Şəbəkələrdə dini tolerantlığın innovativ təbliği. Elektron kitab n 03 (48- 2016)”
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Müəlliflər:Aflq Sultanov, Rauf Məlikov
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Zərdüşt peyğəmbər Avesta 21
müxtəlif dövrlərdə olmuş səyyahlar və alimlər — alman səyyahı E.Kempfer(1683), fransız səyyahı, yezuit Villot (1689), alman həkimi İ.Y.Lerx (1732-35), ingilis səyyahı C.Hanvey (1740- 47), rus səyyahları — akademikS.Q.Qmelin (1770) və S.Bronevski (1803) məlumat vermişlər. Hanveyin və Qmelinin məlumatlarına əsasən hələ 18-ci əsrdə Suraxanıda daşdan tikilmiş bir neçə qədim od məbədi mövcud idi, lakin zərdüştilər yalnız birindən istifadə edirdilər. Suraxanıdakı qədim od məbədləri bizim günlərədək qorunub saxlanmamışdır: Hanvey orada mövcud olan məbədlər haqqında xəbər verdiyi halda, Qmelin ―yalnız bəzi yerlərdə ilkin tikililərin dağıdıldığını‖ göstərir, Bronevski isə məbədlərdən ―yalnız dağıntılar qaldığını‖ bildirir. Pars alimi C.C.Modinin fikrinə görə, Suraxanıdakı Atəşgah məbədi daha qədim məbədin yerində tikilmişdir. O qeyd edir ki, ―...bizim kitablarımızda Xəzər dənizinin qərb sahilində yerləşən Azərbaycanda bir neçə atəşpərəst məbədinin mövcudluğu haqqında yazılıb‖. Mənbələrdə Suraxanıdakı odlara gəbrlərin, eləcə də hindlilərin (parslar) sitayiş etdiyi göstərilir (―gəbrlər‖ məfhumunun yerli zərdüştiləri nəzərdə tutduğunu söyləmək olar). Lakin 18-ci əsrin sonu — 19-cu əsrin birinci yarısına aid məlumatlarda gəbrlər haqqında, demək olar ki, heç bir xatırlama yoxdur. Atəşgahda yalnız ziyarətçi parsların olduğu göstərilir. Beləliklə, hələ 17-18-ci əsrlərdə Suraxanıda qədim od məbədləri mövcud olmuş, orada yerli zərdüştilər — gəbrlər ibadət etmiş, 19-cu əsrin əvvəllərindən isə onları parslar əvəz etmişlər.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Avesta
Məhsuldarlıq və astral ayinlərlə bağlı Avesta simvolik obrazları sistemi özünün parlaq ifadəsini Azərbaycan dekorativ-tətbiqi sənətində tapmışdır. Əsrlər boyu Avesta kosmologiyasının obrazları — ağac ətrafında heyvanlar, caynağında otyeyən heyvan tutmuş quş, zebuya hücum edən şir, mifık Simurq quşu, ―dünya ağacı‖ və s. Azərbaycan xalça ornamentalistikasının formayaradan motivləri olmuşdur. Bu günə kimi gəlib çatmış Avesta simvollarının zənginliyini gözəl Azərbaycan xalçaları əyani nümayiş etdirir və təsdiqləyir. Bu xalçalarda xalqın ənənəvi dünya baxışında, dayanıqlı bitəəlşüur assosiasiyalarında təsbit olunmuş və uzaq keçmişin müqəddəsləşdirdiyi simvollar əksini tapmışdır.
Müəlliflər:Aflq Sultanov, Rauf Məlikov Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Zərdüşt peyğəmbər Avesta 23
Qatalar
Yəsna, 28-ci Hat, “Əhnəvəydqat”
1. Ey Məzda, əllərimi duaya qaldıraraq birinci, varlıq nemətini almış bütün yaranmışlar üçün Sipəntəməinudan (müqəddəs ağıldan) rifah istəyirəm. Həm də, ey Ordibehişt, Bəhməni və Keuşurvəni sevindirəcəyimi (istəyirəm). 2.
(istəyirəm) Ordibehişt vasitəsilə maddi və mənəvi dünyanın abadlığını mənə bağışlayasınız ki, dindarların həyatında genişlik yaransın. 3.
Ey Ordibehişt, eləcə də Bəhmən, Məzda Əhura və o şəxslər ki, Sipəndarmuz əbədi ölkəni onlar üçün www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Zərdüşt peyğəmbər Avesta
çiçəkləndirmişdir, mən (sizin yardıma) çağıranda mənim yardımıma gəlin. 4.
qorumalıyam. Çünki Məzda Əhuranın əməllərə mükafat verəcəyindən də agaham. Nə qədər gücüm, bacarığım var (insanları) öyrədəcəyəm ki, doğru din ardınca getsinlər. 5.
Ey doğruluq (friştəsi), bilikli bir şəxs kimi səni və uğurlu düşüncəni, davranışı, eləcə də Əhuranın ən qüdrətli sarayını və onun izi ilə gedənləri nə vaxt görəcəyim? Ziyankarları da bu yüksək sözlərimlə, dilimlə nə vaxt yola gətirəcəyim? 6.
Uğurlu düşüncə, davranışla öz düzgün sözlərindən Zərdüştə əbədi doğruluq bağışla, ey Məzda, bizə güclü himayəni göstər, ey Əhura, biz düşmənlə mübarizədə qələbə çalaq. 7.
etdiyin) o mükafatı-uğurlu düşüncəni, davranışı, onun diləyini ver, ey Məzda, ey padişah, mənə o qüvvəni ( şəraiti) ver ki, sizin peyğəmbəriniz sitayiş üçün nəğmələr qoşsun. 8.
Əhura, Fraşaoştra üçün, özüm üçün və sən bağışlayacağım hər adam üçün səndən ən yaxşı- əbədi uğurlu düşüncə və davranış istəyirəm. 9.
Et Əhura Məzda, Ey Ordubehişt və ey uğurlu düşüncə, davranış, bu yaxşılıq üçün sizi incitməməli. Sizə sitayiş etməyə çalışmalıyıq. Diləyi xeyirli ölkəyə (behiştə) getmək arzusunu tezliklə yerinə yetirən sizsiniz. 10.
düşüncədə yararlı bildiyin bilikli adamlara öz arzularına Yüklə 1,06 Mb. Dostları ilə paylaş:
|