320
Əlbəttə, bu qadınlar üçün bu saat bu Zibillikdə beşcə dənə boş şüşə tapıb aparıb
əvəzinə bir dənə Xırdalan pivəsi almaq və adama bir stəkan o sərin pivədən içmək
bu səfeh dünyanın bütün məna və məzmununa dəyərdi və həqiqət bundan ibarət idi
ki, Əliqulunun, ayaq üstə güclə dayanan və Abşeronda iyul gününün bu cırhacırında
pivəsizlikdən alışıb-yanan o qadınabənzər məxluqlara cani-dildən yazığı gəlirdi və
hərgah o şüşələri Əliqulu eşələyib Zibillikdən çıxarsaydı, vallah, bəlkə də, könüllü
olaraq bu bədbəxtlərə verərdi.
Amma o iki rus qadınının, əlbəttə, Əliqulunun bu gözəl fikirlərindən xəbəri yox
idi və Əliqulu bu dəm onlar üçün şikarlarına şərik çıxa biləcək bir rəqib idi və
onlardan nə desən, gözləmək olardı, buna görə də Əliqulu o iki qadına tərəf
getməyib, Zibilliyin arxa tərəfinə keçdi və kim bilir, bəlkə də, elə Allah qəsdən o iki
alkoqolik rus qadınını ora gətirmişdi ki, Əliqulu Zibilliyin arxa tərəfinə keçsin?
Əliqulu Zibilliyin arxa tərəfinə keçdi və elə o an ki, çubuğunu Zibilliyə tərəf
uzatdı, elə ondaca o sarı dəmir işıltısını gördü: o yerə ki, indicə çubuğu toxunacaqdı,
düz elə həmin yerdə o sarı dəmir işıldayırdı.
Indi cürbəcür içki şüşələrinin cürbəcür də qapağı olurdu, o cümlədən, sarı
dəmirdən qapaqlar olurdu və onlar da günün şüası altında hərdən beləcə
parıldayırdılar, amma bu dəfə Əliqulu elə o işıltını görən kimi hiss etdi ki, bu, şüşə
qapağının işıltısı deyil və çubuğu heç zibilliyə toxundurmadan kənara atdı, bir addım
irəli gedib o sarı dəmir parçasını götürdü.
Əvvəllər də zibil yeşiklərində, lap elə bu Zibillikdə olurdu ki, nəsə tapırdı: xırda
pullar, qızıl suyuna çəkilmiş üzük, sırğa və sairə bu kimi şeylər, hətta sovetin axır
vaxtlarında bir dəfə bir göy əllilik tapmışdı, ən çox dolaşığa salan da lotereya bileti
olurdu, cırmayıb atırdılar zibil yeşiyinə və bilmirdin ki, bunları yoxlayıb atıblar, ya
səhvən gəlib bura düşüb, ona görə də hər dəfə zibil yeşiklərindən bütöv lotereya
biletləri tapanda, Əliqulu «Araz» kinoteatrının yanındakı Əmanət Kassasının giriş
qapısına gedirdi və həmişə orada asılan uduş cədvəllərində o lotereyaları yoxlayırdı,
amma hələ bu çağacan heç nə udmamışdı, o lotereya biletlərini ya artıq yoxlayıb
tullamışdılar, ya da sahiblərinin bəxtinə bir şey düşməmişdi.
Amma bu dəfə məsələ tamam başqa idi: Əliqulunun ovcunda...
neçə idi?
bir... iki... üç...
on altı...
düz on altı qızıl dişdən ibarət bir karonka dayanmışdı.
Əliqulu ovcunu yumdu, təzədən açdı və o on altı dişdən ibarət karonka eləcə
ovcunun içində idi.
Əvvəlcə Əliquluya elə gəldi ki, nəsə oğurluq kimi bir iş görür, sonra o hiss
keçdi, çünki Bakı da daxil olmaqla, bu boyda Abşeronda bu dişlərin sahibini necə
tapmaq olardı?– bu mümkünsüz bir iş idi, sonra o hiss bir nigarançılıqla əvəz
olundu, görəsən, kim imiş bu dişlərin sahibi? bəlkə onu öldürüb bu dişləri bura
atıblar? bəlkə bu dişlərin başında nəsə bir qəzavü-qədər var? sonra o nigarançılığın
yerini bir təşviş hissi tutdu...
... amma nahaq...
