y
əhudi və gənc bir məhbus söhbət edirdilər. Yəhudi özünün
kiçik m
əsləkdaşına darıxmamağı, səbr etməyi məsləhət gördü.
– H
əmişə qış ola bilməz, dostum, onun ardınca mütləq
bahar g
əlməlidi. Sən bilirsən ki, bizim illər uzunu çəkdiyimiz
əziyyətlər hədər getməyəcəkdir və gedə də bilməz. İndiki bu
sakitlik s
əni qorxutmasın, bu tufandan əvvəlki bürküdən başqa
bir şey deyil, mən inanıram ki, bu bürkü tezliklə sovuşub ge-
d
əcək və xalq haqqı nahaqdan seçəcəkdir. O zaman biz də bu
əziyyətlərdən xilas olacaq və xalqımızla birlikdə xoşbəxt hə-
yatda yaşayacağıq.
– Eh, – dey
ə onun müsahibi dolğun bədənli, girdə sifətli,
qalın, çatma qaşları olan qarayanız gənc köksünü ötürdü:
–
Doğrusu, sizin dedikləriniz nə qədər inandırıcı olsa da,
m
ən yenə şübhə etməkdə davam edirəm. Sizin dediyiniz o xalq
el
ə bir məngənə içərisində, elə bir qorxu içərisindədir ki, o
ç
ətin ki, haqqı nahaqdan seçə bilə.
– El
ə demə, oğlum! Xalqı incitmək, qorxutmaq, ac
saxlamaq mümkündür. Lakin xalq h
ər hansı bir şəraitdə haqqı
axtarıb tapır. Dünyada xalqın ədalətliliyindən daha ədalətli olan
bir qanun tapmaq mümkün deyil.
Bu zaman hiss olunmadan iç
əri girən nəzarətçi Baykov
qo
caya yanaşdı:
–
Ey, qoca qarğa, sən hələ çoxmu qırıldayacaqsan? –
dedi.
Qarayanız oğlan yəhudini müdafiə etmək məqsədilə:
–
Bağışlayın, vətəndaş nəzarətçi, – dedi, onu mən söhbətə
tutmuşdum, başa düşmədiyim şeyləri aydınlaşdırmağı xahiş
edirdim.
– K
əs səsini, çuçmek! Sənin qaralığına çox şey bilməkmi
yaraşır? (Молчи, чучмек, много ли полагается тебе знатъ с
твоей черной шкурой)?
Qarayanız gənc cavab əvəzinə öz qüvvətli yumruğunu
n
əzarətçinin başına endirdi. Nəzarətçi vəhşiyanə bir səslə çığır-
~
207
~
dı. Onun səsinə qonşu barakları yoxlayan nəzarətçilər tökülüb
g
əldi. Barakdakılar da yerlərindən qalxıb gəldilər. Böyük bir
dalaşma başladı. Qaranlıq içərisində kimin kimi vurduğu bəlli
deyildi. Lakin tezlikl
ə müdafiə batalyonundan silahlı əsgərlər
tökülüb g
əldilər və şil-küt edilmiş nəzarətçiləri məhbusların
əlindən alıb bayıra çıxartdılar. Dalaşma qurtarandan sonra hər
k
əs öz yerinə çəkilib uzandı və pıçıltı ilə olsa da, dalaşmanın
n
əticəsini və ona nə ola biləcəyini müzakirə etməyə başladılar.
Hamı nəzarətçinin haqsız olduğunu, onun məhbusları,
xüsusil
ə qeyri-rusları təhqir etdiyini bilsə də, işin məhbusların
xeyrin
ə qurtarmayacağını da bilirdi.
S
əhər tezdən düşərgə müdafiə batalyonunun silahlı əsgər-
l
ərilə doldu. Onlar məhbusları bir-bir tüfəng qundağı ilə döyə-
döy
ə baraklardan çıxarıb düşərgənin aralığına yığmağa başla-
dılar.
