Sovyet tarih yazimi ve kazakistan tariHİNİn meseleleri
Yüklə 4,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
SOVYET TARİH YAZIMI VE 50 Birinci Dönem Moskovalı ve Kazakistanlı bilim adamlarının birlikte yazdıkları Kazak SSR Tarihi ders kitabı Temmuz 1943’te yayınlandı. Ders kitabı, Stalin ödülü için önerildi, ancak Bolşevik dergisindeki M. Morozov’un kitabı siyasi yönünden eleştiren “Kazak SSR Tarihi Hakkında” isimli maka- lesinden 66 sonra “Rus karşıtı” kitap olarak değerlendirildi. Kitabın ilk baskısında 1. Kazakistan halkları bağımsızlık döneminde (Eskiçağ’dan XIX. yüzyılın 60’lı yıllara kadar), 2. Kazakistan, sömürge döneminde (XIX. yüzyıl 60’lı yıllarından Ekim Devrimi’ne kadar) gibi dönemlere ayrılmıştı. 67 Kitaba yazarlar heyeti düzeltmeler yaptıktan sonra altı döneme bölündü. 1. Kazakistan topraklarında Eskiçağ dönemi; 2. Ka- zakistan topraklarındaki ilk kabile toplulukları; 3. Feodalite dönemine kadarki barbar devlet; 4. Kazakistan’da feodalite ilişkilerin gelişmesi ve ilk feodalite devletler; 5. XVIII. yüzyılın ikinci yarısından - XIX. yüzyılın ilk yarısına kadarki dönem, feodalite sömürgeci sistemin ortaya çıkması; 6. XIX. yüzyılın ikinci yarısından – Ekim Devrimi’ne kadarki dönem. Kazakistan tarihi konusunda “hatalar, milliyetçi tahrifler” yer al- mıştır gibi parti eleştirileri de göz önünde bulunduruldu. Sözü edilen dönem tarihi hakkında henüz hiç kitap yazılmadığı, Sovyet dönemi tarihini araştırılmasında bu konuda değişiklikler yapılabilmesi ihtimali göz önünde bulundurularak dönemlere bölmenin ilk şeklinde kalması gerektiği de önerildi. Ancak, Parti basın organları kitabın içeriğinden siyasi ve metodolojik hatalar aramayı ve yazarlarını eleştirmeyi devam ettirdiler. Bu milliyetçilikle mücadele kampanyasının tekrar başladığına işaret ediyordu. Kitap Stalin ödülünü alamadı. 14 Ağustos 1945’te Kazakistan Komünist Partisi Merkez Komitesi Kazak SSR Tarihi’nin ikinci baskısını hazırlama” kararı aldı. Kazakistan Komünist Partisi Merkez Komitesinin kararındaki öneriler dikkate alınarak kitabın ikinci baskısı 1949’da yayınlandı. Sovyet dönemi tarihi ile ilgili ikinci cildi hazırlanarak baskıya verildi. SSCB’yi oluşturan cumhuriyetlerin, onun içinde Kazakistan tarihinin ilk milli ders kitabının da yasaklanmasına yol açan Komünist Partisi Merkez Komitesi 1946’da partinin tarih bilimindeki konseptini belirleyen SSCB Komünist Parti Tarihi’nin 10 milyon adet baskısını yapma kararı aldı. Onun 200.000 adedi Kazakistan’a dağıtıldı. Kazakistan Komünist Partisi Merkez Komitesi bu kitabı Kazakçaya çevirerek 50.000 adet olarak yayınlamayı planlamıştı. Onun ilk 20.000 adedi Kazak dilinde basıldı. Mart 1946’da 66 M., Morozov, “Ob İstorii Kazahskoy İstorii”, Bolşevik Kazahstana, 1945, No 4-5, s. 28- 35. 