-
Krio jarrohlik usulda ta’sirlash- (-195,8°C) gacha suyultirilgan azotdan iborat
krioaplekator yordamida bajariladi. Bundan usulda to’qima muzlaydi, asseptik ne-
kroz rivojlanadi va to’qimani bitmasligiga ya’ni keyinchalik chandiqlanishiga jlib
keladi. Bu usul faqatgina pastki burun chig’anog’ining polipoz o’zgarganida amal-
ga oshiriladi.
-
Lazerli destruksiya- quvvati 199 Vt ga teng bo’lga jarrohlik lazeri yordamida
pastki burun chig’anog’i kuydiriladi. To’qimaga lazer omilining ta’siri,
fokuslangan lazer nurining uzunlik diapasoni 0,514- 10,6 mkm ga teng bo’lishi
kerak. Keng tarqalgan turi uglikislotali turi yoki CO
2
-lazerlaridir. Jarrohlik ama-
liyoti aplekatsion anestesiya usulida olib boriladi va qonsiz usul hisoblanadi.
(Plujnikov M.C 1990).
-
Ultratovushli destruksiya- O’tkir uchli uzun konussimon poyanakli, quvvatli
generator orqali ultratovushlarni harakatga keltiruvchi, ularni mexanik ultrativush
tebranishga aylantiruvchi va to’qima tarkibini buzuvchi qurilma hisoblanadi (Na-
katis Ya.A., 1986). Buning uchun amplitudasi 10-50 mkm va 20-75 kGs chastotali
tebranishlardan foydalaniladi. Applikatsion anestesiyadan keyin ultratovushli jar-
rohlik asbobini destruksiya uchun pastki burun chig’anog’ining tagiga kirgaziladi
va keragicha ultratovush yuborilib destruknsiya qilinadi.
-
Mexanik usulda chig’anoq ichi dezintegrasiyasi- oddiy usul hisoblanib,
yuqoridagi usullardan foydaliligi bo’yicha qolishmaydi. Bu usulning mohiyati, bu-
run pastki chig’anog’ining oldingi qismidan kesiladi. Shu kesilgan sohadan mexan-
ik destruksiya uchun raspator kirgaziladi va qo’l bilan harakatga keltiriladi. Shu
bilan burun chig’anog’ining shilliq qavatini ko’p qismi saqlanib qolinadi. Jarrohlik
oldingi tamponada bilan yakun topadi va tamponada bir kun turadi.
“Biriktiruvchi to’qimali gipertrofiyada” qatshonki qon tomirlarda mushak appa-
ratini faoliyati buzulmagan bo’lsa, yuqoridagi amaliyotlar yaxshi foyda beradi.
Dezintegrasiya usuli qon tomirlarni toraytiruvchi dori vositalari burun
1.23 rasm. Galvanokauterlarning turli shakllari.
chig’anoqlariga qanday ta’sir qilishiga qarab tanlanadi. Agar burun chig’anoqlarida
yaqqol gipertrofiya belgilari bo’lsa va qon tomirlarni toraytiruvchi dori vositalari
naf bermasa, burun chig’anoqlarini rezeksiyasi usuli qo’llaniladi. 1.24 rasmda bu-
run chig’anoqlarini rezeksiya qilish uchun ishlatiladigan ayrim asboblar tasvirlan-
gan. Pastki burun chig’anog’ini olib tashlash uchun maxsus pichoqlar, kesuvchi
ilmoqlardan foydalanilsa, poliplarni olib tashlash uchun- yuluvchi ilgaklardan foy-
dalaniladi.
Pastki burun chig’anog’ini rezeksiyasi jarrohlik amaliyoti ikki bosqichda olib bori-
ladi. Buning uchun mahalliy applikatsion va infiltratsion anestesiya qo’llaniladi.
