Sanoat korxonalarining barchasida bugungi kunda texnologik jarayonlarning

Asboblarning tashqi muhit ta’siridan himoya qilinganligi bo‘yicha qo‘yiladigan 
belgilar 
Sachrashdan himoya qilingan 
Бз 
Suvdan himoya qilingan 
Вз 
Germetik 
Гм 
Gazdan himoya qilingan 
Гз 
Changdan himoya qilingan 
Пз 
Portlashga xavfsiz 
Вб 
 
 
GOSTga binoan shartli belgilar bilan shkalaning tashqi ko‘rinishi 35-rasmda 
ko‘rsatilgan. 
35-rasm. Shartli belgilar qo‘yilgan elektr o‘lchash asbobining shkalasi. 

---

79 
3.4. Universal o‘lchash asboblari 
 
 
O‘lchashlarning ma’lum ko‘lamida uzunlik va burchaklarni o‘lchash uchun 
mo‘ljallangan vositalar 
universal o‘lchash vositalari
deb ataladi. Bunda 
o‘lchanayotgan detall shaklining ahamiyati yo‘q. 
 
Metall o‘lchash lineykalari.
O‘lchash lineykalarini ko‘pincha masshtab 
lineykalari deb atashadi. Ular ko‘p qiymatli o‘lchovlar soniga kiradi, chunki ular 
yordami bilan qator har xil o‘lchamli bir nomli kattaliklarni o‘lchash mumkin. 
Mashinasozlikda qo‘llanadigan metall lineykalar 150; 300; 500 va 1000 mm 
uzunlikda ishlab chiqariladi (36-rasm). 
36-rasm. Metall lineykalar. 
 
Shtangenasboblar.
 
Shtangenasboblar - o‘lchash va belgi qo‘yish uchun 
mo‘ljallangan asboblarning katta guruhidir. Bu asboblarni boshqa asboblardan 
farqlovchi xususiyati shuki, bularda har bir 1 mm da bo‘linmalari bor shkalali 
lineyka (shtanga) qo‘llanadi, millimetrini o‘nli va yuzli qismlari esa asosiy 
shkaladan yordamchi (qo‘shimcha) - nonius shkalasi yordamida o‘qiladi (37-
rasm).