Yerləşdirilmiş lövhənin hündürlüyü baltanın əndazə
ölçülərindən kənara çıxmamalıdır.
Lövhənin buraxıla bilən maksimal hündürlüyü
aşağıdakı kimi təyin olunur:
h
max
0,5 (D-d)
burada D və d – müvafiq olaraq balta və turbin qazıyıcısının
diametrləridir.
Şəkil 8.4 Əyri keçirici
Şəkil 8.5.
Şəkil 8.6.
R-1 inhirafetdiricisi
Üzərinə lövhə yerləşdirilmiş
inhirafetdirici
1-qazma borusu;2-əyri keçirici;
3-turbin qazıyıcısı; 4-həlqəvi
lövhə; 5-balta
Quyunun
əyrilik
intensivliyi
inhirafetidiricinin
elementlərinin ölçülərindən, yəni lövhənin qoyulduğu yerdən
və qalınlığından, əyri keçiricisinin yiv oxunun çəplik bucağın-
dan, quyunun diametrindən, baltanın yan frezləmə qabiliyyətin-
dən, qazılan süxurun fiziki-mexaniki xassələrindən və qazıma
rejimindən asılıdır.
Turbin inhirafetdiricisi (Tİ2) (şəkil 8.7). Bu tip
inhirafetdiricinin aşağı və yuxarı hissələri əyri keçirici, valları
isə xüsusi birləşdirici şarnir vasitəsilə birləşdirilən
konstruksiyaya malikdir. Əyri keçiricinin əyrilik bucağı 1,5
0
olur. Bəzi xüsusi hallarda isə Tİ2-195 və Tİ2-240 turbin inhiraf
etdiriciləri 1
0
və 2
0
-li əyri keçirici ilə hazırlanırlar.
Şpindel inhirafetdiricisi. Şi1-195 (şəkil 8.8.) iş
rejimində valın fırlanma sürəti 500 dövr/dəq-ni aşmayan
seksiyalı turbin mühərrikində adi şpindelin yerinə qoyulmaqla
işlədilir. O, özlüyündə ayrıca hissə olaraq turbin qazıyıcısının
oxuna nisbətən müəyyən bucaq altında əyriləşdirilmiş şəkildə
hazırlanmış qazıyıcısının istinad oxundan ibarətdir.
Həmin inhirafetdiricinin üstünlüyü baltadan inhirafetdi-
riciyə qədər olan məsafənin az olması, bu hissənin deformasiya
olunmasının azaltması və inhirafetdiricilik qabiliyyətini
artırmasıdır.
Bu inhirafetdiricinin çatışmayan cəhəti onların valları-
nın aşağı və yuxarı hissələrinin əyri birləşmələrinin dayanıqsız
olmasıdır.
Eksentrik
nipel
(şəkil
8.9.)
özlüyündə turbin
qazıyıcısının nipelinə qaynaq edilmiş metal dayaqdan ibarətdir.
Metal dayağın üzəri bəzi hallarda rezinlə örtülə bilər.
Turbin qazıyıcısının ekssentrik nipelinin və baltanın
quyu lüləsi içərisində maniəsiz hərəkətini təmin etmək üçün
dayağın aşağı və yuxarı qurtaracaqları müəyyən bucaq altında
əyriləşdirilib. Ekssentrik nipelin qalınlığı balta ilə turbin
qazıyıcısının diametrlərinin fərqindən 15mm-dən artıq ola
bilməz.
Turbin qazıyıcısının yuxarı hissəsinin ağırlığından
əmələ gələn normal qüvvə moment yaradır, bunun təsirindən
balta quyunun yuxarı divarına sıxılır və onu frezrləyir. Bununla
əlaqədar zenit bucağının artması nəticəsində eksentrik nipelin
iş effektliyi artır.
Şəkil 8.7. Turbin inhirafetdiricinin quruluşu (Ti-2)
1-turbin seksiyası;2-şarnir birləşməsi;3-şpindel seksiyası
Şəkil 8.8. Şpindel inhirafetdirici Şi1-195
1-birləşdirici keçirici;2-gövdə;3-dayaq;4-val
Eksentrik nipelli turbin qazıyıcısından dayanıqlı süxur-
ların qazılmasında zenit bucağının artırılması üçün istifadə
etmək məsləhət görülür, çünki bu zaman qazıma kəmərinin
pərçimlənmək və tutulmaq qorxusu olmur.
Elastik inhirafetdirici (şəkil. 8.10). Elastik inhiraf-
etdirici rezin geydirilmiş və yeyilən zaman dəyişdirilməsi asan
olan resor vəzifəsini yerinə yetirən metal yığımıdır.
Metal yığımı turbin qazıyıcısının nipelinə qaynaq edilir.
Rezin geydirilmiş resorun qalınlığını dəyişməklə quyu lüləsi
əyriliyini tənzim edirlər. Elastiki inhirafetdiricidən, maili
istiqamətlənmiş quyuların qazılmasında ekssentrik nipeldən
istifadənin mümkün olmadığı bütün hallarda, hətta qazıma
kəmərinin pərçimlənməsi və tutulması gözlənilən süxurların
qazılmasında belə istifadə etmək olar.
Əyrilik yaradan mexanizm ƏM (şəkil 8.11.). Elektrik
qazıyıcısı vasitəsilə maili istiqamətlənmiş quyuların qazıl-
masında bu inhirafetdiricidən istifadə olunur. Bu mexanizmdə
qazıyıcısının və şpindelin valları bir-biri ilə müəyyən bucaq
altında dişli birləşdirici muftanın köməyi ilə birləşdirilir.
Əyici mexanizmlər elektrik qazıyıcılarının diametr-
lərinə uyğun olaraq hazırlanır. ƏM-164, ƏM-170, ƏM-185
inhirafetdiricinin oxlarının əmələ gətirdiyi bucaq 1
0
və 1,5
0
,
ƏM-215, ƏM-240 inhirafetdiricilərinin isə 1
0
, 1,5
0
və 2
0
olur.
Rotor üsulu ilə qazımada işlədilən yönəldici tərtibat-
lar. Bu tip inhirafetdirici yönəldicilər yalnız başlanğıcda quyu
lüləsinə lazımi istiqamətdə əyrilik vermək üçün istifadə edilir.
Quyu lüləsinin şaquli oxdan inhirafı paz şəkilli yönəldici və ya
şarnirli inhirafetdiricilərin köməyi ilə yerinə yetirilir (şəkil
8.12).
Dostları ilə paylaş: |
