Süleyman saniaxundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 3,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
etmişik ki, bolşevik hökumətinə tabe olmayaq. Bizim üstümüzə gəlsələr, müharibə edib babalarımızm yurdunu müdafiə edəcəyik. Bu bizim qətnaməmiz! Buna siz də tabe olmalısmız. M olla Sadıq, siz M ehrəli bəyin itaətində olacaqsmız, hər nə əmr etsə, fori bitirəcəksiniz. Hacı İmamqulu, siz də M uxtar bəyin əmrinə tabesiniz. M illətdən topladığmız paranı millət yolunda m əsrəf edəcəksiniz. H a c ı İ m a m q u l u . Başmıza dönüm, Əmiraslan ağa, mənim param harada idi ki, m əsrəf edim? Ə m i r a s l a n a ğ a . Onu M uxtar bəy bilər. O, onun vəzifəsidir. M u x t a r b ə y . O, bizim xüsusi işimizdir. Əmrinizin dalmı buyurunuz. Ə m i r a s l a n a ğ a . M olla Sadıq, siz də o fəsahət, bəlağət qapısı olan ağzmı açıb camaatı bizim itaətimizə çağıracaqsmız. İndi cümləniz mürəxxəssiniz. Gediniz, iş dalmca olunuz. (Ayağa qalxırlar.) O da məxfi qalmasm ki, hər kim mənim əmrimdən baş qaçırarsa, güllə qabağma qoyulacaqdır. M u x t a r b ə y . Hacı İmamqulu, eşitdinmi? M e h r ə l i b ə y . M olla Sadıq, anladmmı? B ə y 1 ə r. Əmiraslan ağa, xudahafiz. Ə m i r a s l a n a ğ a . Xudahafiz, qeyrətlibəylərim . Ç ıxırlar. Pərdə İKİNCİ PƏRDƏ B irin ci p ərd ən in səhnəsi. P ə r i c a h a n x a n ı m (yalqız). Ah! Nə dəhşətli xəbər! Nə fənabir hal! Qırmızı Ordu tərəfindən kəndlər tutulmuş. Kəndlilər də bolşeviklərə qarışıb bəylər üzərinə üsyan edirlər. Bizim rəiyyətə də etibar yoxdur. Bu axır vaxtlar xidmətçilərimizin rəftarı bizlə büsbütün dəyişilib. Xanədanımızda ən müti, ən fədakar sayılan Hadi lələ də yox olmuşdur. Yəqin o da bolşeviklər tərəfə keçibdir. Daha bundan sonra kimə ümid bağlamalı? Kimdən nicat gözləməli? Ah, harada qalmışsan ey sevgili əmizadəm! Gəl, gəl, meydanda tək qalmış zavallı əmucənin imdadma çat! Uğrunda göz yaşı tökməkdən kor olan xəstə əmmənin fəryadma y etiş!
H adi lələ daxil olur. H a d i 1 ə 1 ə. Uğurlar olsun, Pəricahan xanım. P ə r i c a h a n x a n ı m Ah! Hadi lələ! A kişi, haraya getmişdin? B ir aydan artıqdır ki, yox olmuşsan. H a d i 1 ə 1 ə. Bakıya getmişdim. P ə r i c a h a n x a n ı m . Nə işə? H a d i 1 ə 1 ə . Cahangir ağadan xəbər bilməyə. De görüm Gövhər xanımm xəstəliyi nədir? P ə r i c a h a n x a n ı m . N ə olacaqdır?! Cahangirin qəm-qüssəsini çəkməkdən biçarə əmməm şam kimi əriyir. H a d i 1 ə 1 ə. Gətirdiyim xəbərdən dirilər. P ə r i c a h a n x a n ı m . Cahangirdən xəbərmi gətirmisən? H a d i 1 ə 1 ə. Bəli. P ə r i c a h a n x a n ı m . Ah! Ürəyim necə atlanır, Hadi lələ, tez ol, söylə. M ən sənin barəndə nə fikirdəydim! Əfv et. H a d i 1 ə 1 ə. Yəqin fikir etmisən ki, mən bolşevik tərəfinə keçmişəm, beləmi? P ə r i c a h a n x a n ı m . Bəli, mən nə edim. Sən yox olmuşdun. Əlbəttə, şübhəyə düşmək olardı. H a d i 1 ə 1 ə. Xanım, fikriniz səhv deyil. P ə r i c a h a n x a n ı m . A kişi, nə deyirsən? Doğrudanmı onlar tərəfə keçmisən? H a d i 1 ə 1 ə. Bəli. P ə r i c a h a n x a n ı m . Yox, yox, inanmıram. Sən məni imtahan edirsən. Sən