... bu qızıl dişlərin sahibi kasıb adam deyildi – bu, bir... ... ikincisi, şübhəsiz ki,
bu adam yaşlı adam idi, çünki indi heç kim ağzına bu qədər qızıl diş qoymurdu...
... üçüncüsü isə, buna – qismət deyərdilər, bəxt deyərdilər, nə bilim, naxış
deyərdilər və bu qismətdən, bu bəxtdən, naxışdan imtina etmək, əlbəttə, düzgün
olmazdı.
321
Əliqulu ayaq barmaqlarının ucuna qalxıb Zibilliyin o biri üzünə tərəf boylandı,
elə bil ki, o iki rus qadını indicə gəlib haray-həşirlə bu qisməti onun əlindən
alacaqdılar, amma zibil təpəsi elə hündür idi ki, o iki rus qadınını buradan görmək
mümkün deyildi və ümumiyyətlə, Əliqulunun onlarla nə işi var idi?
Tez buradan çıxıb getmək lazım idi.
Əliqulu o qızıl karonkanı pencəyinin yan cibinə qoydu, daha doğrusu, o qızıl
karonkanı ovucunda büküb əlini cibinə qoydu və bir müddət əlini eləcə cibində
saxladı, elə bil, o qisməti cibinə qoyub, əlini cibindən çıxarsaydı, karonka cibindən
düşüb itəcəkdi.
Əliqulunun özünün ağzında cəmi yeddi diş qalmışdı, arvadının da ağzında – beş
idi, ya altıydı,– diş var idi və Əliqulu özünün də, arvadının dişlərini düzəltdirmək
fikrində deyildi, çünki bir dəfə qonşuları klarnetçalan Fətulla məhəllədə, qoşa tut
ağacının altında oturub nərd oynayanda Əliqulu da oradaydı və Fətulla təzə
saldırdığı qızıl dişini göstərib: «– Alə, bilirsüz neçəyə salıblar bunu? Iki yüz otuz
min manata! Alə, əlli dollar eləyir e!.. Neyniyim, muzukantam də, gərək mırığ
olmayım! Ona görə, kəsdim uşaqların boğazından, dedim, davay e!..»– deyəndə o
«əlli dollar» sözü Əliquluya elə təsir etmişdi ki, ondan sonra özünün də, arvadının
da dişini heç yadına da salmırdı və arvadı da qapının ağzındakı kətildə oturub
qovrulmuş tum sata-sata, o tumdan özü çırtlaya bilmirdi, hərdən tum dənəsinin
qabığını dırnaqları ilə təmizləyib atırdı ağzına və damaqları ilə əzməyə çalışıb
udurdu.
Onu əlliyə vuranda eləyir beş yüz. Beş yüz!.. Altını da əlliyə vuranda eləyir nə
qədər? Üç yüz! Üç yüz, o da beş yüz, elədi səkkiz yüz. Səkkiz yüz! Səkkiz yüz
dollar!
Əliqulu cibində saxladığı o on altı qızıldişli karonkanı ovucunda sıxdı və
ovucunda heç vaxt duymadığı bir hərarət hiss etdi, o hiss, elə bil, günün o
cırhacırında yüngülcə bir sərin meh olub əsdi, elə bil, uzaqları da yaxınlaşdırdı və
birdən-birə heç vaxt görmədiyi Svyatoslavın sifəti gəlib durdu Əliqulunun
gözlərinin qabağında və bu uşaq sifətinin cizgiləri, düzdü, tam dəqiq deyildi, amma
saçları sarışın və gözləri də gömgöy idi.
Əliqulu cibində ovcunu bir də bərkdən sıxdı, hətta elə sıxdı ki, qızıl dişlər şüşə
yığmaqdan, torba daşımaqdan cadar-cadar olmuş ovcunu incitdi, elə bil, o dişlər
Əliqulunun ovcunu dişlədi və bu hissiyyat ilə, yəni, o dişlərin onun ovcunu incitməsi
(dişləməsi!) ilə o səkkiz yüz dollar möcüzəsi arasında elə bir uyuşmazlıq var idi və
bu uyuşmazlıqla Svyatoslavın o gözəl sarışın saçları və göy gözləri o dərəcədə bir-
biri ilə tutuşmurdu ki, Əliqulu az qala cismani olaraq başa düşdü: bu məsələni tez
qurtarmaq lazımdır.
Amma necə?
Və bu vaxt Qızıl Müseyib onun yadına düşdü.