21
© Alex
ander Bar
ti/P
ix
elio
Küçük taşlar, mine, cam ya da seramik
parçaları kullanılarak yapılan mozaikler,
binaları süslemede kullanılıyorlardı.
Hâlâ ayakta durun bir Roma su
kemeri: Pont du Gard, Fransa.
Roma İmparatorluğu
yaklaşık MÖ 500 - MS 500
MS milattan sonra demektir
Roma, tarih sahnesine İtalya’da küçük bir köy olarak girdi. Romalılar çok örgütlüydü. Roma
orduları çok iyi savaşıyordu. Böylece adım adım Akdeniz etrafındaki tüm toprakları fethettiler.
Nihayetinde, Roma İmparatorluğu kuzey İngiltere’den Sahra Çölü’ne, Atlas Okyanusu’ndan
Asya’ya kadar geniş topraklara yayıldı.
Romalıların bize bıraktıklarından bazı örnekler:
>
imparatorluğun tüm bölgelerini birbirine bağlayan bakımlı, düzgün yollar;
>
avluları ve mozaik zeminleriyle çok güzel evler;
>
dayanıklı köprüler ve (suyu uzun mesafe taşıyan) su kemerleri;
>
binaların sağlam ve kalıcı olmasını sağlayan kubbeli kemerler;
>
çimento ve beton gibi yeni yapı malzemeleri;
>
mancınık (katapult) gibi yeni silahlar;
>
Cicero ve Virgil gibi büyük yazarlar;
>
birçok Avrupa ülkesinde bugün bile halen kullanılan Roma hukuk sistemi.
22
Vikingler, Amerika’ya bile
ulaşabilmiş çok iyi denizcilerdi.
(Ama bu bundan kimseye söz
etmemişlerdi!)
Ortaçağ
yaklaşık MS 500 – 1500
Roma imparatorluğu çöktüğünde, Avrupa’nın farklı yerleri
farklı halklar tarafından ele geçirilmiştir. Örneğin:
Cermenler
Cermen halklarının tamamı Almanya’ya
yerleşmemiştir:
>
Angluslar ve Saksonlar İngiltere’ye giderek
1066’ya kadar burada hüküm sürdü.
>
Frenkler MS 500–800 tarihleri arasında Fransa
da dâhil olmak üzere Avrupa’nın büyük bir kısmını
fethetti. En ünlü kralları Şarlman’dı.
>
Gotlar (Vizigotlar ve Ostrogotlar) İspanya ve
İtalya’da krallıklar kurdu.
>
Vikingler İskandinavya’da yaşıyordu. 800’lerde
ve 900’lerde gemilerle diğer ülkelere yelken açtılar.
Yağmacılık yaptılar, ticaretle uğraştılar ve verimli
tarım arazilerine yerleştiler.
Normanlar
veya “Kuzeyliler”, Fransa’ya (Normandiya olarak adlandırılan
bölgeye) yerleşen Vikinglerdi. 1066’da İngiltere’yi fethettiler.
Günümüzde Bayeux kentinde bir müzede sergilenen ünlü bir
Norman duvar halısında bu fetihten sahneler betimlenmiştir.
Keltler
Roma döneminden önce Keltler, Avrupa’nın birçok
bölgesinde yaşıyordu. Onların torunları bugün başlıca
Bretanya (Fransa), Cornwall (İngiltere), Galiçya (İspanya),
İrlanda, İskoçya ve Galler’de yaşamaktadır. Avrupa’nın
bu bölgelerinde Kelt dilleri ve kültürü yaşamaya devam
ediyor.
23
© SX
C
© D
ieter S
cütz/P
ix
elio
Ortaçağ kaleleri,
düşmanlardan korunmak
için inşa edilmiştir.
“Gotik” mimari Ortaçağ’ın önemli
buluşlarından biridir. Yukarıda, Milan
Katedrali’nde bulunan bir “oluk”
görülmekte.
Kordoba’daki (İspanya) Ortaçağ
dönemine ait büyük caminin görünüşü.
Slavlar doğu Avrupa’nın birçok yerine yerleştiler. Slavlar, günümüzde Slav
dillerini konuşan Beyaz Ruslar, Bulgarlar, Hırvatlar, Çekler, Lehler, Sırplar,
Slovaklar, Slovenler ve Ukraynalıların atalarıdır.
