Sof2007-Azeri doc
Yüklə 5,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 70 nəqliyyat vasitələri qoşula bilən hibrid elektrikləri olsaydı, “baza” elektrik enerjisinin istehsalı və ötürücülük imkanları ölkənin 220 milyon nəqliyyat vasitəsinin 84%-ini yanacaqla təmin edə bilərdi. Hal-hazırda ABÖ-da yol tıxaclarında il ərzində 2.3 milyard qallon qaz sərf olunur. ABŞ nümayiş məqsədli “emissiyasız” kömürlə işləyən elektrik stansiyası və karbonu soran və istixana qazlarının qarşısını almaqla hidrogen istehsal edən qurğu inşa etməyi planlaşdırır. ABŞ-da benzin vergisi Avropada olduğundan təqribən 1/7 dəfə çoxdur. Qrafik 13. Beynəlxalq Əsas Enerji Təchizatı Mənbə: Beynəlxalq Enerji Agentliyi, Əsas Beynəlxalq Enerji Statistik Məlumatları, 2006 14. Elmi və texnoloji nailiyyətlər insanların vəziyyətinin yaxşılaşdırılması üçün necə sürətləndirilməlidir? Son 25 ildə elm və texnologiyanın müstəsna təsirləri növbəti 25 ildə baş verəcək təsirlərlə müqayisədə cüzi görünəcək. Yeniliklərin sürətini tezləşdirən amillər özləri yüksək sürətlə dəyişirlər. “İntel” şirkəti ilk proqramlaşdırıla bilən və saniyədə trilyon əməliyyat həyata keçirən 1 teraflopluq çiplər işləyib hazırlayıb. Beyin-kompüter qarşılıqlı əlaqəsi indi fikirləri proqramlı şəkildə hərəkət etdirir, nanohissəciklər və fibra liflər sinir böyüməsini stimullaşdırır və mini-biokompüterlər xüsusi fərdi hüceyrələri müalicə etməyə kömək edir. Fotonlar yavaşıyıb və sürətlənib, yetkin gövdə hüceyrələrinin zədələnmiş toxumanı bərpa etmə qabiliyyəti aşağı düşüb; bərk nümunənin içərisində gizlənmiş tək elektronun zəif maqnetik siqnalları aşkar olunub; tək-molekullu kanal uzunluğuna malik üzvi tranzistorlar artıq gözə görünürlər; mikrobial yanacaq elementi nümayiş etdirilib. Elm və texnologiyanın imkanlarını sürətləndirməklə insanların inana biləcəyindən daha çox şeyləri mümkünləşdirmək olar; insanın həyat şəraitini yaxşılaşdırmaq üçün elmi irəliləyişlərin tətbiq olunması imkanları da davamlı şəkildə əldən buraxılır. Proqram təminatını yaratmaq üçün kod xətlərindən istifadə olunurdusa, genetik kodlardan da yeni həyat formaları yaratmaq üçün istifadə olunur. Süni orqanlar 3-ölçülü prototiplərə bənzər Digər Nüvə Hidro Kömür Qaz Neft Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 71 şəkildə hazırlana bilər; cərrahiyyə robotları artıq Maqnetik Rezonans Təsvirlərinə uyğun gəlir və tibbi problemlərə görə məsuliyyət daşıyan hüceyrəvi və irsi anomaliyalar müəyyən olunur və onların müalicəsi layihələşdirilir. Telefonlar üçün 10 qiqabaytlıq bərk disklər tezliklə mümkün olacaq. Genetik cəhətdən modifikasiya edilmiş viruslar özlərini elektrik keçiriciliyinə malik metallarla örtərək öz-özlərinə batareya elementlərinə çevrilən nano- naqillər əmələ gətirirlər. Milyonlarla insan xərçəng xəstəliyinin dərmanını tapmaq üçün öz kompüterlərinin ehtiyat yaddaşını könüllü şəkildə verirlər. Nanotexnologiya, bilotexnologiya, informasiya texnologiyası və təfəkkür elmləri arasında gələcəkdə müştərək fəaliyyət sivilizasiyanın perspektivlərini dəyişəcək. Bizə