Süleyman saniaxundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 3,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
H a d i 1 ə 1 ə. Pəricahan xanım, belə etmə, gəl, sən qoca lələnin məsləhətinə qulaq as. Bu xanədanm dağılıb pərakəndə düşməyinə bais olma. P ə r i c a h a n x a n ı m . Bais olan sənin ağan Cahangirdir. Bu nəsihəti ona et. Daha bitdi. Gedə bilərsən! H a d i 1 ə 1 ə. Cahangir ağa, Cənnət əlinin evində sənin cavabma müntəzirdir. Onda buyurunuz gedək, mənə verdiyin cavabı onun özünə ver, yoxsa, m ən bu ağır məsuliyyəti öhdəmə götürməkdən qorxuram. P ə r i c a h a n x a n ı m . Hə, indi başa düşdümki, Cənnətəlininoğlu Həsənqulu nə üçün yoldan çıxmayıb, mənə elə sərt cavab verirdi. Demək, Cənnətəlinin ailəsinin Cahangir ağa ilə əlaqəsi varmış. H a d i 1 ə 1 ə. Bəli. P ə r i c a h a n x a n ı m . Mən, başma qırmanc çəkdiyim Həsənqulunun evinə getmərəm. Ağan Cahangirin cürəti varsa, buyurub buraya gəlsin. H a d i 1 ə 1 ə. Cahangir ağanm cürətini sən məndən yaxşı bilirsən. Buraya gələrsə, ona heç bir xəta toxunmaz, çünki sizi əhatə edənlərin hamısı onun tərəfdarlarıdır. Başmdan bir tük düşməyə qoymazlar. Əmiraslan ağanm bu saat harada olduğu və atdığı hər qədəm bizə məlumdur. Baş üstə, cavabmı Cahangir ağaya deyərəm, lazım bilsə gələr, bilməsə qoşuna hücum əmrini verər. Daha başqa əmrin yoxdur ki? P ə r i c a h a n x a n ı m . Yoxdur. H a d i 1 ə 1 ə (gedərkən). Pəricahan xanım, fikirləş. Son peşmançılıq fayda verməz. (Ç ıxır.) P ə r i c a h a n x a n ı m (tək). Ah! Bu gün başlanacaq müharibən xatırıma gətirməkdən qorxuram. Bütün bədənim titrəyir. Əmucəm yanm da təslim admı çəkmək mümkündürmü? O öz əlləri ilə cəmi evini-eşiyini atəşə tutub yandırar, fəqət təslim olmaz. (Çağırır.) Əhməd! Əhməd! ('Səs vermir.) Səməd! Səməd! Bunlar harada batmışlar? Səfər! Səfər! S ənəm daxil olur. S ə n ə m. Nə buyurursan, xanım? P ə r i c a h a n x a n ı m . A qız, nökərlər haradadır? Heç səsimə səs verən yoxdur. S ə n ə m. Xanım, evdə heç kəs yoxdur. P ə r i c a h a n x a n ı m . Haraya getmişlər? (Sənəm başını aşağı salıb cavab vermir.) Niyə cavab vermirsən? S ə n ə m. Xanım, qorxuram. P ə r i c a h a n x a n ı m . Kimdən? S ə n ə m. Ərim Əhməddən! P ə r i c a h a n x a n ı m . Nə üçün? S ə n ə m. Xanım, xidmətçilərin hamısı bolşevikləri gözləyirlər. Onlar tərəfə keçəcəklər. Nökərlər Cənnətəligilə getmişlər. Onun oğlu Həsənqulu bolşevikdir. P ə r i c a h a n x a n ı m . Sənəm, sən də onlarm tərəfdarısan? S ə n ə m. M ən yox... Ancaq qorxuram. Əhməd deyir ki, bizim sirrimizi ağalara versən, səni öz əlimlə boğub öldürəcəyəm. Xanım, bir Hadi lələdən başqa, heç kimə bel bağlamaym. O da burada yoxdur. P ə r i c a h a n x a n ı m . Ah, safqəlbli, sadədil Sənəm, indi heç özümə də inanmıram. Qorxma, sirrini bir kəsə demərəm, ancaq Əhmədi buradan rədd etmək lazımdır. Başqalarmı da o yoldan çıxarıbdır. Onu özüm kəndə göndərəcəyəm. Əmməm necədir? S ə n ə m. M üdam böhran içindədir. Ayılanda da su istəyir. Xanım, izin ver mən gedim. P ə r i c a h a n x a n ı m . Yaxşı, sən get, yanm da ol, bir azdan sonra mən də gələcəyəm. (Sənəm gedir.) Ey zavallı ana, heç bilirsənmi ki, yolunu gözlədiyin oğlun nə fikirdədir? Baba yurdunu tapdayıb, sən xəstə anasınm başma güllələr yağdıracaq! Yox, yox, əgər indi buraya gələrsə, sağ buraxmaram. (Divardan asılmış zinətli xəncəri əlinə alır.) Babamm bu şanlı silahı ilə onun xain qəlbini yırtmalıyam. (Cahangir ağa daxil olur.) Ah, gəldi! (Xəncəri sıyırıb ona tə rəf yönəlir.) C a h a n g i r a ğ a (döşünü gərib). Vur! P ə r i c a h a n x a n ı m . Sən nə ixtiyarla buraya qədəm basdm? C a h a n g i r a ğ a . Bura mənim yurdum deyilmi? P ə r i c a h a n x a n ı m . Yox. İrəlidə sən bu saraym,bu yerlərin sahibi Hidayət ağanm nəvəsi, Əmiraslan ağanm vahid varisi Cahangir ağa idin, fəqət indi vətən və millət xaini - bolşevik, yoldaş Cahangirsən. C a h a n g i r a ğ a . Dediklərinin hamısı düzdür, lakin bir şeydə səhv edirsən. Pəricahan, m ən sən deyən kimi şanlı-şöhrətli bir ağa idim. Lakin indi qırmancm ilə döydüyün Həsənqulu kimi zəhmətkeş yoldaş Cahangirəm. Bəli, burası doğrudur, fəqət m ən vətənimin, millətimin düşməni deyiləm. Onun məzlum, miskin, səfil, çılpaq əməkçilərini ən səmimi qəlblə sevən yoldaş Cahangirəm. Onları əsrlərcə zülm və cəhalətdə saxlayan zalımlardan azad etmək yolunda çalışan yoldaş Cahangirəm. P ə r i c a h a n x a n ı m . Vətənin o zalımları kimdir? C a h a n g i r a ğ a . Birincisi, belə saraylar sahibi ağalar. P ə r i c a h a n x a n ı m . Xeyr, sənin kimi vətenine xəyanət edən alçaqlar. C a h a n g i r a ğ a . Pəricahan, alçaq o şəxsə deyərlər ki, başqalarmm zəhməti ilə yaşaya, zalım o kəsdir ki, öz mənfəəti üçün başqalarmı sıxa, əzə, məhv edə. Bu saat orada, bir azdan sonra burada tökülən qan, kim və nə üçündür? P ə r i c a h a n x a n ı m . M illət və vətən üçün. C a h a n g i r a ğ a . Yalan! M ənim atam Əmiraslan ağa kimi mülkədarm ağalığmı saxlamaq üçün. Torpaqlannı mühafizə etmək üçün. M əgər millət yalnız bəylərdən ibarətdir? Bəs bu milyonlarla kəndli, işçi, yoxsullar? Yoxsa onlar vətən övladları deyil? Pəricahan, ağalıq daha bitdi, çünki onu mühafizə edən, onun yolunda qanlarmı sel kimi axıdan kəndli və fəhlə indi hüququnu daha anlamış. Buna sübut kəndlilərin bizim tərəfə keçməsidir. Bu gün iki qüvvə bir-biri ilə toqquşur. Biri haqqı müdafiə edir, digəri zülmü. Pəricahan, səni bu haqq yola dəvət edirəm. P ə r i c a h a n x a n ı m . M ən sən tərəfdə haqq görmürəm. Kəndlilərin sizin tərəfə keçmələri buna sübut ola bilməz. Onlar bəylərin torpağma, belə gözəl saraylarma sahib olmaq istəyirlər. C a h a n g i r a ğ a . Doğrudur. Buna da haqları var. P ə r i c a h a n x a n ı m . Hansı qanunla? C a h a n g i r a ğ a . Təbiətin qanunu ilə. İşləməyən yeməz. Torpaq, onu becərib zəhmət çəkənlərindir. P ə r i c a h a n x a n ı m . M ən elə qanun eşitməmişəm. C a h a n g i r a ğ a . İrəlilərdə mən də sənin kimi eşitməmişdim. Bu torpaqlarm sahibi olmağımı göylər təsdiq etmiş sanırdım. Rəiyyətləri özümüzün qulu hesab edirdim. Fəqət Karl M arksm əsərlərini oxuduqdan sonra anladım, haqq yolunu tapdım. P ə r i c a h a n x a n ı m . Sonra da bolşevik oldun. Özün kimi zalımlara qoşulub böyük Rusiyanı tarm ar etdiniz. İndi də bu gözəl ölkəni o hala salmaq istəyirsiniz. C a h a n g i r a ğ a . Pəricahan, zülm yuvaları dağılmasa, məzlumlar azad olmazlar. İndi yıxanqsa, sonra tikəcəyik. Nə etməli? Əmiraslan ağalar öz ixtiyarları ilə tabe olmurlar. Pəricahan, atamm bizim tərəfə gəlməyinə ümidim yoxdur, çünki həmişə buyurmada, vurmada, Yüklə 3,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|