Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси
Yüklə 2,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xaqani
Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси yaşayan beş milyon yarım azərbaycanlı qəlbi hiss etdi. Bu hadisə 1324-cü ilin azər ayında oldu. O gün Səhəndin başı yenə qızardı. Günəş yenə onun arxa- sından doğdu və yenə gəlib Urmiyanın sarmaşıqlı divarlarını, əbrişməli (ipək parça-P.M..) xiyabanlarını, üzüm, qaysı, badam bağlarını nurlandırdı. Onun nurunu hər şeydən əvvəl bütün İran Azərbaycanı xalqı kimi, Urmiya əhalisi də gördü, hiss etdi. Xalq bu gün böyük əcdadını – Zərdüştü xatırladı. Zərdüşt Azərbaycanın müqəddəs torpağında rahat yatırdı. O gəlib ur miyalıların bu sevincini görə bilməzdi. Xalq da bunu hiss etdi. Onlar Səhənd zirvəsindəki şəfəqlərdən qalxan günəş görürkən, böyük babalarının ona olan məhəbbət və bağlılıqlarını da xatırladılar və and içdilər ki, bu torpaqda son azərbaycanlı qəlbi çarpana qədər bu günəşi müdafiə edəcək, onun üzərinə qara pərdə salınmasına yol verməyəcəkdir. Bərk yağışlı bir cümə günü yaşadığımız evin qapıçısı bizi yuxudan qaldırdı və xiyabana baxmağa çağırdı. Biz dərhal getdik, qapıya çıxdığımız zaman küçədə böyük izdihama rast gəldik. Sıraya düzülmüş böyük bir kütlə bizim qapımıza tərəf yaxınlaşırdı. Onlar aramla keçib gedirdilər. Biz düşmənin nə vaxt keçib qurtarmasını gözləyərək, iki saata qədər orada dur- duq. Keçib gedənlər içərisində yetmiş yaşlı tosqun, lakin sağ- lam bədənli mülkədar, ağ saqqallı məşhur ruhani, Avropada ali təhsil almış keçmiş məclis üzvü, ömrünün çoxunu həbsxana və zin danlarda keçirmiş vətənpərvər inqilabçı, fəhlə, əkinçi, bağban, tacir, əsnaf (siniflər-P.M.), müəllim, tələbə, qəzetçi və qəzet satan, fədai və qadın təşkilatı üzvləri vardır. Sonra biz onların gedib toplaşdığı yerin yanından keçib getməli olduq. Biz öz gözümüz lə gördük ki, sayı çox böyük olan bu əzəmətli izdiham urmi yalıların təlim dəstəsi imiş. Onlar hər cümə bu geniş meydançaya toplaşır və öz səadətlərini qurmaq işini öyrənirlər. 150 Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси Biz urmiyalı dostlarımızı tərk edərək yolumuza davam et- diyimiz gün Urmiyadakı tarixi bir hadisəyə təsadüf etdik. O gün Qızıl Ordunun Urmiya şəhərini və Urmiya vilayətini tərk etdiyi gün idi. O gü n çox gözəl bir bahar günü idi. 15 gündən artıq da- vam edən aramsız bahar yağışı birdən kəsilmiş, günün üzü qə- fil dən açılmış və günəş bütün təmtəraq, bütün təntənə ilə lace- vərdi (mavi) səmanı bəzəmişdi. Həmin o gün Qızıl Ordu Urmiya şəhərindən çıxıb gedirdi. Urmiyalılar deyirdilər ki, onlar ömürlərində bu qədər tən- tənəli, bu qədər dərin təsir buraxıcı mənzərəyə rast gəlməyib- lərmiş. Qızıl Ordu süvariləri, topçuları və əsgərləri – xalqın yağdırdığı gül-çiçəyin yağışı altında irəliləyirdi. Qocalar, qızlar əllərindəki güzgü ilə onlarıın yolunu işıqlandırır, qocalar gedənlərin yolu aydın olsun deyə onların ardınca su atır, məktəbli uşaqlar əllərindəki bayraqları sevincək oynadırdılar. Eyvanlar, qapılar, pəncərələr xalçalarla, güllərlə, bayraqlarla bəzənmişdi. 5-6 kilometrlik yol boyu on minlərlə adam Qızıl Ordunu yola salırdı. Bu, həqiqətən çox böyük bir təntənə, çox böyük təsir buraxıcı bir hadisə idi. Bir çox məktəbli dəstə ilə keçib oxuyurdu: ...Ey torpağı ləl-mərcan, Azərbaycan! Azərbaycan!.. Urmiya illərdən bəri Azərbaycan torpağının ən qiymətli ləli olmuşdur. Bu gün o daha qiymətlidir. Çünki o, Azərbaycan xal qının yeni tarixinə yeni söz də yazmışdır: “27 Azər”. Burada yəqin ki,”21 Azər-Milli hökümətin qələbə günü nəzərdə tutu- lub-P.M.) Yus if Şirvan (1946- cı il, № 7, səhifə 36, 37, 38). 151 Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси 152 Щяр ики тайын эерчяк айнасы – «Азярбайъан» дярэиси AZƏRBAYCAN İCTİMAİ FİKİR İNKİŞAFI TAR İXİNDƏN XAQAN İ ŞİRVANİ Əgər şair deyil, peyğəmbər olsaydı mənim adım, Mənə beyyət edib aləm, deyərdi Kəbə Şirvandır. Xaqani Azərbaycan şer sənətinin dahi yaradıcılarından biri olan İbrahim İbn Əli – Əfzələddin Xaqani Şirvani miladi 1120-ci ilin də Şamaxı şəhərinin yaxınlığındakı Məlhəm kəndində ana- dan olmuşdur. Şairin qeyd etdiyinə görə onun atası sadə bir dülgər, anası isə sonralar islamiyyəti qəbul etmiş bir nəsrani (yəhudi) qızı idi. Xaqaninin harada ibtidai təhsil aldığına dair tarixi sənədlər yoxdur. Lakin xalq arasında yaranan əfsanələrə görə İbrahim hələ uşaq yaşlarında fövqaladə istedada malik zəkalı, tərbiyəli və hazırcavab bir oğlan imiş. Bu rəvayətlərdən birində deyilir ki, bir gün İbrahim öz yoldaşları ilə bərabər çölə odun yığmağa getmişdi. Bu əsnada Şirvan şahı Mənuçöhr başında atlıları şikardan qayıdırmış. Padşahın yaxınlaşdığını görən uşaqlar qaçıb gizlənirlər. İbrahim isə tək-tənha yolun kənarına çəkilib padşahın cəlalına tamaşa etməyə dayanır. Mənuçöhr bu cəsur oğlanı görən kimi atını ona tərəf sürür və İbrahimdən soruşur: “Ay oğlan, burada nə edirsən?” İbrahim məğrur bir səslə cavab verir: “Şah sağ olsun, çör- çöp yığıram”. Mənuçöhr uşağın ədəb və qürurundan xoşlanıb zarafatla sual verir: - Yaxşı, çöp-çöpdür, bəs çör nədir? İbrahim şahın sualına belə cavab verir: 153 Yüklə 2,81 Kb. Dostları ilə paylaş:
|