ahmedalhasan313.wordpress.com
35
- Vəsailuş-Şiə, cild 27/səhifə 23, Hədis nömrə: 33108.
Zürarə İbn Əyan deyir: İmam Cəfəri Sadiqdən (ə.s) soruşdum ki, Abid olan bir
kəsin boynunda, Allahın haqqı olan şey nədir? İmam (ə.s) buyurdu: “Bizim
dediklərimizə əməl etmək və demədiklərimizdən uzaq durmaq.”
- Vəsailuş-Şiə, cild 27/səhifə 23, Hədis nömrə: 33108.
Və bu hədislər bir daha göstərir ki, əgər bir məsələnin halal haram olduğunu
bilməsək, onda o məsələyə əməl etməyəcək və əməl məqamında o məsələyə haram
deyəcəyik. Çünki, hallalığına dair dəlilimiz yoxdur. Çünki, haram deyib o işdən
uzaq gəzmək, halal deyib dəlilsiz yerə o işi icra etməkdən daha yaxşıdır. Çünki,
bizim üçün meyar, Quran və hədislərdir.
Rəsulullah (s.ə.v.v) buyurur: “Mən, sizin aranızda iki əmanət qoyuram. Biri
Allahın Kitabı, digəri isə itrətim (Əhli-beytim) (ə.s)”
- Təfsirul-Qummi, cild 2/səhifə 345.
Buna əsasən, əgər müsəlman bir şəxs, Allahın Şəriətinə əməl edirsə, onda bildiyi ilə
kifayətlənməlidir. Amma bilmədiyi məsələdə, bəzi hədisləri yozaraq özü üçün
qayda-qanun tərtib etməsi, insafdan uzaqdır. Ona görədə, bu məsələlərdə diqqətli
olmalı və Quran ilə Hədislərdən kənar yollara meyl etməməliyik. Çünki, o İki
Əmanətdən kənara çıxmaq, elmdən uzaq düşmək və cəhalətə yaxınlaşmaq
deməkdir. Elmsizlik isə, Cəhalətin olduğu yerdə peyda olar. Elmsiz, yəni Quran ilə
Əhli-beytdən (ə.s) uzaq bir tərzdə fətva verməklik, cəhalət üzrə addımlamaqdır.
Və Əhli-beyt (ə.s) bizləri xəbərdar edərək Elmsiz Fətvadan uzaq durmağa səsləmiş
və hökmləri ancaq Quran və hədislərdən götürməyi əmr etmişdir!
Rəsulullah (s.ə.v.v) buyurur: “Elmsiz əməl edən kimsədən, xeyirdən çox fəsad
gəlmiş olar (Fitnə-fəsad işləri çox olar)”
- Vəsailuş-Şiə, cild 27/səhifə 27, Hədis nömrə: 33112.
İmam Muhəmmədi Baqir (ə.s) buyurur: “Kim elmsiz olaraq və Allah tərəfindən
hidayət edən bir kəs olmadan insanlara fətva verərsə, rəhmət və əzab mələkləri ona
lənət edərlər.”
- Vəsailuş-Şiə, cild 27/səhifə 20, Hədis nömrə: 33100.
İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “İki xislət var ki, insanı həlak edər: Birincisi,
batili Allahın dini qərar vermək (batili haqq kimi göstərmək), İkincisi isə elmsiz
fətva vermək.”
ahmedalhasan313.wordpress.com
36
- Vəsailuş-Şiə, cild 27/səhifə 20, Hədis nömrə: 33101.
İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “İki xislət var ki, həlakətin həlakətidir: Birincisi,
öz rəyinə əsasən fətva vermək, İkincisi isə bilmədiyi bir şeyi din qərar vermək.”
- Vəsailuş-Şiə, cild 27/səhifə 21, Hədis nömrə: 33102.
İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “Hökm iki cürdür: Birincisi Allahın Hökmüdür.
İkincisi isə, Cahiliyyə əhlinin hökmüdür. Hər kim Allahın Hökmündə xəta edərsə,
həmin xətalı hökmü verən şəxs, cahiliyyə hökmü vermişdir!”
- Vəsailuş-Şiə, cild 27/səhifə 22, Hədis nömrə: 33106.
Həmçinin qədim Şiə Üləmalarından olan Əxbari Alim Şeyx Yusif Əl-Bəhrani yazır:
“Bir məsələnin halal haramlığına dair (hədislərdən) bir şey olmadığı yerdə,
Muhəddis Alimlərimiz (Əxbari alimlər) və hətta bir çox Üsuli alimlər belə, həmin
yerdə təvəqqüf və ehtiyat qaydasına əməl etmişdir.”
- Hədaiqun Nazirə fii itrəti Əimmətit-Tahirə, cild 1/səhifə 44.
Bir məsələyə də, diqqətinizi cəlb etmək istərdim. Bəzi şəxslər, məhz Təvəqqüf və
hədis ixtilafı və sair məsələləri bilmədiklərinə görə, Müctehidin varlığını və təqlidi
önəmli sayaraq, məsələlərin tək həllinin bu olduğunu bəhanə etmiş və Əxbariləri
aciz sayaraq, dəlilsiz və kimsəsiz hesab etmişdir. Halbuki, Quran və Hədislər,
bizləri hidayət etmiş və biz müsəlmanlara, məsələlərin həllini və çıxış yollarını
göstərmişdir.
