ahmedalhasan313.wordpress.com
50
Cavab: İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “Yuxudan duran şəxs əllərini 1 dəfə
yusun, bövl (sidik) və ğaiti (nəcisi) birlikdə edən şəxs əllərini 2 dəfə yusun,
cənabətli olan şəxs isə əllərini 3 dəfə yusun.”
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1118. Təhzib, cild 1/bab 36, hədis: 97. İstibsar, cild 1/bab 50,
hədis: 142
Sual 16: Tualetdən çıxan şəxsin dəstəmaz üçün hazırlanmış qabda olan suya əlini
salıb dəstəmaz almazdan əvvəl tualetdə mundar olmuş əlini başqa su ilə pak
etməsini başa düşdük. Bəs yuxudan duran adam niyə dəstəmaz üçün olan
qabdakı suya əlini salmamışdan əvvəl pak etməlidir?
Cavab: İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “Çünki yuxulu olanda bilmir ki, əlləri
hara dəyib. Ona görə də gərək əllərini yusun.”
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1119. Təhzib, cild 1/bab 39, hədis: 106. İstibsar, cild 1/bab 51,
hədis: 145
Sual 17: Bəs dəstəmaz almamışdan əvvəl bir şəxs üz-gözünü yuya bilərmi?
Cavab: İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “Bəli. Elə ki, bir nəfər dəstəmaz alarsa,
gərək dəstəmazdan qabaq üzünə (gözünə) su vursun, çünki əgər o mürgülü
haldadırsa səksənər və ayılar, əgər (hava və ya su) soyuq olarsa səksənər və daha
soyuğu (bir o qədər də) hiss eləməz (soyuğa əhəmiyyət verməz və ya soyuq ona
təsir etməz)”
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1138. Təhzib, cild 1/bab 357, hədis: 1071. İstibsar, cild 1/bab 68,
hədis: 207
Məzməzə və İstinşaq
Sual 18: Məzməzə etmək (dəstəmazdan əvvəl ağız yaxalamaq) və istinşaq etmək
(buruna su çəkib boşaltmaq) vacibdirmi?
Cavab: İmam Həsən Əskəri (ə.s) buyurur: “Qüsldə və dəstəmazda məzməzə və
istinşaq vacib deyil (müstəhəb əməllərdəndir)”
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1130. Təhzib, cild 1/bab 131, hədis: 361. İstibsar, cild 1/bab 118,
hədis: 397
Sual 19: Bəs nəyə görə Allah Məzməzə və İstinşaqı müstəhəb etdi və üzü və
qolları yumağı, başa və ayaqlara məsh çəkməyi vacib etdi?
ahmedalhasan313.wordpress.com
51
Cavab: İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “Çünki məzməzə və istinşaq daxilə
aiddir.”
Qeyd: Yəni dəstəmazda zahirdə olub görünə bilən bədən üzvləri yuyulur və məsh
çəkilir, amma burunun içi və ağızın içi zahirdə olan hesab olunmur, bədənin
daxilinə aiddir.
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1133. Kafi, cild 3/bab 24, hədis: 3. Təhzib, cild 1/bab 131, hədis:
359. Təhzib, cild 1/bab 78, hədis: 201
Sual 20: Dəstəmazın vacib olan əməllərindən əlavə, öyrəndik ki, dəstəmaz üçün
suya toxunarkən və dəstəmaz alıb qurtardıqdan sonra müstəhəb zikr və dualar
vardır. Bəs başqa hansı müstəhəb işləri edə bilərik?
Cavab: İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “Dəstəmazdan qabaq 3 dəfə məzməzə elə
(ağzını yaxala) və 3 dəfən də istinşaq eylə (burnuna su çək)”
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1038
Sual 21: Bəs “Məzməzə” adlanan ağız yaxalamaq və “İstinşaq” adlanan buruna
su çəkmək kimi müstəhəb işlərin hikməti nədir?