elə qaniçici, dünyanı oda tutub viran edənlər tərəfinə keçməzsən. Sən istəməzsən ki, belə gözəl yurdumuz tarm ar olub qızıl qana boyana. H a d i 1 ə 1 ə. Bu son sözlərinə mən də şərikəm. Lakin bolşeviklər qaniçici deyillər. Bunlar düşmənlərin iftirasıdır. Bolşeviklər məzlumlar, yoxsullar, füqareyi-kasibə tərəfdarıdırlar. Onlarm fikri işçi-kəndli sinfini azad etməkdir. Bu yolda öz qanlarmı tökürlər. M əgər bu pis bir hərəkətdir? Pəricahan xanım, istəyirsən ki, doğrudan da, əcdadmm gözəl mülkü və belə binası sən deyən hala düşməsin, sənə həvalə olunan bir təklifi qəbul et. M ən onun üçün buraya göndərilmişəm. P ə r i c a h a n x a n ı m . O n ə təklifdir? Səni kim göndərmişdir? H a d i 1 ə 1 ə. Sənə m əlumdur ki, Azərbaycanda Şura hökuməti qurulduqdan sonra bir neçə mülkədar, bəylər itaətdən boyun qaçırıb tabe olmaq istəmirlər. Ona görə də Qızıl Ordu hissələri bu tərəfə gəlib çıxmışdır. H ər yerdə kəndlilər Qırmızı Ordu tərəfinə keçirlər. Təklif budur ki, Əmiraslan ağa qovğasız təslim olsun. Səndən başqa da onu bu yola gətirən şəxs tapılmaz. Bizə məlumdur ki, bu saat Əmiraslan ağa Nadir bəygildə bəylərlə birlikdə məşvərət edir. P ə r i c a h a n x a n ı m . M ənə bu təklifi kim edir? H a d i 1 ə 1 ə. Cahangir ağa. P ə r i c a h a n x a n ı m . Kim? Cahangir, mənim sevgilim, nişanlım əmizadəm? Yox, yox elə iş ola bilməz, inanmıram. H a d i 1 ə 1 ə. Buyur, öz dəst-xətti ilə sizə yazdığı məktub. (Verir.) P ə r i c a h a n x a n ı m (məktubu açıb oxuyur.) Ah! Doğru. Cahangir bolşevik olub. Ordu başm da durubdur, əcdadmm yurdunu da tutmaq istəyir. Ah, ağlım çaşır! Otaq başıma fırlanır. Cahangir, Cahangir, hansı şeytana aldanıb belə alçaq, gədəyə yaraşan vəzifəni öhdənə götürmüsən?! Məni də, sevgili əmizadəni, məhəbbətin uğrunda atəşə yanan nişanlmı da belə yola dəvət edirsən? Yox, yox, mən sənin kimi alçaq olmaq istəmirəm. Əcdadımm yurdunu, şərəfini sənin kimi düşməndən müdafiə etməyə hazıram. Onun uğrunda canımı fəda etməyə hazıram. Hadi kişi, ağan Cahangir məndən cavab istəyir. (M əktubu cırıb H adi lələyə atarkən.) Bu mənim birinci cavabım. (Sonra boynundan qızıl medalyonu, içindəki Cahangirin rəsmi ilə bərabər çıxarıb Hadi lələyə atır.) Al, tam üç ildir ki, bu rəsmi ürəyim üstə sevə-sevə saxlamışam. Gecələr onu bağrıma basıb əzizləmişəm, öpmüşəm. Ta hicran oduna dözüb təsəlli tapmışam. Hadi kişi... H a d i 1 ə 1 ə. Pəricahan xanım, kifayətdir. M əni oda yaxma. M ən sənin lələnəm. Səni də Cahangir ağa kimi bu əllərim üstə bəsləmişəm. M ənə Hadi kişi demə.
P ə r i c a h a n x a n ı m . Bolşevik tərəfinə keçmiş lələni mən istəmirəm. Dinlə, üçüncü verəcəyim cavab qaldı. Bilirsənmi o nədir? H a d i 1 ə 1 ə. Xeyr, xanım. P ə r i c a h a n x a n ı m . İndi görərsən, çıx, ey itlərcə qəlbimdə m əskən etmiş ilan! Çıx, ey zəhərli, məni atəşə yaxan məhəbbət. Orada indi başqa məhəbbət, başqa eşq aşiyan edəsidir. Hadi kişi, Cahangirə de ki, Pəricahanm ürəyi onun üçün daha qapanmışdır. Açmaq istəsə xəncərlə gəlsin. İndi gedə bilərsən.
Yüklə 3,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|