Siyosiy geografiyaning fanlar tizimida tutgan o’rni tadqiqot obyekti va predmeti

ANKLAV 
 
Anklav 
(fransuzcha, enclave – “qulflab olish”, “o’rab 
olish”)
– bu bir davlatning hamma tomondan boshqa 
davlat hududi bilan o’rab olingan hududi yoki 
hududining bir qismi hisoblanadi, ya’ni anklav – bir 
mamlakatga tegishli, ammo boshqa davlat chegaralari 
ichida joylashgan hudud hisoblanadi. Jumladan, San-
Marino Italiya Respublikasining ichida, ya’ni hamma 
tomondan uning hududi bilan o’ralgan davlat.
Anklav
(fransuzcha, enclave – “qulflab olish”, “o’rab olish”)
– bu 
bir davlatning hamma tomondan boshqa davlat hududi 
bilan o’rab olingan hududi yoki hududining bir qismi 
hisoblanadi, ya’ni anklav – 
bir mamlakatga tegishli, 
ammo boshqa davlat chegaralari ichida joylashgan hudud 
hisoblanadi. 
Jumladan, 
San-Marino 
Italiya 
Respublikasining ichida, ya’ni hamma tomondan uning 
hududi bilan o’ralgan 
davlat.
EKSKLAV 
Eksklav
so’zining 
ma’nosi 
anklavning mantiqan kengaytirilgani bo’lib, 
lotincha “exo” – tashqi, “claves” – o’rab 
olingan, ya’ni “hududdan tashqaridagi va 
boshqa davlat o’rab olgan yer” ma’nosini 
bildiradi. Demak, ajralib qolgan hudud 
joylashuviga 
ko’ra 
anklav 
bo’lsa, 
tegishliligiga ko’ra eksklav hisoblanadi. 
Masalan, 
Vorux – Tojikiston Respublikasiga 
tegishli 
bo’lsa-da, 
Qirg’iziston 
Respublikasining ichida joylashgan. Bunda 
u Tojikiston uchun eksklav, Qirg’iziston 
uchun anklav
bo’ladi. 

---

FARG’ONA VODIYSIDA JOYLASHGAN ANKLAV / EKSKLAV HUDUDLAR
 

---

XULOSA 
Hozirgi vaqtda tarixiy jarayonlarning rivojida 
sub’ektiv va ratsional omillar muhim ahamiyatga ega 
bo’lgani tufayli biz bayon etgan taraqqiyotning to’rt 
ehtimoliy varianti geosiyosiy jarayonlarning muayyan 
tarzda rivojlanishini ifoda etgan voqelikdan yiroq izoh 
emas. Aksincha, ular mintaqalar miqyosida olib 
boriladigan jarayonlarni boshqarish mumkin bo’lgan 
amaliy geosiyosiy pozitsiya deb qaralishi lozim.

---

Avtokratiya 
– Bir shaxsning cheklanmagan va nazoratsiz hokimiyatiga asoslangan boshqaruv shakli (qadimgi 
despotik davlatlar va imperiyalar, mutlaq monarxiyalar, fashistik, kommunistik va shu kabi mamlakatlardagi boshqaruv 
shakli).