Samarqand davlat universiteti a. Babayarov, F. Meliyev, I. Ximmatov, M. Subharwall

 
Takrorlash uchun savol va topshiriqlar: 
1.
Linux operatsion tizimi xususiyatlarini ayting; 
2.
Linux distributivlarini ayting; 
3.
Linuxni yuklash usullarini ayting; 
4.
Linuxni o‗rnatish usullarini sanang; 
5.
Linuxni boshqa operatsion tizimlardan farqlarini ayting. 
Mustaqil ishlash uchun masalalar: 
1.
Linux ditributivlarini o‗rganib ulardan birini yuklab oling; 
2.
Kompyuteringizga Linuxni o‗rnatishga xarakat qiling; 
3.
Linux va Windoows operatsion tizimlari farqini o‗rganing. 

---

37 
1.6. Linux operatsion tizimi grafik interfeysi elementlari. 
Ish stoli 
Linux operatsion tizimi yuklanganidan so‗ng, ish stoli muhitini-
ya‘ni ish stoli, panellar, oyna menejeri, fayl menejeri va bir qator tizim 
dasturlarini ko‗rish va ulardan foydalanish mumkin. 
Linux Ubuntu uchun bir nechta ish stoli muhiti mavjud: 

Birlik 

KDE 

GNOME 

Xfce 

Mate 

LXDE 

GNOME Flashback 
GNOME-ish stoli muhiti 
GNOME-bu foydalanuvchilarga operatsion tizimning barcha 
vositalaridan eng sodda va qulay foydalanishni ta'minlash maqsadida 
ishlab chiqilgan yuqori qulaylikdagi moslashuvchan va yengil interfeys. 
Fedorada va Ubuntu distributivlarida u avtomatik tarzda tizim 
o‗rnatilgandan keyin ishlatilishni mumkin bo‗lsa, Linuxning boshqa 
versiyalarida foydalanuvchi kirish ekranida ish muhitini o‗zi tanlashi 
mumkin.Birinchi ishga tushganda GNOME foydalanuvchini ekranning 
yuqori qismida joylashgan an'anaviy boshqaruv paneli va toza ish stoli 
bilan kutib oladi(16-rasm). 
Ushbu ish stolining o‗ng tomonida asosiy funksiyalarni boshqarish 
uchun piktogrammalar quvvat manbai, internetga ulanish, ovoz 
regulyatori kabilarni ko‗rish mumkin (20-rasm). 
20-rasm.Ubuntu ish stoli 

---

38 
Ekranning chap tomonida «Обзор»tugmasi joylashgan bo‗lib, u 
ishlab turgan ilovalar oynasiga, qidiruvga, tanlangan dasturlar va 
dinamik ish stoliga yorliqlar joylashgan ―Tez ishga tushirish paneli‖ 
paneliga kirishga imkon beradi(21-rasm). 
21-rasm.
Tez ishga tushirish paneli 
Klaviaturada bu panelni Linuxda ―Super‖ tugma deb nomlanuvchi 
Win tugmasidan foydalanib xam ochish mumkin. 
Tez ishga tushirish paneli, o‗z navbatida, sichqoncha g‗ildiragi 
yordamida yoki maxsus oq nuqta shaklida tugmachalar bilan yuqoriga 
va pastga siljish mumkin bo‗lgan lenta ko‗rinishida bo‗lib, tizimda 
o‗rnatilgan barcha ilovalarning yorliqlariga tezda o‗tishga xizmat 
qiladi(23-rasm). Har xil distributivlarda ilovalar to‗plami turlicha 
bo‗lishi mumkin, tizimning asosiy yordamchi dasturlari, terminal, 
nautilus, Mozilla Firefox brauzeri, ofis muharrirlari va ilovalar markazi 
o‗zgarmaydi.
22-rasm.
Tez ishga tushirish paneli yorliqlari 
GNOMEning barcha versiyalarida yordam olish-ma'lumotnoma 
oynasi ham mavjud(23-rasm). 

---

39 
23-rasm.
Yordam olish-ma'lumotnoma oynasi