Cavab: Rəsulullah (s.ə.v.v) buyurur: “Mənim ümmətimə dəstəmazdan qabaq
məzməzə etmək (ağzı üç dəfə yaxalamaq) sünnət oldu (qərar verildi) ona görə ki,
qəlbləri haramdan təmiz olsun və istinşaq (burnuna üç dəfə su çəkmək) sünnət
oldu, ona görə ki, cəhənnəmin iyi və pis qoxusu ona haram olsun.”
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1036
Üzün yuyulma qaydası
Sual 22: Hədislərə əsasən dəstəmaz alarkən üz yuyulmalıdır. Bəs alındakı saçın
dibindən ta çənəyə qədər olan üz necə yuyulmalıdır?
Cavab: İmam Muhəmməd Baqir (ə.s) buyurur: “Allah deyən üz və ya Allahın
yumağa əmr elədiyi üz və o üz ki, gərək heç kəs onun ölçüsünə bir şey artırmasın
və onun ölçüsündən bir şey əksiltməsin və əgər ölçüsünə bir şey artırsa savab
qazanmamışdır və əgər əksiltsə günahdır, bax o üzün ölçüsü budur: Uzunluğu baş
və orta barmaqların uclarının arası qədər olan məsafə ölçüsündə (yuxarıdan
aşağıya doğru) başın qabaq hissəsində, alının tük göyərən yerindən, çənənin ucuna
ahmedalhasan313.wordpress.com
52
qədər olan məsafə ölçüsündədir. Eninə isə, 2 barmağın (baş və orta barmağın)
uclarının arasındakı məsafə qədərdir. Bütün bunlar üz hesab olunur. Bundan başqa
yerlər isə üzdən hesab olunmur.”
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1048. Fəqih, cild 1/bab 28, hədis: 88
Digər bir hədisdə isə, İmam Əli İbn Musa Ər-Riza (ə.s) buyurur: “Uzunluğu alının
yuxarı hissəsində tük bitən yerdən (kəkil yerindən), aşağıya doğru üzün axırına
qədər (çənənin ucuna qədər) olan məsafə, eni isə həmçinin 2 (alının) arasındakı
məsafə qədər.”
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1049. Kafi, cild 3/bab 28, hədis: 4. Təhzib, cild 1/bab 55, hədis:
155
Sual 23: Dəstəmaz alarkən yuyulmalı olan yer, üzün enində nə qədərdir?
Cavab: İmam Muhəmməd Baqir (ə.s) buyurur: “Üzün eni baş barmaqla, orta və
şəhadət barmaqlarının (ucundan ta qulaq dibinə qədər olan) məsafə qədərdir.”
- Kafi, cild 3/hədis: 1/bab 27. Təhzib, cild 1/hədis: 54, bab 154
Sual 24: Hədislərə əsasən əlimizi üzümüzə qoyduqda baş barmağın ucundan ta
orta barmağın ucuna qədər üz sayılır və dəstəmazda yuyulmalıdır. Bəs orta və
baş barmağın ucu ilə qulaq dibinə qədərki məsafə, başqa deyişlə ərəblərin
“Sudğun” dedikləri gözün qırağı ilə qulaq dibi arası məsafənin dəstəmaz alınan
zaman yuyulması düzgündürmü?
Cavab: İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) buyurur: “Xeyr.”
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1048. Fəqih, cild 1/bab 28, hədis: 88
Qolların yuyulma qaydası
Sual 25: Dəstəmazda qolları yuyarkən onları hardan hara qədər və necə yuyaq?
Cavab: Müraciət yerimiz Hədis Ravilərindən olan Hişam (r.ə) nəql edir ki, İmam
Cəfəri Sadiq (ə.s) bunu necə etməyin qaydasını əyani surətdə göstərmişdir.
Hişam deyir: “İmam Cəfəri Sadiq (ə.s) qolunu göstərərək ovcunu dirsəkdən bar-
maqlarının ucuna qədər (yuyaraq əlini) gəzdirdi.”
- Vəsailuş-Şiə, cild 1/hədis: 1053. Kafi, cild 3/bab 70, hədis: 6. Təhzib, cild 1,bab 53, hədis:
153. Fəqih, cild 1/bab 26, hədis: 84
