Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
Yüklə 2,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İKİ SƏNƏTKAR
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси Bu könül əmridir, baş əyim gərək. Xaqani qocalıb taqətdən düşmüşdü. Lakin onun məğrur başı yenə də əyilmirdi. Şair mübarizəni davam etdirir və bütün qabaqcıl adamları ətrafına toplayırdı. Şairin artmaqda olan nü- fu zundan qorxuya düşən Ahəstan şah Xaqanini tutdurub Bey- ləqan qalasına göndərir. Şair uzun müddət zindanda zəncirə bağlı qalır ki, bu da qoca yaşlarında onun həyatına ağır bir zərbə olur. Xaqani zindanda olduğu zaman belə yaradıcılıq işini dayandırmır. Onun dərdli sinəsində atəşin bir qəlb döyünür. Onun təbindən bakirə və mənalı şeirlər doğulur ki, bunların hər bir beyti zülm və istibdad əleyhinə bir ittihamnamə kimi səslənir: Kəhrəba tək saralıb güşə məhbəsdə üzüm, Yuxu görməz gecələr sübhə qədər qanlı gözüm. Qıçlarımdan yapışıb kəndə (mənə) deyir: aram ol Bağlanıb qeyd cəfayə setəm (əzab çəkən-P.M.) dəhr ilə qul. Mən giley eyləmərəm hali pərişanımdan, Şərm qılmaz duşə zəncirə əgər şir ziyan. Beləliklə, Xaqani qaranlıq məhbəsdə belə təslim olmur. O, əmin idi ki, haqq yolunda, ədalət yolunda mübarizəyə qalxanlara zaval yoxdur. Şərqin bütün tərəqqipərvər adamları böyük şairə mənəvi kömək əlini uzadır. Hər tərəfdən gələn etiraz səsləri Ahəstan şahı güzəştə getməyə məcbur edir. Xaqani məhbəsdən azad olur. Lakin Şamaxıda qala bilməcəyini hiss edib doğma şəhərini tərk etmək qərarına gəlir. Əsərlərindən birində yazdığı kimi o, yad öl kələrdən hər hansına getsəydi “Şahlar onun qarşısında diz çöküb başına tabaq-tabaq cəvahir nəsar (ayağının altına tökmək mənasındadır-P.M.) edəcək edilir”. Lakin o, ömrünün son gün lərində belə bir “Cəlalə” mail 161 Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси deyildi. O, Ana torpaqdan uzaq laşmaq istəmirdi. Onun yeganə arzusu sevib pərəstiş etdiyi azərilərin dizi üstə baş qoyub can vermək həsrətindən ibarət idi. Odur ki, Şamaxıdan (Şirvandan) ayrıldıqdan sonra ancaq Təbrizdə məskən sala biləcəyini və bu şəhərin torpağı ağuşunda rahat yata biləcəyini qeyd edir: Şirvana bağlıdır ürəyim tar eşqi ilə Heyhat kim bu eşq könüldən kənar ola, Təbrizə meyl edən bu könül min təlaş ilə İstər o şəhər cismimə darəlqərar ola. Məsuddur o kəs ki, Şamaxıda mövludu (doğulub-P.M.) Təbrizdə nəsibi müqəddəs məzar ola. Şair bu arzusuna da çatır. Ömrünün son illərini Təbrizdə yaşayır. 1199-cu ildə orada vəfat edir və Sərxab məhəlləsində olan “Məqbərətəlşəra” da dəfn edilir. Sovet Azərbaycanında Xaqaniyə olan sevgi və ehtiram çox böyükdür. Xalqımız onu, böyük müasiri və dostu Nizami Gəncəvidən heç bir zaman ayırmamışdır. Xaqaninin əsərləri azəri dilinə tərcümə edilmiş və kütlələrin dilinin əzbəri olmuşdur. Orta və ali məktəblərimizdə bu dahi sənətkarın yaradıcılıq irsini öyrənmək işinə fövqəladə diqqət və hümmət sərf olunur. Böyük şairin vəfatının 750-ci ildönümünün yaxınlaşması münasibətilə bu dahi sənətkarın əsərləri külliyatını Azərbaycan dilində nəşr etmək və bu əziz günü layiqincə qeyd edib onu həqiqi xalq mədəniyyəti bayramına çevirmək yolunda indidən çox ciddi tədbirlər görülür. M.Mübariz (1946- cı il, № 7, səhifə 41, 42, 43, 44) 162 Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси İKİ SƏNƏTKAR Dahi yazıçı Nizami özünün ölməz “Fərhad və Şirin” əsə- rində Fərhadı öz külüngünün gücü ilə nəhəng dağları çapan, qüv vətli bir daş yonan kimi təsvir edərkən, onun daş üzərində gö zəl əksləri məharətlə yonmağı bacaran zərif bir sənətkar da olduğunu göstərmişdir. Fərhad nəhəng Bisütun dağını çapmağa başlamazdan əvvəl daş üzərində sevgilisi Şirinin şəklini böyük məharətlə yonmuşdur. Bu şəkil sonra onun üçün bir təsəlli olur. Qəlbi eşq ilə alışıb-yanan aşıq hər dəfə bu daş mücəssəməyə baxar kən, öz sevgilisini sanki gözünün qarşısında görür və bundan qüvvət alaraq başı göyə dayanan iri dağları çapmağa davam edir. Azərbaycanın müxtəlif şəhərlərində rast gəldiyimiz qədim tarixi abidələr Fərhad kimi sənətkarların yalnız bədii əsərlərdə deyil, həqiqətən həyatda da olduğunu göstərir. Nizaminin Fərhadı həyatda olan, çalışıb yaradan həqiqi sənətkarların məharətlə təsvir olunmuş surətindən başqa bir şey deyildir. Keçən əsrdə Zəncanda yaşayan məşhur daş yonan usta Məhəmməd Həcarbaşı və onun hazırda həyatda olan oğlu Hü- seyn Həcarbaşı bu cür mahir sənətkarlardan olaraq Azərbaycan xalqının fəxridirlər. Zəncanda yerli azərbaycanlılardan olan usta Məhəmməd bir çox qiymətli əsərlərin yaradıcısıdır. Onun qabil əli ilə yaradılmış əsərlər o qədər zərif və təbiidir ki, elə bil usta Məhəmməd bunları külüng ilə daş üzərində yonmamış, fırça ilə kağız üzərində çəkmişdir. Onun məharətini aydın təsvir etmək üçün bircə misal göstərmək kifayətdir. Bu, usta Məhəmmədin Nəsrəddin şahın qəbri üçün yonduğu mərmər daşıdır və ona ölməz şöhrət qazandırmışdır. Tehranın yaxınlığında şah Əbdüləzim ziyarətgahında olan bu daşın hər bir guşəsi bir sənətkarlıq nümunəsidir. Usta Məhəmməd daşın 163 Yüklə 2,81 Kb. Dostları ilə paylaş:
|