlı fikri belədir: « Apk rznçzbpzxz njgkxkpzs çjüç krçağaspaxl szçközüksez zs bkpknpk ozsöpzx apk rznçzbpzxz eaıkp tpşxpax. Tjüç hüşpş kpz afaxlpas krçağaspax, ehəhshxzr nk, zeapzçpkekx, ozsöpzxks kgzxküksezs zs bkpknpküksk üjgkb apk rznçzbpzxz qzbşp jekxpzx». Test ölkə miqyasında vahid ölçüdür, meyyardır. Atalar düz deyiblər: «Ölçüdən böyük səadət yoxdur. Ölçü harmoniyanın əsasıdır». Test cəmiyyətimizə harmoniya gətiribdir. Abituriyentləri biliyə görə sıraya düzür. Rayonları və məktəbləri tədris uğuruna görə sıraya düzür. Yaxşı müəllimi seçməyə imkan verir. Belə bir sistemdən imtina etmək, ölçüdən, meyardan imtina etməkdir. Şübhəsiz, test sistemi ciddi təkmilləşməlidir. Sovetlər zamanı qəbul imtahanlarının birindən iki alan ali məktəbə daxilolma şansını 100 faiz itirərdi. İndi bütün imtahanlardan “2“- dən də aşağı qiymət alanlar TQDK tərəfindən ali məktəblərə qəbul edilir. Belə gənclərin ali məktəbə daxil olması qəbul imtahanlarını aparmağın zərurətini heçə endirir. Bu problem ciddi problemdir və gələcəyimizi uçuruma aparır. Əminəm ki, ali məktəblərə tələbə qəbulu iki mərhələdə keçirilməsi məqsədəuyğundur. Tələbələrin ali təhsil ocaqlarına yerləşdirilməsi ilə Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası məşğul olmasın. Bilik səviyyəsini test müəyyənləşdirəndən sonra abituriyentlərə azad seçim imkanı vermək lazımdır. Gəncin hansı 144 şəhərdə, hansı institutda, hansı fakültədə oxumasını özü seçməlidir. Onda çoxlu qüsurlardan qaça bilərik. Azərbaycan təhsil sistemində yaranan qüsurların əsas səbəbi TQDK-nın istifadə etdiyi 700 ballı şkalanın aşağı həddinin olmaması ilə bağlıdər. On ildir ki, bu qüsur təhsil sistemində özünə möhkəm yer tutubdur. Aşağı həddin olmaması, qəbul ətrafında gedən söz- söhbətin əsasıdır. Testin bütün uğurlarına kölgə salan faktor onun bir gündə başlayıb qurtarmamasıdır, iki mərhələdə aparılmasıdır. Fəlsəfi kitablarda yazılır ki, fəaliyyətdə münasibət çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. İnsan bədənini kəsən cərrah bıçağı insanı sağaltmaq , cani bıçağı insanı öldürmək niyyəti daşıyır. Qeyd etmək lazımdır ki, test suallarının hazırlanma metodikası da mübahisəlidir. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, ekspertlərin və mütəxəssislərin fikrincə ilbəil test sualları sadələşdirilir. Bu isə təhsilin ümumi səviyyəsini ilbəil aşağı endirir. Çağdaş dövrdə ali məktəblərin qəbul planı dünyada qəbul olunmuş qaydalara, standartlara uyğun yox, inzibati metodlarla doldurulur. Başqa sözlə, ali məktəblərə girməyə hüquqi-haqqı olmayanlar inzibati üsullarla ali məktəblərə qəbul edilir. Bu bir tərəfdən təhsil sisteminin mövcud qüsurunu ekranlayır, digər tərəfdən təhsil sisteminin tədricən deqradasiya etməsinə, çürüməsinə, çökməsinə səbəb olur. Çünki 100 balla da ali məktəbə qəbul olmaq mümkündür. TQDK-nın keçirdiyi test imtahanlarının və orta məktəb buraxılış imtahanlarının nəticələri arasında böyük ziddiyyətlər vardır. Ali məktəblərə qəbulun nə köhnə, nə də təzə qaydaları özünü doğrultmur. Buna görə bəşəri təcrübədən bəhrələnərək, həm də rüşvətə zərbə vurmaq naminə şagirdlər instituta qəbul olmamalıdırlar, qeyd olunmalıdırlar. Bu konseptual müddəa tələb edir ki, orta məktəblərdə gənclərə verilən attestatların sayı ilə institutlarda tələbə qəbulu yerlərinin sayı arasında uyğunluq Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|