Seçilmiş əsərləri
Yüklə 3,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
291
Təkcə həyətdə yox, bütün məhəllədə hamı bilirdi ki, milisioner Əliabbasın belinə bağladığı qoburda heç vaxt tapança olmur və milisioner Əliabbas durub işə gedəndə o qoburun içinə günorta yemək üçün arvadı Firuzənin qəzet parçasına büküb verdiyi pendir-çörəyi qoyur. Bülbülün səsi eləcə xırda qəfəsciklərin içində otaqda uçuşurdu və qoca bu barədə ətrafındakı bu yad adamlara bir söz demək istəyirdi, amma o sözləri tapıb deyə bilmirdi və o xırda qəfəsciklər otağın içində uçuşduqca qoca istəyirdi ki, belə axşam yox, səhər olsun, elektrik lampasının işığı yox, günün işığı olsun və qoca narazılığını bildirdi: – Bu nə gündü e, belə? Gəlin hələ də Firuzənin arxayın sözlərinin təsirilə həmin payız axşamı birinci dəfə gülümsəyib: – A-a-a!.. – dedi və tez dodaqlarını yığışdırdı, çünki eləcə gülümsəyəndə dodaqlarının qırağından metal dişləri görünürdü və gəlin o metal dişlərdən utanırdı. – Ay bədbəxt!.. Sən heç özün bilirsən ki, nə gündəsən?.. Sənə nə var e, uşaq kimi şeysən!.. Qəribə idi, gəlinin dediyi o sözlərin içində bir kəlmə: « – Ay bədbəxt!..» ilişib qocanın beynində qaldı və bir azdan qoca gəlinin təkidilə ayaqyoluna gedib qayıdandan sonra, yatmaq üçün şüşəbəndə (onun yeri şüşəbənddə idi) keçəndə pəncərədən küçəyə baxdı: uzun-uzun illərdən bəri hər gün gördüyü bu küçə mənzərəsi həmin payız axşamı da qoca üçün tamamilə yeni və maraqlı idi və qoca yenə də gəlinin təhriki ilə boz kostyumunu soyuna-soyuna öz-özüylə danışmağa başladı, ətrafında dolaşan, cürbəcür sözlər deyən bu tanınmaz adamların qarasına deyindi: – «Ay bədbəxt!» – Qoca gəlini yamsıladı. – Niyə bədbəxtəm mən? Bədbəxt-zad deyiləm! Bədbəxt niyə oluram? Dünyanın ən bəxtəvəri elə mən özüməm! – Qoca yenə gəlini yamsıladı. – «Ay bədbəxt!» Kim dedi bunu? – Qoca gözlərini qıyıb fikirləşdi. – Kim dedi mənə «ay bədbəxt?» Qoy gedim soruşum... Kimdən soruşum e? Kimdi bunlar belə? Hardan gəliblər? Nə istəyirlər məndən? Allah bilir... «Ay bədbəxt!» Niyə? Bədbəxt niyə oluram mən? Dünyanın ən bəxtəvəri elə mən özüməm!..
