Sığınacaq, sərhəd və immiqrasiya məsələlərinə dair Avropa qanunvericiliyi üzrə vəsait
Yüklə 159,61 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasına əsasən
- Avropa İttifaqı qanunvericiliyinə əsasən
75 Direktivlə təsbit edilmiş əsas prinsiplər və təminatlar tətbiq edildiyi zaman şikayət avtomatik təxirəsalma gücünə malik olmaya bilər və apellyasiya proseduru zamanı ölkədə yaşamaq icazəsi hər bir konkret halda xahiş olunmalı və/və ya verilməlidir (həmçinin bölmə 4.1.3-ə baxın). Təcrübədə müraciətlə bağlı mənfi qərar verildikdə sürətləndirilmiş prosedurlar daha qısamüddətli ola bilər. Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasına əsasən Məhkəmə sığınacaq almaq üçün edilmiş hər bir müraciətin müstəqil şəkildə və hərtərəfli baxılmasının zəruri olması qənaətinə gəlmişdir. Belə olmadığı təqdirdə Məhkəmə Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 3-cü maddəsi ilə birgə 13-cü maddəsinin pozulmasını müəyyən edir. Misal: I.M.-in Fransaya qarşı işində 185 Sudana deportasiya olunacağı təqdirdə ləyaqəti alçaldan rəftardan ibarət risklə üzləşəcəyini iddia edən ərizəçi Fransada sığınacaq üçün müraciət etməyə cəhd göstərmişdir. Sığınacaq almaq üçün ərizə çıxarılma qərarı verildikdən sonra təqdim edildiyindən dövlət orqanları bu ərizənin "qərəzli yalan"dan irəli gəldiyini və ya "sığınacaq prosedurlarından sui-istifadə" halını təşkil etdiyini hesab etmişdirlər. Ərizəçinin müraciətinə ilk və yalnız bir dəfə baxıldığından o avtomatik olaraq sürətləndirilmiş prosedura əsasən işlənilmişdir və zəruri təminatlar kifayət qədər deyildi. Məsələn, ərizəyə baxılma müddəti 21 gündən 5 günədək azaldılmışdır. Ərizəçi müvafiq təsdiqedici sənədlərlə birgə fransız dilində hazırlanmış müfəssəl ərizə təqdim etməli olduğundan ərizənin həddindən artıq qısa təqdimetmə müddəti spesifik təzyiqə səbəb olmuşdur, çünki o, saxlanılmış şəxslər üçün nəzərdə tutulan normal prosedura aid tələblərə uyğun hərəkət etməli idi. Ərizəçinin deportasiyası barədə qərardan inzibati məhkəməyə iddia ərizəsi ilə müraciət etməsi üçün yalnız 48 saatı var idi, adi prosedur zamanı bunun üçün iki ay ayrılır. Bütün bunların nəticəsində təcrübədə səmərəli hüquqi müdafiə vasitələri təklif edən milli sistem ümumiyyətlə tətbiq edilmədən ərizəçinin sığınacaq almaq üçün etdiyi müraciətə rədd cavabı verilmişdir. Bununla əlaqədar olaraq ərizəçi öz şikayətini Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 3-cü maddəsinə əsasən təqdim etmək iqtidarında deyildi. Beləliklə, Məhkəmə Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 3-cü maddəsi ilə birgə 13-cü maddəsinin pozulduğunu müəyyən etmişdir. 4.2. Dublin prosedurları 32 Avropa dövləti tərəfindən tətbiq edilən Dublin Əsasnaməsi ((EU)604/2013) hansı dövlətin sığınacaq almaq üçün edilən müraciətə baxmaq məsuliyyəti daşıdığını müəyyən edir. Əsasnamə ilə müəyyən edilmiş meyarlara əsasən müraciətə baxılmasına başqa dövlət məsuliyyət daşıdığı zaman həmin Əsasnamə sığınacaq axtaranın müvafiq dövlətə göndərilməsi prosedurunu təsbit edir. Avropa İttifaqı qanunvericiliyinə əsasən Dublin Əsasnaməsi sığınacaq axtaranı geri qəbul etmək və ya ona məsuliyyət daşımaqla əlaqədar sorğulara əməl etmək məqsədi ilə dövlətlər üçün vaxt çərçivələrini (21, 22, 25 və 29-cü maddələr), onun göndərilməsindən əvvəl dövlət tərəfindən müəyyən dəlillərin toplanması zərurətini (22-ci maddə), şəxsi informasiyanın məxfiliyini təmin etmək tələbini (39-cu maddə), onun ümumiyyətlə