67 J., Şayahmetov, “O Sostoyanii İdeologiçeskoy Raboty v Kazahskoy Partiynoy Organizat- sii” Bolşevik Kazahstana, 1948, No3, s. 17-31. KAZAKİSTAN TARİHİNİN MESELELERİ 51 gerçekleşen Komünist Partisi Yüksek Şurasının birinci toplantısı “SSCB Halk ekonomisini kalkındırma ve geliştirmenin 1946-1950 yılları için beş yıllık planını” onayladı. “Sovyet halkının hayatındaki bu yeni dönem, Bolşevik partisine sorumluluk yüklemektedir. Bu sorumluluğu yerine getirmek için ideoloji çalışmalarını arttırmak gereklidir” gibi bir yönlen- dirme yapıldı. 68 Parti ve devletin ideoloji ve kültürel çalışmalarının tüm alanları bu iş için mobilize edildi. Basın, propaganda, bilim, edebiyat ve sanat, radyo, sinema, tiyatro ve müze gibi kültür kurumlarının hepsinin emekçilere komünist talim ve terbiye vermek için çalışmaları gerekiyordu. 69 Kazakistan Komünist Partisi Merkez Komitesi dairesinde SSCB İlimler Akademisinin Kazak şubesinin Ekonomi Bölümü, Dil ve Edebiyat, Tarih Enstitüleri, araştırma-inceleme çalışmaları, Kazak SSR yüksek öğrenim kurumlarındaki sosyal-ekonomi disiplinleri bölümlerinin araştırmaları hakkında konular görüşüldü. Tarih uzmanlarına Kazak halkının tarihini Marks öğretilerine göre yazmaları talimatı verildi. 14 Ağustos 1946’da Komünist Partisi Merkez Komitesinin Zvezda ve Leningrad dergileri, 26 Ağustos’ta “Drama tiyatrolarının repertuvarı ve onu iyileştirme çalışmaları”, 4 Eylül’de “Büyük Hayat” filmi hakkında kararlar, ayrıca Komünist Partisi Merkez Komitesinin Sosyal Bilimler Akademisinin açılması, Komünist Partisi Merkez Komitesine bağlı Parti Yüksek Okulunun tekrar yapılandırma, SSCB’ye bağlı Cumhuriyetlerin başkentlerinde ve büyük il merkezlerinde iki yıllık parti okullarının kurulması hakkındaki çalışmalar partinin ideoloji faaliyetlerinin hız ka- zandığını gösteriyordu. Sosyal bilimcilerden parti siyaseti ve ideolojisinin propagandasını yaparak yazmaları ve halk arasında tanıtmaları talep edildi. Kazakistan’da ideoloji çalışmalarının propagandası yapılırken yukarıda belirtilen parti kararlarından ve Kazak SSR Tarihi hakkında özel alınmış olan Kazakistan Komünist Partisi Merkez Komitesinin kararları çerçevesinden çıkmamaları talep edildi. 70 Komünist Partisi Merkez Komitesinin kararlarına göre, tarihçilerin bilimsel çalışmalarıyla birlikte partinin toplum içindeki ideoloji faa- liyetlerine de katılmaları zorunluydu. Parti teşkilatları “Kazakistanlı tarihçileri ilmi başarılarını işçiler, kolhozcular, memurlar arasında yeterli tanıtmıyorlar, basın, radyo ve dersler gibi önemli propaganda kurallarını kullanmıyorlar” gibi uyarılar alıyordu. Onların bilimsel çalışmalarındaki en önemli eksiklik “eski tarihe merakları, onunla ilgilenmeleri” deniliyordu. 68 J., Şayahmetov, Qazaq SSR’nin Halık Şaruvaşılığın Örekndetüvdin Besjıldık Josparı men Qazaqstan Partiya Uyumunun Mindetteri, Qazaqstan Bolşevigi, 1946, No 7- 8, s. 13. 69 A.g.e., s.13. 70 J., Şayahmetov, “O Sostoyanii İdeologiçeskoy Raboty v Kazahskoy Partiynoy Organizat- sii”, Bolşevik Kazahstana, 1948, No3, s. 18. Yüklə 4,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|