292
AYDINLIQ GECƏLƏR
O sərin yay gecəsi göyün üzündə o ayla bərabər o qədər ulduz var idi və o ulduzlar dörd tərəfdən də qocanın başının üstünü elə bürümüşdü ki, həmin çoxluğun, küllün, həmin uzaqlığın, əlçatmaz, ünyetməzliyin müqabilində öz həyatı bütün camaatın Şərəfbəxş adlandırdığı Şeyx Mustafa üçün çox qısa, bir göz qırpımlıq göründü və doğrudan da, kainat ki, bu qədər böyük idi, bu qədər əlçatmaz idi, o yay gecəsi göyün üzündə sayrışan ulduzların işıltısında o qədər bir əbədilik (uzaq əbədilik) var idi, bunun müqabilində Şeyx Mustafa Şərəfbəxş həzrətlərinin bu dünyada sürdüyü doxsan illik ömür nə idi? Heç nə, kəpənək ömrü. O yay gecəsi həyətdəki böyük armud ağacının altında Şeyx cənablarının bədəni torpaqdan nəm çəkməsin deyə, əvvəlcə keçə salınmışdı, keçənin üstündən Şeyxin yaşı qədər sahibinə xidmət etmiş, amma, az qala, bu yüz ildə bircə ilməsi də pozulmamış, bircə naxışı da solmamış Təbriz gəbəsi salınmışdı, gəbənin üstünə də döşəkçə qoyulmuşdu, dirsəklənmək üçün hər iki tərəfdən, bir də ki, o qoca armud ağacının gövdəsinə söykənə bilmək üçün arxadan mütəkkələr düzülmüşdü və Şeyx Mustafa Şərəfbəxş, həmişəki kimi, o döşəkçədə bardaşqurma oturmuşdu, kəhrəba təsbehinin hər biri bir zoğal boyda olan daşlarını çevirə-çevirə başının üstündəki o külli ulduzlara baxır və dodaqaltı gulumsəyirdi və hərgah o anlarda Şeyx həzrətlərindən nə üçün beləcə gülümsədiyini soruşsaydın, çox güman ki, bunun səbəbini deyə bilməzdi – o təbəssümdə o ağappaq saqqala, ağappaq saçlara uyuşmayan bir uşaq, hətta, bir körpə heyrəti var idi. ... Amma o bir günlük ömrü o kəpənəyə kifayət edir... Şeyx Mustafa Şərəfbəxş yay gecələri, yazın, payızın havası məqbul gecələri o armud ağacının altında oturub gözlərini göyə zilləyəndə, yaxud əlində çevirdiyi təsbehinə baxa-baxa fikrə dalanda, elə bil ki, həyət-bacadakı qurd-quş da donub qalırdı, hərdən yüngülcə meh əsdikcə yarpaqları xışıldayan ağaclar da səsini kəsirdi və o cürə anlarda evdəki oğul-uşaq, qız-gəlin heç vaxt həyətə çökmüş o sükutu pozmağa, o sükuta bir xələl toxundurmağa cəsarət etməzdi – o anlarda Şeyx həzrətlərinə nə çay gətirə bilərdilər, nə meyvə, nə də bir başqa şey. ... Amma o bir günlük ömrü kəpənəyə kifayət edir... Həyətin yuxarı başındakı ikimərtəbəli imarətdən gələn səsə, elə bil ki, ilkin olaraq, o qoca armud ağacı təəccüb etdi, ayın, o külli ulduzların işığında işıldayan təzə yarpaqları yüngülcə xışıldadı, sonra Şeyx Mustafa Şərəfbəxş gözlərini o ulduzlardan çəkib evə tərəf baxdı və yer üzündə yaşanmış o doxsan ilin acısının, ağrısının şövqünü söndürə bilmədiyi səsiylə: – Kimdi? Qoyun gəlsin, – dedi. Və o adam birinci dəfə o həyətə ayaq basdı, iti və sərt addımlarla Şeyx həzrətlərinin hüzuruna yeridi, amma o zaman ki, ay işığında Şərəfbəxşi yaxından gördü, qocanın yüngülcə işıldayan göy gözlərinin dərinliyini duydu, o aydınlıq gecədə ağappaq ağaran saqqalının, saçlarının arxasındakı doxsan ilin vahiməsini hiss etdi, o adamın qətiliyi birdən-birə tamam yox oldu, ürəyi tez-tez vurmağa başladı və şaşırdı ki, bu gecə vaxtı nə cəsarətlə Şərəfbəxşin hüzuruna buyurub, amma ən qəribəsi də bu oldu ki, o adamı özünə qaytaran da elə həmin baxışlar, həmin dərinlik, həmin ağlıq oldu və o adam onu yüksək hüzura gətirən əvvəlki həyəcanla: Yüklə 3,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|