Dublin Əsasnaməsi (4-cü maddə) və bu Əsasnaməyə uyğun olaraq planlaşdırılan göndərilməsi və mövcud hüquqi müdafiə vasitələri barədə məlumatlandırılması zərurətini (26-cı maddə) nəzərdə tutur. Əsasnaməyə uyğun olaraq inzibati əməkdaşlıq kontekstində müvafiq faktiki tələblər (34-cü maddə), məsuliyyətin aradan qaldırılması kontekstində isə bir sıra təminatlar mövcuddur (19-cu maddə). Misal: Kastratinin işində 186 Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi belə bir qərara gəlmişdir ki, sığınacaq almaq üçün edilən müraciət ərizəçiyə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürmək razılığı verərək onun ərizəsinə baxmaq məsuliyyəti daşıyan Avropa İttifaqının üzv dövlətindən geri götürüldükdə Dublin Əsasnaməsi artıq tətbiq olunmur. Bundan sonra bu ərizənin geri götürülməsi ilə əlaqədar qərar qəbul etmək, xüsusən də ərizənin baxılması prosesini dayandıraraq bu barədə informasiyanı ərizəçının şəxsi işində qeyd etmək vəzifəsi ərazisində ərizənin təqdim edildiyi üzv dövlətin üzərinə düşür. 185 I.M.- in Fransaya qarşı (I.M. v. France) Avropa İnsan Hüquqları Mə hk ə m ə sind ə ki 9152/09 saylı, 2 fevral 2012 - ci il tarixli işinin 136 - 160- cı paraqrafları . 186 Migrationsverket-in Nuriye Kastratiy ə v ə başqalarına qarşı (Migrationsverket v. Nurije Kastrati and Others) Avropa İttifaqı Ədalə t M ə hk ə m ə sind ə ki C- 620/10 saylı, 3 may 2012 - ci il tarixli işinin 49 - cu paraqrafı. Sığınacaq, Sərhəd və İmmiqrasiya Məsələlərinə dair Avropa Qanunvericiliyi üzrə Vəsait 76 Dublin Əsasnaməsinin 5-ci maddəsi bir qayda olaraq hər bir ərizəçi ilə şəxsi müsahibənin aparılmasını nəzərdə tutur. Ərizəçi səmərəli hüquqi müdafiə vasitələri hüququna malikdir: onun bir üzv dövlətdən digər üzv dövlətə göndərilməsi barədə qərara apellyasiya orqanı tərəfindən baxıldığı zaman olduğu üzv dövlətdə qalmasına icazə verilməlidir və ya apellyasiya orqanı öz təşəbbüsü ilə və ya müvafiq xahiş əsasında onun göndərilməsini təxirə salmaq imkanına malik olmalıdır (27(3)-cü maddə). Eyni zamanda, Dublin Əsasnaməsi müşayiət olunmayan azyaşlılar üçün prosedur təminatlarını (daha ətraflı məlumat üçün bölmə 9.1-ə baxın) və ailənin bütövlüyünü təmin etmək üçün müvafiq müddəaları özündə əks etdirir. Əsasnamənin 8-11 və 16-cı maddələri ailənin (Əsasnamənin 2(g) maddəsində müəyyən edilmiş) əsas üzvləri ilə bağlı məsul üzv dövlətin müəyyənləşdirilməsi meyarlarını da nəzərdə tutur. Bundan başqa, Avropa İttifaqının bir üzv dövləti ailənin başqa üzvlərini də bir yerə toplamaq üçün digər üzv dövlətdən ərizəyə baxmağı xahiş edə bilər (17(2)-ci maddə-“humanitar şərt”). 7(3)-cü maddə nəzərdə tutur ki, əgər sığınacaq almaq üçün təqdim olunmuş ərizə digər üzv dövlət tərəfindən ona baxılması barədə məsuliyyəti öz üzərinə götürməzdən əvvəl bir üzv dövlətində təqdim olunmuşdursa, və bu ərizə ilə əlaqədar yekun qərar hələ qəbul edilməmişdirsə, Avropa İttifaqının üzv dövlətləri ərizəçinin ailə üzvlərinin və qohumlarının onların ərazisində olmaları ilə bağlı mövcud faktları nəzərə almalıdırlar. Avropa İttifaqının üzv dövləti ciddi humanitar məsələlərlə əlaqədar olaraq bəzi hallarda iki şəxs arasında ailə bağlılığı olmaq şərti ilə bir şəxs digər şəxsdən asılı olduqda müvafiq sığınacaq almaq üçün təqdim edilmiş ərizəyə baxmaq məsuliyyətini öz üzərinə götürə bilər. Misal: K-nin işi 187 gəlini təzəliklə uşaq doğmuş qadının Avstriyadan Polşaya təklif olunan göndərilməsi ilə əlaqədar idi. Bundan