Şəkİ və onun TƏbabəT tarİxİ
Yüklə 0,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
müalicə metodları maraqlı olar. Xalq təbabətində geniş istifadə edilən həmin müalicə üsullarından bir neçəsini gözdən keçirək: Bəlğəm, göyöskürək, vərəm xəstəliklərinə tutulan, öskürərkən ağzından qanlı bəlğəm gələn xəstələrə 15-20 gün hər axşam yatmamışdan və hər səhər yeməkdən əvvəl, yarpız, bənövşə və nar çiçəyini dəmləyib, eşşək, yaxud dəvə südü ilə qarışdırıb bir fincan içmək məsləhətdir. Bel, qol, qıç, əl, ayaq, böyrək, qaraciyər ağrılarından əziyyət çəkən xəstələrə gicitkən, yovşan, zeytun, söyüd yarpağı, yarpız, şüyüd və əməköməcini qaynadıb suyunda 10-15 gün, hər axşam yatmamışdan əvvəl vanna qəbul etmək məsləhətdir. Tez-tez köpən, qarın nahiyəsində qaz yığılan xəstələrə 10-15 gün axşam-səhər (yuxudan əvvəl və yuxudan durarkən) bir fincan bal şərbəti qəbul etmək məsləhətdir. Vərəmə, göyöskürəyə tutulanlara, ağzından qanlı bəlğəm gələn xəstələrə 20-25 gün sürüyə qatılmış erkək toğlunun baş-ayağından hazırlanmış duzsuz xaş yemək (hər gün axşam-səhər) məsləhətdir. Yaddaşı zəif, huşsuz, əsəbi adamlara həftəaşırı hər gün səhər, günorta, axşam yeməkdən əvvəl beçənin başı, ayağı və qanadlarının suyundan – həlimindən (bulyonundan) bir piyalə içmək məsləhətdir. Bu, gözün görmə qabiliyyətini də artırır. Ürək döyüntüsündən, ağrısından əziyyət çəkənlərə ördəyin qaraciyərini suda həll bişirib, həlimi ilə bərabər səhər, günorta, axşam yeməkdən əvvəl bir fincan içmək məsləhətdir. İflic, mədə-bağırsaq xəstəliklərindən əziyyət çəkənlərə qumru, kəklik, beçə, fərə, alabaxta, sərçə, qırqovul, qaratoyuq, göyərçin ətinin şorbasını həll bişirib, hər gün (20-25 gün) yeməkdən əvvəl, gündə üç dəfə bir piyalə həlimini içmək məsləhətdir. Boğazı ağrıyan, soyuqdəymə nəticəsində səs telləri gərginləşən, yaddaşı, zehni, görmə qabiliyyəti zəifləyən xəstələrə 10-15 gün (səhər, günorta, axşam) yeməkdən əvvəl üç ədəd sərçə və ya kəklik, qaratoyuq, bildirçin, qırqovul yumurtasını ilıq bişirib içmək məsləhətdir. Quru öskürəyə, göyöskürəyə, qanlı bəlğəmə, ağciyər, vərəm, mədə-bağırsaq xorası xəstəliklərinə tutulanlara qara qoyunun südü sağılan kimi 15-20 gün (səhər, günorta, axşam) yeməkdən əvvəl bir fincan içmək məsləhətdir. Bu qəbil müalicə xəstəliyin tez sağalmasına yaxşı kömək edir. Qızılca, təngnəfəs (astma), göyöskürək, öd kisəsi ağrıları, sidik yolunda daşlaşma, kirəcləşmə, mədə- bağırsaq xoraları xəstəliklərinin ən yaxşı müalicəsi üçün 15-20 gün yeməkdən əvvəl (səhər, günorta, axşam) bir fincan eşşək südü içmək məsləhətdir. Məxmərək səpən xəstələrə süpürgə sünbülünün darısını yeməkdən əvvəl gündə üç dəfə çeynəyib tüpürmək məsləhətdir. Astma (təngnəfəs) xəstəliyinə tutulanlara gündə üç dəfə yeməkdən əvvəl yemişan çiyidini dəmləyib içmək məsləhətdir. İshala, qarın ağrısına tutulan xəstələrə çoxlu xurma (xirnik) və ya onun şirəsini içmək məsləhətdir. Mədə qıcqırmasından əziyyət çəkən xəstələr yeməkdən əvvəl gündə üç dəfə 150 qram bir il əvvəl yığılmış fındıq və ya qoz ləpəsi yemək məsləhətdir. İştahası olmayan xəstələrə hər gün yeməkdən əvvəl üç dəfə quzuqulağı şirəsindən üç çay qaşığı qəbul etmək məsləhətdir. Arı sancan yerə dəmir pası çəkdikdə ağrı azalır, şiş tez sağalır. Böyüyəndə dişlərin salamat qalması, tökülməməsi üçün uşaq dişini dəyişdikdən sonra hər gün yeməkdən əvvəl uşağın dişlərini soğan və ya sarımsaqla sürtmək məsləhətdir. Sətəlcəm olan adamı müalicə etmək üçün sarımsağı keçi piyi ilə qaynadıb, bədəni möhkəm ovxalamaq məsləhətdir. Göyöskürəyə, qanlı bəlğəmə tutulan xəstələrə sarı çiçəyi dəmləyib içmək məsləhətdir. Qan təzyiqi yuxarı olan xəstələrə qaymaqçiçəyi dəmləməsi içmək məsləhətdir. İştahasızlıqdan, bərk soyuqdəymədən (qançırdan) əziyyət çəkən xəstələrə bir həftə hər gün yeməkdən əvvəl, üç dəfə bir fincan (stəkan) zoğal əzintisinin şirəsini içmək məsləhətdir. Qanı az olan xəstələrə çuğunduru döyüb, şəkər tozu ilə qarışdırıb, şirəsini üç gün ağzı bağlı qabda saxladıqdan sonra, hər gün yeməkdən əvvəl üç dəfə bir fincan (bir ay müddətinə) içmək məsləhətdir. Bədəni, ayağı, qoltuq altı iy verən adamlara bir ay həftədə iki dəfə biyanı qaynadıb suyunda çimmək məsləhətdir. Baş ağrısından əziyyət çəkən xəstələrə hər üç gündən bir qaynadılmış yarpız suyu ilə bir ay müddətində başı yumaq məsləhətdir. Qan təzyiqi yuxarı olan adamlara yaz aylarında ilanotu (yolpencəri) sıxmasını tünd sarımsaqlı qatıqla yemək, yay, payız, qış aylarında isə onun qurudulmuşunu qaynadıb yenə də həlimi qarışıq tünd sarımsaqlı qatıqla içmək məsləhətdir. Yel xəstəliyindən əziyyət çəkənlərə bir ay həftədə bir dəfə doy-dabanı (xortum) yarpağı və ya asırqalı dərib bir neçə saat açıq havada saxlayıb soldurduqdan sonra ağrıyan bədən üzvlərinin yerini sarımaqla, xəstənin altına, üstünə də həmin yarpağı döşəmək məsləhətdir. Bu üsulu xəstə tərləyincə etmək lazımdır. Gözü ağrıyan adamlara obaşdan moruq və ya kələm yarpağının üzərindəki şeh damlalarını təmiz qaba yığıb 20-21 gün səhər tezdən və axşam yatmazdan qabaq hər dəfə üç-dörd damcı gözə tökmək məsləhətdir. Yel xəstəliyindən əziyyət çəkənlərə təzə açılmış akasiya çiçəyini dərib şüşə bankada ağ neft içərisində 10 gün qaranlıq və sərin yerdə saxladıqdan sonra hər gün üç dəfə yel tutan nahiyəni sürtüb sığallamaq məsləhətdir. Əlində ziyil olan adama həmin yeri körpə küçüyə yalatmaq məsləhətdir. İnsan bədəninin üzvlərində əmələ gələn şiş fırların tez yetişməsi, deşilməsi üçün içində pendir mayası olan qursağı həmin şişin üzərinə yaxmaq məsləhətdir. Gözə çıxan itdirsəyini sağaltmaq üçün bir parça qəndi bir həftə, hər gün üç dəfə itdirsəyinin üstünə sürtmək məsləhətdir. Qulaq ağrısından əziyyət çəkənlərə ağ soğanın suyunu sıxıb qulağa tökməsi məsləhətdir. Saçın tökülməməsi üçün qırmızı soğanın qabığını qaynadıb suyunda günaşırı baş yumaq məsləhətdir. İshal xəstəliyindən əziyyət çəkən xəstələrə şirin nar qabığının qurusunu narın əzib, bişmiş yumurtanın üzərinə səpib yemək məsləhətdir. Oraq, kərənti, qılınc, xəncər, bıçaq kəsiyini tez sağaltmaq üçün acıtərəni (vəzərini) qurudub, narın əzib yaranın üstünə səpmək məsləhətdir. Başda olan bit, sirkə, sinəyi tökmək üçün çuğundurun yarpağını qaynadıb günaşırı onunla başı yumaq məsləhətdir. Daxili hilləti və həmçinin bütün qurd növlərini həm insan, həm də heyvanlardan tökmək üçün bir həftə, hər səhər acqarına su tərəsi (buna camış tərəsi deyilir) və bir fincan təzə mayalanmış pendir suyu içmək məsləhətdir. Bu qəbil müalicə qızıl qurdu, yastı qurdu, qılçıq qurdu, qılbaş qurdu tökür. İshal, qarın ağrısına tutulan xəstələrə nar qabığı qurusunun unundan bir çay qaşığı dəmləyib içmək məsləhətdir. İshal, qarın ağrısına tutulan xəstələrə bir həftə, gündə yeməkdən əvvəl üç dəfə titrəbabı (çobanyastığı, Yüklə 0,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|