316
Diş həkimi Müseyibin əlləri qızıl idi və bunu
kiçikdən tutmuş böyüyəcən
Bakının bütün stomatoloqları təsdiq edirdi və bu stomatoloqların arasında, əlbəttə,
Müseyibi istəməyənlər də vardı, ona paxıllıq edən, onu gözügötürməyənlər də vardı,
amma onlar da təsdiq edirdi ki, bəli, bu kürən və codxasiyyət adamın əlləri qızıldır
və hərgah diş həkimliyi də vergiylədisə, Allah bu vergini birinci elə Müseyibə
vermişdi.
Müseyib Allaha inanan adam idi və sovet vaxtı düz on bir il – 1979-cu ildən
1990-cı ilə, yəni, camaat Kommunist partiyasından qaçmağa başladığı vaxta qədər –
işlədiyi poliklinikanın – Bakının ən böyük stomatoloji poliklinikasının ilk partiya
təşkilatının katibi oldu, amma o on bir ildə bir gün də olmadı ki, Müseyib
anasındanqalma kiçik bir «Quran»ı pencəyinin döş cibində,– özü də sol tərəfdə –
gəzdirməsin və əlbəttə, o zaman partiya iclaslarına yığışan partiyaçı stomatoloqlar
və poliklinika işçiləri ağıllarına gətirməzdilər ki, iclası aparan partkomun, yəni,
Müseyibin cibində «Quran» var, amma, kim bilir, bəlkə o iclas iştirakçılarının
özlərinin də arasında eləsi, yaxud elələri var idi ki, o da (onlar da) cibində
(ciblərində) «Quran» gəzdirirdi, bunu kim biləcəkdi? o adamdan və o adamın
Allahından başqa heç kim və bir dəfə (onda Qorbaçov hakimiyyətə təzə gəlmişdi,
amma «perestroyka» hələ başlamamışdı) partiya iclası ateizmin təbliğinə həsr
olunmuşdu, məruzəçi də Müseyib idi və Müseyib məruzə etdikcə, dinin əleyhinə
danışdıqca, Islamı xaçpərəstliyə, xaçpərəstliyi musəviliyə qatıb, hamısını ifşa
etdikcə, Leninin «Din xalqlar üçün tiryəkdir»– kəlamını sitat gətirdikcə, tez-tez əlini
pencəyinin sol yaxasına toxundururdu, ona elə gəlirdi ki, cibindəki o balaca
«Quran» indicə cibindən düşüb, qaçıb gedəcək.
Hərdən Müseyibə elə gəlirdi ki, sağ tərəfindəki o ağrı da əslində elə o partiya
iclasından sonra başlamışdı, amma belə deyildi, o ağrı son ayların, uzaqbaşı, bu
axırıncı bir ilin işi idi və nəhayət ki, bu gün səhər tezdən «Mersedes»i işə salıb sağ
tərəfindəki o ağrıya görə Bakı Diaqnostika Mərkəzinə gedəndə, elə ilk yadına düşən,
gözünün qabağına gələn də o uzaq illərin həmin o partiya iclası oldu və Müseyib
qeyri-şüuri əlini sol döşünə toxundurdu, amma iyul ayının o istisində, təbii ki,
pencək əynində deyildi və ümumiyyətlə, o balaca «Quran» daha o pencəyin sol
cibində deyildi, çünki daha «Quran»ı gizlətməyə ehtiyac yox idi, Sovet Ittifaqı
dağılıb getmişdi və indi Müseyibin evində ən nəfis şəkildə nəşr olunmuş bir-
birindən gözəl «Quran»lar var idi, amma bu gün səhər tezdən ki, Müseyib
«Mersedes»inə minib Bakı Diaqnostika Mərkəzinə gedirdi, heç xoşuna gəlməyən,
nəinki xoşuna gəlməyən, bir andaca əməlli-başlı ürəyini qısan bir hissiyyat birdən-
birə onun bütün içini bürüdü: ona elə gəldi ki, o zaman, ateizmə həsr olunmuş o
partiya iclasında onun pencəyinin sol tərəfində, cibində saxladığı, anasındanqalma o
balaca «Quran», həqiqətən, cibindən düşüb qaçıb çıxıb, getmişdi...
...həmişəlik getmişdi...