Shilliq qavatga og’riqsizlantiruvchi dori vositasi surtilgandan keyin, burun
chig’anog’iga 1-2 ml 2% li novokain eritmasiga 2-3 tomchi 0,1% li adrenalin erit-
masi qo’shilgan aralashma yuboriladi. Birinchi bosqich burun pastki chig’anog’ini
oldingi qismidan suyakkatsha kesiladi (1.25 rasm (1)). Keyin gipertrofiya bo’lgan
sohaga kesuvchi ilgak kirgaziladi va chig’anoq kesiladi (1.25 rasm (2)).
Chig’anoqning orqa dipertrofiya qismini olib tashlash kesuvchi ilgak orqali amalga
oshiriladi (1.25 rasm (3)). Bu usuldan keyin qonash ehtimoli yuqori bo’ladi,
shuning uchun Voyatshekni xalqali oldingi tamponadasi bajariladi, ayrim hollarda
orqa tamponada ham bajarishga ham to’g’ri keladi.
1.24 rasm. Burun chig’anoqlarini rezeksiyasi va polipotomiya uchun asosiy jarrohlik asboblari.;
1- Ruauil-Mahu qisqichi, gipertrofiya bo’lgan shilliq qavatni kesish uchun; 2- konxotomiya uchun tish-
li pichoq; 3- O’rta burun chig’anog’ini ekstraksiya qilish uchun Luc qisqichi; 4- O’rta burun yo’ladan
va hid bilish zonasidan polipni olish uchun Escat qisqichi; 5- Lermoyer ni polip oladigan ilgaki; 6-
Ruault ni polip oladigan ilgaki; Lubet- Bardom ni egiluvchan kyuretkasi.
b.
Surunkali gipertrofik chegaralangan rinit.
Surunkali gipertrofik chegaralangan rinitda burun shilliq qavatida faqatgina
ma’lum sohalardagina gipertrofik o’zgargan shilliq qavatni ko’rish mumkin
bo’ladi. Joylashgan joyiga qarab surunkali gipertrofik chegaralangan rinit turlicha
bo’ladi: Pastki burun chig’anog’ini orqa qismlarini gipertrofiyasi,burun
chig’anoqlarining oldingi qismlarini gipertrofiyasi, burun to’sig’i orqa qismini
shilliq qavatini gipertrofiyasi, burun to’sig’i shilliq qavatining gipertrofiyasi.
-
Pastki burun chig’anog’ini orqa qismlarini gipertrofiyasi- sabablari surunkali
gipertrofik diffuz rinitning sabablari bilan birxil. Lekin bularni ichida asosiylari bu-
run-halqun murtagini surunkali yallig’lanishi, g’alvirsimon labirintning surunkali
yallig’lanishi, asosiy bo’shliqni yallig’lanishi va allergiya hisoblanadi. Bunda be-
morlarning shikoyatlari burundan nafas chiqarishni qiyinligiga bo’ladi, sababi
chig’anoqning gipertrofik qismi klapan vazifasini bajarib xoanani yopib turadi.
Talaffuz manqalangan, yopiq tipdagi manqalanish kuzatiladi. Bemorlar burun-
halqumda yot jism turganligi hissiyotini sezadilar, doimiy ular pishqirab halqum
tomonga harakatlantiradilar.
Oldingi rinoskopiyada ko’rinish o’zgarishsiz bo’lishi mumkin. Orqa rinoskapiyada
xoanani qisman yoki to’liq berkitib turuvchi go’shtsimon, polipoz o’zgargan xosi-
lani ko’rish mumkin. Ularni rangi pushtidan ko’kimtirgacha bo’lishi mumkin. Yu-
zasi esa silliq bo’lad yoki papillomaga o’xshash bo’ladi. Jarayon ikki taraflama
bo’ladi, lekin assimetrik bo’ladi.
-
Burun chig’anoqlarining oldingi qismlarini gipertrofiyasi- orqa qismlarini
gipertrofiyasiga nisbatan kamroq uchraydi. Ko’pincha o’rta chig’anoqda uchraydi.
Sabablari xuddi yuqorida aytib o’tilganidek. Uni bir taraflama bo’lishi concha
1.25 rasm. Pastki burun chig’anog’ini oldingi (1,2) va orqa (3) qismlarini rezeksiya qilish.
Dostları ilə paylaş: |