Macarlar 9. ve 10. yüzyıllarda Karpatya Havzası’na yerleştikten sonra 1000
yılında Macaristan Krallığı’nı kurdular. Torunları bugün Macaristan’da ve
diğer komşu ülkelerde yaşamaktadır.
Ortaçağ boyunca, Avrupa’daki krallar ve soylular arasında birçok çatışma
ve savaş yaşandı. (Bu, tepeden tırnağa zırhlı şövalyelerin at üzerinde
savaştığı dönemdi). Krallar ve soylular, kendilerini saldırılara karşı korumak
için çoğunlukla kalın surlarla veya taş duvarlarla çevrili, sağlam kalelerde
yaşıyordu. Bazı kaleler o kadar sağlamdı ki bugüne kadar ayakta kalmayı
başarmışlardır.
Ortaçağda Hıristiyanlık Avrupa’nın yaygın dini haline geldi ve hemen
hemen her yere kiliseler inşa edildi. Bunların bazıları, özellikle de yüksek
kuleleri ve rengârenk vitray camlarıyla büyük katedraller, hayli görkemlidir.
Keşişler çiftçilik yapıyor ve tarımın tüm Avrupa’da geliştirilmesine yardımcı
oluyorlardı. Keşişler, ayrıca okullar kurmuş ve kitaplar yazmışlardır.
Yaşadıkları manastırlar çoğu zaman antik çağlardan kalan önemli kitapların
korunduğu kütüphanelere sahipti.
Başlıca dinin İslam olduğu Güney İspanya’da ise, hükümdarlar çok güzel
camiler ve minareler inşa ettirdi. Bunlardan günümüze kadar gelenlerin en
ünlüleri Kordoba’daki cami ve Seville’deki Giralda minaresidir.
24
W
ik
imedia
© D
avid G
ay
a/W
ik
imedia
W
ik
imedia
Dünyanın en ünlü
heykellerinden biri:
Michelangelo’nun Davut
eseri.
Leonardo da Vinci
bu helikopteri 500
yıl önce tasarladı.
Rönesans’ın en muhteşem
tablolarından biri:
Botticelli’nin Venüs’ü.
Ortaçağda, insanların çoğu okuma yazma bilmiyordu ve sahip
oldukları bilgiler ise sadece kilisede öğrendiklerinden ibaretti. Antik
Yunanlıların ve Romalıların yazdığı kitapların nüshaları ise yalnızca
manastırlarda ve üniversitelerde bulunabiliyordu. Ancak 1300’lerde
ve 1400’lerde, öğrenciler antik çağlardan kalan bu kitapları yeniden
keşfettiler. Bu eserlerden edindikleri büyük fikirler ve devasa bilgiler
hayranlık uyandırıcıydı ve bunlar dört bir yana yayılmaya başladı.
Bu bilgi ve fikirlere, örneğin Floransa (İtalya) gibi kentlerde yaşayan
varlıklı ve eğitimli kesim büyük ilgi gösterdi. Bu kesim, (özellikle
de 1445 yılında matbaanın Avrupa’da icat edilmesinden sonra)
istedikleri kitapları alabilecek olanaklara sahip oldu. Antik Yunan
ve Roma kültürü onları büyüledi. Roma saraylarından esinlenerek
yaptırdıkları evlerini Yunan ve Roma hikâyelerinden sahnelerle,
tanrıların, kahramanların ve imparatorların heykelleriyle süslemeleri
için yetenekli ressamlar ve heykeltıraşlar tutmaya başladılar.
Rönesans
yaklaşık MS 1300 – 1600
Sanki güzellik ve bilgeliğin hâkim olduğu kayıp bir dünya yeniden doğmuştu.
İşte bu nedenle bu döneme ( “yeniden doğuş” anlamına gelen) “Rönesans” adı
verilmiştir.
Rönesans dünyaya aşağıdakileri kazandırdı:
>
Michelangelo ve Botticelli gibi büyük ressam ve heykeltıraşlar;
>
Brunelleschi gibi yetenekli mimarlar;
>
olağanüstü bir mucit ve ressam olan Leonardo da Vinci;
>
Thomas More, Erasmus ve Montaigne gibi büyük düşünürler;
>
(Dünyanın ve diğer gezegenlerin güneşin etrafında döndüğünü
bulan) Kopernik ve Galileo gibi büyük bilim insanları;
>
Loire Vadisi’nde bulunan kaleler gibi güzel yapılar;
>
insanoğlunun neleri başarabileceği konusunda yeni bir
ilginin canlanması.
Dostları ilə paylaş: |