* * *
Elə həmin isti iyul səhəri də Əliqulu elektrik qatarının o gözəl çuqqa-çuku
içində yol gedirdi və Əliqulu o isti iyul səhəri yadından çıxarmaq istəyirdi və
yadından çıxarırdı da ki, bu qatar (bu gözəl çuqqa-çuku!) onu üfunət dolu bir
Zibilliyə aparır.
317
Əliqulunun həyatında bir həqiqət var idi və elə bil, illər keçdikcə,
bu həqiqət özü
ilə bir qəmginlik gətirirdi: bütün həyatı ərzində Əliqulu bu elektrik qatarından başqa
heç bir qatara, heç bir təyyarəyə, heç bir gəmiyə minməmişdi, çünki ömründə
Bakıdan kənara çıxmamışdı və bütün ömründə bircə gecə də olsun, rəhmətlik
Nəcəfəlidən (yoxsa Əlinəcəfdən?) miras qalmış o ikiotaqlı, birmərtəbəli evdən
kənarda yatmamışdı.
Abşeron çölləri ilə gedən bu elektrik qatarının beləcə çuqqa-çuku Əliqulunun
həyatında hansısa səyahətdən xəbər verən yeganə bir...
nə idi?..
yeganə bir... nişanə idi və o da Əliqulunu Zibilliyə aparırdı və həmin isti iyul
səhəri birdən-birə Əliquluya elə gəldi ki, o elektrik qatarı, o çuqqa-çuku, əslində,
onu ömrün son məqamına, torpağa aparır və bu, düzdü, bir az qəmgin bir hissiyyat
idi, amma burda təəccüblü də bir şey yox idi, çünki Əliqulunun həyatı da elə o
üfunətli zibillik kimi bir şey idi.
Əliqulu bir-bir vaqonun pəncərəsindən ötüşən elektrik dirəklərinə baxa-baxa öz-
özünə:
«– Olsun də!» – dedi.
* * *
Bakının «Sabunçu vağzalı»ndan çıxan elektrik qatarı ilə dörd dayanacaq
getdikdən sonra, stansiyanın qarşısındakı şose
yolu keçirsən və qumluqla, baxımsız
adda-budda zeytun ağaclarının arasından ötüb günbatana tərəf gedirsən və birdən-
birə dəniz sahilinin o gözəl havası dəyişməyə başlayır, get-gedə üfunət iyi aləmi
bürüyür və kor da olsan, o üfunəti tuş tutub gəlib həmin Zibilliyə çıxacaqsan.
Zibil maşınları Bakının o əraziyə yaxın rayonlarından, qonşu qəsəbələrdən
gətirdikləri zibili bura boşaldırdılar və sovet zamanı burada xüsusi briqadalar kağızı
ayrı yığırdılar, dəmiri ayrı yığırdılar və sairə və bunların hamısını təkrar emala
verirdilər, yerdə qalanı isə yandırılırdı, amma elə ki, Sovet Ittifaqı dağıldı, elə bil, bu
Zibilliyin də sahibi öldü, buralar itin-pişiyin, milçəklərin ümidinə qaldı və
ümumiyyətlə, Zibilliyin Sovet Ittifaqında olan möhtəşəmliyi get-gedə azalmağa
başladı, maşınlar zibilləri vaxtında yığmırdılar, vaxtında gətirib bura boşaltmırdılar
və daha dəmir-dümür də heç gedib zibil yeşiklərinə çatmırdı, müştərilər onları
əvvəldən yığıb-yığışdırıb aparıb qaramalçılara satırdılar, kağız-kuğuz da tamam
azalmışdı və kağız-kuğuzun əvəzinə külli miqdarda sellofan torbalar peyda olmuşdu
və xüsusən Abşeronun məşhur küləkləri əsəndə o sellofan torbalar uçub ağacların
qol-budağına, evlərin qapı-pəncərəsinə ilişib qalırdı.
Üstü sellofan torbalarla dolmuş qoca bir əncir ağacının yanından ötəndə Əliqulu
fikirləşdi ki, dünya, deyəsən, doğrudan da, dəyişib, indi quşların əvəzinə ağaclara
sellofan torbalar qonur.
* * *
Müseyibin əlləri yalnız məcazi mənada qızıl deyildi, bu əllər həm də həqiqi
mənada qızıl istehsal edirdi, yəni, bu əllərin qabiliyyəti, bacarığı sayəsində Müseyib
hələ Sovet Ittifaqı zamanı Bakının ən nüfuzlu gizli qızıl...
bunu necə deyək?..
gizli qızıl...