başqa, sözügedən gəlin üçüncü ölkədə aldığı zədə nəticəsində əlil olaraq ciddi xəstəlikdən əziyyət çəkirdi. Onun başına gələnlər hamı üçün məlum olsa idi böyük ehtimalla o, ailənin namusunu qorumaqdan ibarət xalq adət-ənənəsi səbəbindən öz ailəsinin kişi üzvləri tərəfindən zorakı rəftardan ibarət risklə üzləşəcək idi. Bu vəziyyətdə Avropa İttifaqının Ədalət Məhkəməsi belə bir qənaətə gəlmişdir ki, Əsasnamənin 2003-cü il versiyasının 15(2)-ci maddəsində bəyan edilmiş və 2013-cü il versiyasının 16(1)-ci maddəsində başqa formada ifadə olunmuş şərtlər təmin edildikdə həmin maddədə humanitar əsaslarla istinad edilmiş üzv dövlət sığınacaq axtaranla bağlı məsuliyyəti öz üzərinə götürməyə borclu olaraq müvafiq sığınacaq ərizəsinə baxmaq məsuliyyətini daşıyan üzv dövlətə çevrilir. Dublin Əsasnaməsində nəzərdə tutulmuş meyarlara əsasən ərizənin baxılmasına məsuliyyət daşımayan Avropa İttifaqının üzv dövləti bu ərizəyə baxmaq barədə qərar qəbul edə bilər ( Dublin Əsasnaməsinin 17(1)-ci maddəsinə əsasən "suverenlik şərti"). 188 Əsasnamənin 3(2)-ci maddəsinə uyğun olaraq sözügedən Əsasnamənin meyarlarına əsasən Avropa İttifaqının müvafiq məsuliyyəti daşıyan hesab edilmiş üzv dövlətinə göndərilmə ərizəçini Xartiyanın 4-cü maddəsi ilə qadağan olunan ləyaqəti alçaldan rəftardan ibarət riskə məruz qoyarsa, onun göndərilməsini nəzərdə tutan üzv dövlət məqbul müddət ərzində Əsasnamənin digər meyarlarını nəzərdən keçirərək başqa bir üzv dövləti sığınacaq almaq üçün təqdim edilmiş ərizənin baxılmasına məsuliyyət daşıyan bir dövlət kimi müəyyən edən meyarını özü üçün dəqiqləşdirməlidir. Bütün bunların nəticəsində ərizəçinin əsas hüquqlarının pozulması riskini aradan qaldırmaq məqsədi ilə onun göndərilməsini nəzərdə tutan üzv dövlətin özü ərizənin baxılmasına məsuliyyət daşıyan dövlətə çevrilə bilər (3(2)-ci maddə). Misal: N.S. və M.E.-nin birgə işlərində 189 Avropa İttifaqının Ədalət Məhkəməsi əlaqədar şəxslərin Dublin Əsasnaməsinə əsasən Yunanıstana göndərilməsi nəticəsində Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 3-cü maddəsinə uyğun gələn Avropa İttifaqı Fundamental Hüquqlar Xartiyasının 4-cü maddəsinin pozulub- pozulmayacağı məsələsinə diqqət yetirmişdir. Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi bu işə baxdığı zaman 187 K- nın Bundesasylamt - a qarşı (K v. Bundesasylamt) Avropa İttifaqı Ədalə t M ə hk ə m ə sind ə ki C- 245/11 saylı, 6 noyabr 2012 - ci il tarixli işi 188 H ə mçinin Zuheyr Frayeh X ə l ə fin Darzhavna agentsia bezhantsite pri Ministerskia savet- ə qarşı (Zuheyr Frayeh Halaf v. Darzhavna agentsia za bezhantsite pri Ministerskiasavet) Avropa İttifaqı Ədalə t M ə hk ə m ə sind ə ki C- 528/11 saylı, 30 may 2013 - cü il tarixli işinə baxın. 189 N.S.- in Daxili İşlə r Departamentinin Dövl ə t katibin ə v ə M.E-nin v ə başqalarının Qaçqın Ərizə l ə rinin bax ılması üzrə Komissarlığa və Ə dliyy ə , B ə rab ə rlik v ə Hüquqi İslahatlar nazirinə qarşı ( N.S. v. Secretary of State for the Home Departmentand M.E. and Others v. Refugee Applications Commissioner & Minister for Justice, Equality and LawReform) Avropa İttifaqı Ədalə t M ə hk ə m ə sind ə ki C-411/10 v ə C- 493/10 saylı, 21 dekabr 2011 -ci il tarixli birg ə işlə ri. H ə mçinin Almaniyanın Kaveh Puidə qarşı (Bundesrepublik Deutschland v. Kaveh Puid) Avropa İttifaqı Ədalə t M ə hk ə m ə sind ə ki C- 4/11 saylı, 14 noyabr 2013 - cü il tarixli işinə baxın. Yüklə 159,61 Kb. Dostları ilə paylaş:
|