irəliləyişləri izləmək üçün qlobal məlumat sistemi lazımdır ki, siyasətçilər və ictimaiyyət yeni elm və texnologiyanın potensial nəticələrini anlasın. Elm və texnologiyanın sürətlənməsi və qloballaşmasından irəli gələn risklər çox böyükdür (kompakt disk versiyasının 3.5-ci Fəsli, 2025-ci il üçün Qlobal Elm və Texnologiya Ssenarilərinə baxın) və gələcəkdə əxlaqi məsələlərə səbəb ola bilər. Məsələn, bizim özümüzü klonlaşdırmağa, minlərlə yeni həyat növü yaratmağa və əsaslı tədqiqatlarda elmi suverenitet tələb etməyə haqqımız varmı? (Kompakt disk versiyasının 4-cü Fəsli, Elm və Texnologiyanın İdarəolunması Məsələlərinə baxın). “Lux Research” araşdırma şirkətinin verdiyi məlumata əsasən, 2006-cı ildə nanotexnoloji tədqiqat və təkmilləşdirməyə 12.4 milyard dollar sərmayə qoyulub və nanotexnoloji məhsullar 50 milyard dollardan çox qiymətə satılıb, beynəlxalq patent fondları 31% artıb və ABŞ və Yaponiyada özəl sektorlar tədqiqat və təkmilləşdirmə xərclərində hökuməti geridə qoyub. Hər halda, nanotexnoloji mühitin sağlamlığa təsirinin tədqiq olunması geniş yayılıb, bu da tənzimləyən istehsalı dəyişəcək standartlara gətirib çıxaracaq. Yeni avtomatik nano-miqyaslı standart bloklar, elementlər və qurğular üçün elmi plan hazırlanır. Qan hüceyrələri ölçüsündə olan nanorobotlar bir vaxt müayinə və müalicə və daxili VR təsvirlərini çəkmək üçün insan bədəninə daxil ola bilərlər. Daha uzun müddət üçün kvant fenomeni və qarışıqlıq yaradan vasitələr tədqiq olunur. Kvant fizikləri teleportlaşan fərdi fotonları təcrübədən keçirir və orjinalın 2 demək olar ki eyni surətini teleportlaşdıran üsul nümayiş etdirirlər. Astronomlar, cazibə qüvvəsinə əks olaraq kosmoloji qüvvə olan qaranlıq enerjisinin imkanlarını tədqiq edirlər. 14-cü Çağırışa o vaxt ciddiliklə cavab veriləcək ki, ictimai tələblər üçün tədqiqat və təkmilləşdirmə xərcləri, digər məqsədlər üçün edilmiş xərclərə bərabər olacaq və tədqiqat və təkmilləşdirmə prioritetləri sistemində və qanunvericilikdə istifadə üçün dünya elm və texnologiya biliklərini əlaqələndirəcək, beynəlxalq elm və texnologiya təşkilatı təsis olunacaq. Belə bir sistem riskləri, imkanları və müştərək əsaslı məsələlərə dair fərziyyələri aydgnlaşdırmaq məqsədilə dünya biliklərinin istifadəçi üçün rahat şəkildə toplamaqla siyasi və mətbuat qərar qəbul edicilərini daha elm və texnologiya fəhmli edə bilər. Bu sistem həmçinin, bionanotexnologiya kimi mübahisəli sahələrin şəffaf beynəlxalq elmi qiymətləndirilməsini asanlaşdıra və onların mümkün və arzu olunduqları yerlərdə onların insanın həyat şəraitini necə yaxşılaşdıracağını aydınlaşdıra bilər. Hal-hazırda Akademiyalararası Panel – dünyadakı 90 elmi akademiyaların şəbəkəsi elm və texnologiya məlumatlarına çıxışı və əməkdaşlığı artırır; hər kəs, tətbiqi elmin insanın həyat şəraitini yaxşılaşdırmaq məqsədilə mənbələndiyi, günü-gündən genişlənən biliklər məcmusunu təmin etmək üçün yeni nəzəri prinsiplərin əsas tədqiqat və təkmilləşdirilməsini dəstəkləməlidir. Yüklə 5,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|