ISSN: 2181-3337
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
2022
№ 2
109
BUYUK IPAK YO’LI BARCHA XALQLAR BIRLIGI
Yursinboyev Jahongir Mehrojidin o’g’li
Toshkent viloyati Chirchiq Davlat Pedagogika insituti talabasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.6632516
Annotatsiya. Mil.avv. II asrda qadimgi Xitoydan boshlanuvchi O’rtayer dengiziga qadar
davom etgan savdo yo’li paydo bo’ladi va bu barcha xalqlar tarixini bir biriga vog’laydi.
Kalit so’zlar: sariq dengiz, Sian, Shimoliy va Janubiy tarmoq, Samarqand, ipak, shoyi,
Dovon, Chjan Syan, O’rtayer.
ВЕЛИКИЙ ШЕЛКОВЫЙ ПУТЬ – ЭТО ЕДИНЕНИЕ ВСЕХ НАРОДОВ
Аннотация. Мил.ср. Во II веке возник торговый путь из Древнего Китая в
Средиземное море, объединивший историю всех народов.
Ключевые слова: жёлтое море, Сиань, Северная и Южная сеть, Самарканд, шёлк,
шёлк, Дован, Чжан Сян, Ср.
THE GREAT SILK ROAD IS THE UNITY OF ALL PEOPLES
Abstract. Mil.avv. In the 2nd century, a trade route from ancient China to the
Mediterranean Sea emerged, uniting the history of all peoples.
Keywords: yellow Sea, Xi'an, North and South network, Samarkand, silk, silk, Dovan,
Zhang Xiang, Mediterranean.
KIRISH
Ilk bor Xitoy hududidan boshlanib g`arbga tomon minglarcha kilometr masofaga
cho`zilgan ( 12 ming km.), Sharq bilan g`arbni tutashtirgan. Bu noyob savdo yo`li ulug`
ajdodlarimiz sa`y-harakatlari samarasi o`laroq umumbashariyat tarixiy
taraqqiyotida yorqin iz
qoldirgan. Ayniqsa, bu yo`lning Vatanimiz sarhadlaridan o`tganligi uning tarixiy taqdirida,
iqtisodiy-madaniy yuksalishida hamda boshqa xorijiy ellar bilan izchil hamkorlik va
xamjihatlikda katta ijobiy rol o`ynagan. Fanda ipakning vatani Xitoy deb tan olinganli sir emas.
Ammo hind olimi Mukerji Hindistinda ipakning qachon paydo bo’lganligi haqida aniq va
ishonarli ma’lumot
bera olmasada, u ipakning Xitoyda paydo bo’lib u yerdan boshqa yerlarga
tarqalganligi haqidagi fikrga qo’shilmaydi. U Hindistonda ham tog’li tumanlarda yovvoyi ipak
qurti tut daraxtlari ustuda pilla o’rashlarini ta’kidlaydi. Xitoyda ipakning paydo bo’lishi haqida
juda ko’p rivoyatlar bor. Xitoy hukmdori Chin Chong ipak va ipak qurti,
tut daraxti
maydonlarining kengaytirish haqida katta g’amxo’rlik qilgan. Rivoyatlarning birida miloddan
avvalgi 2698 yilda, yana bir rivoyatda esa miloddan avalgi 2600 yilda Xitoy malikasi Si Ling
Chi bog’da, tut daraxtlari soyasida choy ichib o’tirgan paytida, uning piyoyalasiga yuqoridan
pilla tushib,
issiq choyda yumshab, uning tolalari yoyilib kеtadi. Malika Si pilla iplarini
piyoladan olib tashlashga qancha urinmasin, uning uzundan-uzun tolalari chuvalib bo`lmaguncha
choyni ipak ipdan tozalay olmaydi. Rivoyatda aytiliyshcha, pilla tolasini olish usuli ana shu
voqеadan so`ng ma'lum bo`lgan. Xitoy xalqi pilla kalavasini topib
olishni Osmon xudosi - Si
Ling Chiga bog’laydi. Si - bu Osmon xudosining nazari tushgan malika, dеb u ilohiylashtirilgan
va unga atab ibodatxonayalar qurilgan. Hozirgacha Xitoyda malika Siga atab har yili ipak
bayrami, o’tkazilar ekan. Xitoy yilnomalari Fu Gi ismli hunarmandning miloddan avvalgi 3400
yilda musiqa asbobi yasab, uning torlarini ipakdan qilganligini xabar beradi. Xullas, ipakning
vatami Xitoy bo`lganligiga shubha yo’q. “Ipak yo`li” Xitoydagi
ana shu ipak savdosi bilan