Y
əhudi kürəyinə dəyən zərbədən yıxıldı və bir daha aya-
ğa qalxmadı. Əsgər onun başına bir-iki tüfəng qundağı endirib
ayağa qaldırmağa çalışdı.
İlk anda biz çaşıb qaldıq. Birdən yəhudinin ölmüş oldu-
ğunu görüb dəli kimi əsgərin üstünə atıldıq. Əsgərlər başımızın
üstünd
ən güllə atdılarsa da, bu sanki həyəcan siqnalı oldu.
Bütün düşərgə bir-birinə qarışdı. Əli silahlı əsgərlər
silahsız və zəif dustaqları amansızcasına döyməyə başladılar.
Bu vaxta q
ədər davaya qarışmayan o biri baraklar da bizə
köm
əyə gəldi. Bu dəfə biz əsgərləri və nəzarətçiləri döyürdük.
El
ə bu anda nəzarət postlarından pulemyot atəşi açıldı.
Dörd t
ərəfdən bizi gülləyə tutdular. Cəmisi 2-3 dəqiqə ərzində
sakitlik b
ərqərar oldu.
Bu pulemyot at
əşinin nəticəsində 42 məhbus və 4 əsgər
öldürülmüş, çoxları ağır və yüngül yaralanmışdı.
İnsan! Sən nə qəribə və mürəkkəb bir vücudsan. Sən
h
əyat üçün doğulur, həyat üçün yaşayır və həyat üçün də
~
208
~
ölürs
ən. Lakin vaxtsız öləndə adətən müəyyən bir məqsəd
uğrunda ölürsən.
Ey insanlar!
Siz v
ətən uğrunda vuruşanları, quldurlara qarşı mübarizə
aparanları və başqa qəhrəmanları əsrlər boyu yaddan çıxarmır,
onlara n
əğmələr, dastanlar qoşur, abidələr qoyursunuz.
Lakin, m
əhz siz insanların sədaqətli dostu olan, sizi ürək-
d
ən sevən, sizin xoşbəxtliyiniz üçün çalışan və bu yolda canını
qoyan bu adsız qəhrəmanları yada salacaqsınızmı?
Yazıçı Hüseyn Mikayılzadənin məktubları burada qurtar-
dısa da, Ayaz bu məktubların arxasından sanki müəlliminin
özünü görür, onunla söhb
ət edirdi.
O, m
əktubun sonuncu sözlərini – “Bu adsız qəhrəmanları
yada salacaqsınızmı?” sözlərini oxuduqdan sonra xəyalən
böyük ustada müraci
ət edib:
– B
əli, əziz müəllim, – deyirdi, yada salarıq. Sizin və yol-
daşlarınızın son dəqiqələrinə qədər sədaqətli olduğu xalq
Stalinin şəxsiyyətinə pərəstiş dövründə edilmiş qanunsuzluqları
aşkara çıxartdı və onun bütün zərərli nəticələrini aradan
qaldırdı. Sizin çoxunuz həlak oldusa da, qalan yoldaşlarınız
yenid
ən həyata qaytarıldı və indi bütün dünyada haqq, ədalət
v
ə sülh işi uğrunda əzmlə mübarizə aparırlar. Siz heç də adsız
q
əhrəmanlar deyilsiniz. Hamınızın təmiz adı bərpa edilmiş,
adınızla çoxlu küçələr, parklar, klublar, məktəblər, teatrlar ad-
lan
dırılmış, haqqınızda çoxlu əsərlər yazılmışdır.
Sizin son arzunuz da – m
əktublarınızın xalqa çatdırılması
yerin
ə yetirilmişdir.
M
ənə elə gəlir ki, Siz ölməmiş, bizimlə bir sırada addım-
layırsınız. Siz, xalqımızın mətin, mübariz, adsız qəhrəmanları!
~
209
~
Dostları ilə paylaş: |