Son Rofat kitab 3 m pdf
Yüklə 6,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gömrük işi Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində:
234 (Kioto Konvensiyası) 1974-cü ildə qüvvəyə minmiş və özündə 70-dən artıq dövləti birləşdirir. ÜTT-nin 1999-cu il 26 may tarixli sessiyasında Kioto Konvensiyası yeni redaksiyada qəbul edildi. Yeni redaksiya aşağıdakı müddəalara əsaslanır: gömrük orqanlarından şikayət verilməsi qaydalarının daha aydın və dəqiq ifadə olunması; sadələşdirilmiş standart gömrük qayda və qanunlarının qəbul edilməsi; gömrük proseduralarında informasiya sistemləri və texnologiyalarından maksimum dərəcədə istifadə; gömrük nəzarətinin metodlarının təkmilləşdirilməsi; elektron məlumat bazasından istifadə; gömrük orqanlarının digər dövlət orqanları ilə hərtərəfli əmək- daşlığı və hərtərəfli əməkdaşlığı; xarici iqtisadi fəaliyyət iştirakçıları ilə tərəfdaş münasibətlərinin müəyyən olunması və s. Bu sahədə digər mühüm beynəlxalq standart kimi Gömrük Əməkdaşlığı Şurasının (GƏŞ)hazırladığı və qəbul etdiyi (1971-ci il) “Yüklərin beynəlxalq tranziti haqqında Gömrük
orqanları yüklərin yoxlanılmasının sadələşdirilmiş proseduru üzrə fəaliyyət göstərir. Beynəlxalq ticarətdə 1970-ci ildən başlayaraq malların yeni nomenklaturasının işlənib hazırlanmasına başlandı. “Malların təsvirinin və kodlaşdırılmasının harmonizasiya olunmuş sistemi haqqında Beynəlxalq Konvensiya”(Brüssel, 1983-cü il) 1988-ci ilin yanvarın 1-də qüvvəyə minmişdi. 1990-cı ildə İstanbulda imzalanmış “Müvəqqəti idxal haqqında” Konvensiya gömrük rejimlərinin sadələşdirilməsi və harmonizasiyasını, müvəqqəti idxal barədə qaydaların asanlaşdırılmasını, beynəlxalq ticarətə və beynəlxalq mübadiləyə səmərəli yardım göstərilməsini nəzərdə tutur. 1972- ci il Konteynerlərə aid Gömrük Konvensiyası müvəqqəti idxal şərtləri, müvəqqəti idxal proseduru, müvəqqəti ixrac proseduruna uyğun olaraq ixrac edilən konteynerlərdən istifadə olunma şərtlərini və xüsusi hallar kimi məsələləri əhatə edir. “Gömrük hüquqpozmalarının qarşısının alınması,
meydana çıxan pozuntuların qarşısının alınmasında dövlətlərin əməkdaş- lığının formalaşmasına yönəlmişdir. 1984-cü il tarixli “Sərhəddə yüklərə
xalq Konvensiyanın əsas məqsədini isə beynəlxalq yük daşımalarının asanlaşdırması təşkil edir. MDB üzv dövlətləri arasında gömrük işi sahəsində beynəlxalq əmək- Azərbaycan Respublikasında gömrük sisteminin inkişafı (1991-2014)
235 daşlığın hüquqi əsaslarının yaradılması da mühüm əhəmiyyət daşıyır. 1992- ci il martın 13-də Moskvada MDB üzv dövlətləri arasında gömrük münasibətlərinin prinsipləri barədə imzalanmış saziş ümumi gömrük tari- finin hazırlanması və iştirakçıların öz aralarında gömrük maneələrini ləğvini nəzərdə tuturdu. Bu sənəd vahid iqtisadi məkanın saxlanması, onun hüdud- larında malların sərbəst hərəkətinin təmin olunması, üçüncü dövlətlərlə münasibətdə ümumi siyasətin işlənilib hazırlanması, gömrük qanunvericiliyi və gömrük proseduralarının unifikasiyasını, o cümlədən gömrük ittifaqının yaradılması məsələləri əhatə edirdi. 1992-ci il fevralın 8-də imzalanmış MDB üzvü dövlətlərinin ərazisindən yüklərin tranzit daşınması qaydaları barədə sazişə əsasən bir MDB üzv-dövlətinin ərazisindən tranzit keçən digər MDB üzv-dövlətinə məxsus yüklər tranzit dövlətin gömrük rəsmiləş- dirməsinə görə gömrük rüsum və vergilərindən, eləcə də tranzit keçid üçün icazədən azad olunur. Tranzit qaydaları haqqında sazişin davamı kimi MDB dövlətləri 1992-ci il aprelin 2-də Tranzit yüklərin gömrük rəsmiləşdirilməsi qaydaları barədə saziş imzaladılar. Lakin Azərbaycan Respublikası DGK “Gömrük Şurası haqqında Əsasnamə”yə qoşulmaqdan imtina etmişdir. Bunun əsas səbəblərindən biri torpaqlarımızın 20 faizdən çoxunu işğal edən təcavüzkar Ermənistan üçün əlverişli ticarət-iqtisadi və gömrük-tarif şəraitinin yaradılmasına imkan verməməkdir. Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Respublikası 1993-cü il sentyabrın 24-də MDB-yə daxil olmuşdur və bir çox sahələrdə olduğu kimi, üzv dövlətləri ilə gömrük işi sahəsində əməkdaşlıq edir. Azərbaycan Respubli- kası DGK-nın əməkdaşları MDB üzv dövlətlərinin Gömrük Xidməti Rəhbərlərinin Şurası çərçivəsində keçirilən ekspert iclaslarında mütəmadi iştirak edirdi. Gömrük mütəxəssislərimiz həmin görüşlərdə hazırlanan sənədlərin müzakirəsində, həmçinin layihələr üzrə təkmilləşdirmə işlərinin aparılmasında, gömrük işinin qarşılıqlı fəaliyyətini tənzimləyən saziş layihələrinin hazırlanmasında fəal iştirak edirdi. Respublikamız 1995-ci il fevralın 10-da Alma-atada imzalanmış “MDB ölkələrinin gömrük qanun- vericiliyinin əsasları haqqında” Sazişə qoşulmuşdur. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin “1993-cü ildə Azərbaycan Respublikası və MDB-yə daxil olan dövlətlər, Baltikyanı və Gürcüstan respublikaları arasında ticarət-iqtisadi əməkdaşlıq haqqında dövlətlərarası sazişlərin yerinə yetirilməsinin təmin edilməsi ilə əlaqədar Gömrük işi Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində:
236 gömrük vergi və rüsumlarının tənzimlənməsi tədbirləri haqqında” adlı 1993-cü il 25 avqust tarixli 459 nömrəli qərarı bu sahədə atılan ilk addım idi. Nairlər Kabinetinin “Azərbaycan Respublikası ilə İran İslam Respub-
tarixli 552 nömrəli qərarına əsasən buraxılış-keçid məntəqəsinin neytral zonasında müştərək bazar təşkil edildi [10,82]. 1993-cü il oktyabrın 28-də Bakı şəhərində “Azərbaycan Respublika- sının Ticarət nazirliyi ilə İran İslan Respublikasının Ticarət Nazirliyi arasında ticarət əməkdaşlığı barədə” Müqavilə və “Azərbaycan Respub- likası ilə İran İslam Respublikası arasında tranzit barədə” Saziş imzalandı. 1994-cü il yanvarın 1-dən qüvvəyə minən və 10 maddədən ibarət ticarət Müqaviləsinin 1-ci maddəsinə görə tərəflər arasında əmtəə mübadiləsi “A” (İİR-dən Azərbaycan Respublikasına malların ixrac edilməsi haqqında) və “B” (Azərbaycan Respublikasından İİR-ə malların ixrac edilməsi haq- qında)siyahıları üzrə həyata keçirilirdi. Sazişin tranzit daşımalara aid 8-ci maddəsində göstərilirdi: “tərəflər razılığa gəldilər ki, dövlətlərin gömrük
1994-1995-ci illərdə Respublikamızın bazar iqtisadiyyatı sisteminə keçidi prosesində hüquqi təminat bazasının yaradılması üçün bir sıra qanunlar qəbul edildi. Bu qanunların reallaşdırılması ölkəmizdə gömrük işinin inkişafına və xarici iqtisadi fəaliyyətin canlanmasına güclü təkan verdi. Ölkə iqtisadiyyatının təhlükəsizliyinə zərər vuran cinayətlərin və hüquqpozmaların aşkar olunması və qarşısının alınması, xarici ticarət əməliyyatları üzərində effektiv nəzarətin təşkili, gömrük brokeri institutunun inkişaf etdirilməsi, gömrük orqanları və işgüzar dairələr arasında əmək- daşlıq əlaqələrinin inkişafı, gömrük orqanı əməkdaşlarının, xüsusi ilə gömrük sərhədindən keçirilən mallara tarif dərəcələrini tətbiq edən mütəxəs- sislərin ixtisaslarının müntəzəm artırılması və s. işlərin həyata keçirilməsi milli gömrük xidmətinin qarşısında duran ən mühüm vəzifələrdən idi. Bütün bunlar gömrük işi sahəsində milli qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsini, gömrük rəsmiləşdirilməsi və nəzarəti proseduralarının sadələşdirilməsini, xarici ticarət əməliyyatlarının gömrük rəsmiləşdirilməsi üçün xüsusi, yalnız bu iş üçün ixtisaslaşmış mərkəzlərin yaradılmasını, yeni texnologiyaların
Yüklə 6,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|