Odur ki, bəzi cəhalət girdabında üzən şəxslər və yaxud Mürəkkəb Cahillər
7
bilmədiyi məsələlərdə danışmaq yerinə, bildikləri ilə kifayətlənib bilmədiklərini
soruşmaları və Quran və hədislərə müraciət etmələri, onların xeyrinə olardı. Çünki,
kimlərisə nədəsə ittiham etmək, böhtanlar demək və azğınlıqda ittiham etmək
asandır. Amma atılan böhtanların həqiqətini sübut etmək isə çətindir.
Onda görə də bizi hədəf edənlərdən xahiş edirik ki, bilmədiyiniz məsələlərdə
bizləri cəhalət və ixtilaf salmaqla ittiham etməzdən əvvəl, bilmədiklərinizi öyrən-
məyə səy edin. Kimlərinsə ağzından yox, Quran və hədislərdən öyrənin. Və əleyhi-
mizə deyiləcək məsələlərdə, bizə moizələrlə yox, dəlillərinizlə gəlin. Təbii ki əgər
ayə və hədislərdən dəliliniz varsa...
7
“Mürəkkəb Cahillik” Cəhalətin ən pis növüdür. Cəhalət, elmsizlikdir. Cahil olan şəxs isə, əsasən
iki cürdür: Biri var, cahildir və cəhl danışır. Biri də var cahil olduğunu boynuna almır, əksinə
özünü alim zənn edir. Özünü elmli bilən elmsiz cahilə də, “Cəhlul-Murəkkəb” yəni Mürəkkəb
Cahil deyilir.
ahmedalhasan313.wordpress.com
37
Son olaraq isə, bütün bu yollar və istiqamətlər, Allah-təalanın necə müsəlmanları
sevməsini və Öz Şəriətində, necə rahatlıq yaradaraq insanları məşəqqətə
salmamasını göstərən çox önəmli işarətlərdir. Çünki İslamiyyət, Labirint Dini deyil.
İslamiyyət Elm və İmandır və ən əsası Təslimiyyətdir. Odur ki, Şəriətdə əməl
edəcəyimiz məsələlərdə, müraciət yerimiz bəlli, bəzi məsələlərdə çıxış yollarımız
dəlilləri ilə bəlli... İnşallah ki, bütün bu fəaliyyətlərimiz, Əhli-beyt (ə.s) aşiqi şiə
qardaş və bacılarımızın xeyrinə olacaq.
Fərz və vacib arasındakı fərq
Bildiyimiz kimi, müsəlman olan hər bir şəxs, əqidəsində saff və təmiz olsada, əməli
məsələlərdədə diqqətli olmalı və bəzi incəlikləridə mümkün qədər öyrənməyə səy
etməlidir. Çünki dini öyrənmək, dinin əqidə, əhkam və əxlaqına vaqif olmaq,
Haqq-Təalanın razılığını qazanmaq üçün çox önəmlidir. Və bildiklərinə əməl etmək
məsələsi isə, elə öyrənmək qədər mühüm məsələdir. Həmçinin dinin ən mühüm
qollarından olan Şəriət məsələlərindədə bir çox incə məqamlar vardır. Və həmin o
incəliklərdən biri də, Vacib və Fərz məsələsidir.
Bildiyimiz kimi, Azərbaycan dilində bir çox sözlər Ərəb və Fars dillərindən
götürülmə sözlərdir. Buna misal kimi, “m” hərfi ilə başlayan və dilimizdə olan
əksər sözlər, Ərəb dilindən götürülmədir. Həmçinin “vacib” sözü də ərəb dilli
sözdür. Ona görədə, dilimizdə “vacib” sözünə elə vacib deyilir. Və “fərz” sözünə
də, elə vacib deyilməkdədir. Və zahirən bu iki sözün arasında heç bir fərqdə
görünməməkdədir. Vacib və fərizənin hər ikisi, tərk edilməsi haram və yerinə
yetirilməsi gərəkli olan məsələyə deyilir.
Amma Şəri incəliklərə nəzər salsaq görərik ki, “fərz” o hökmlərə deyilir ki, onun
sübuta yetirilmə dəlilləri açıq-aşkardır. Məsələn Namaz, Oruc, Zəkat kimi.
Həmçinin Allah-təala Qurani-Kərimdə, Nur surəsinin nazil edilməsini də, Fərz
buyurmuşdur:
[Bu, Bizim nazil edib sizə vacib buyurduğumuz bir surədir.] [Nur: 1]
Bu ayədə olan və “vacib” olaraq tərcümə edilmiş söz üçün, ərəbcəsində“fərz”
təbirindən istifadə edilmişdir.
Əgər bir məsələ ilə qarşılaşsaq və həmin məsələ açıq-aşkar Quran ayəsi ilə təsdiq
edilsə, o məsələdə şəkk-şübhə və ehtimal yeri olmayacaq qədər aşikar olsa və
bütün İslam alimləri o məsələdə yekdil fikirdə olsa və həmin məsələdə heçkəs
ixtilafa düşməsə, demək o məsələ Fərzdir.
Dostları ilə paylaş: |