Süleyman saniaxundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 3,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
Ə m i r a s l a n a ğ a . Çox gözəl xəbərdir! S ə 1 i m b ə y. Əmiraslan ağa, nə deyirsən? Çox gözəl xəbərdir?! M e h r ə l i b ə y . Əmiraslan ağa, haçandan bolşevik tərəfdarı olmuşsunuz? Ə m i r a s l a n a ğ a . Səndə haçandan ağlmı itirib məndən belə səfeh sual edirsən? M e h r ə l i b ə y . Doğru buyurursan, bu xəbəri eşidəndən bəri ağlımı itirmişəm. Ə m i r a s l a n a ğ a . Doğrudanda, biz bir-birimizi anlamırıq. Oturun görüm, bu xəbər sizi nə üçün belə çaşdırmış? Qəhrəman dağıstanlılar düşmənimiz bolşeviklərə elə bir toy tutmuşlar ki, ta həşrədək yadlarmdan çıxarmazlar. B ə y 1 ə r (gülüşürlər.) Ha-ha-ha... Ə m i r a s l a n a ğ a . Nəyə gülürsünüz? M e h r ə l i b ə y . Öz halımıza gülürük. Görünür, əhvalatdan müxbir deyilsiniz. Qubemator N adir bəyə Bakıdan teleqraf vasitəsi ilə xəbər vermişlər ki, müsavat hökuməti bolşeviklərə təslim olmuşdur. İndi orada Şura hökuməti qurulmuşdur. Ə m i r a s l a n a ğ a . Bu xəbər səhihmidir? M u x t a r b ə y . Bəli, doğrudur, teleqrafı Nadir bəydən alıb özüm oxumuşam. Ə m i r a s l a n a ğ a . Teleqraf nə vaxt gəlmiş? M u x t a r b ə y . Bu gün səhər. Ə m i r a s l a n a ğ a . Bəs nə üçün N adir bəy mənə məlum etməmiş? M u x t a r. Ədil bəy orada idi. Yəqin onunla xəbər göndərəcəkdir. O da gələcəkdi, ancaq mən onu gözləyə bilmədim, tez çıxdım. Odur özü gəlir. Ə d i 1 b 9 y daxil olur. Ə d i 1 b ə y. Yoldaşlar, salaməleyküm. Ə m i r a s l a n a ğ a . Ah, yeno qulağıma bu söz dəydi! Ə d i 1 b ə y. Əzizim, nə üçün ovqatım təlx edirsən? Yoldaş, yəni birlikdə yola çıxan adam, məsələn: M uxtar bəy məni gözləməyib qaçdı, yoldaşlıq etmədi. İndi hansmızdan muştuluq almışsa, ona şərikəm. Ə m i r a s l a n a ğ a . Ədil, zarafatı burax, mənə Nadirdən nə xəbər gətirmişsən?
Ə d i 1 b ə y. Buyur, öz mübarək dəsti-xəttilə yazılmış məktubu. (Məktubu verir.) Ə m i r a s l a n a ğ a . (məktubu oxuyarkən). Biqeyrətlər! Binamuslar, vətəni satanlar! Görəsən hərəsi nə qədər rüşvət almış. Bəs batmış müsavat əsgərləri harada qalmışlar? (.Hirslə məktubu cırıb atır.) Ə d i 1 b ə y. Hansı əsgərləri deyirsən? Xan, bəy, tacir övladlarmdan toplanmış əsgərlərimi? M e h r ə l i b ə y . Ədil bəy, biz buraya bir-birimizə tənə, məzəmmət etməyə yığışmamışıq. Sənin də oğlun olsaydı, hamıdan tez İrana, Turan qaçırtmışdm. Biz buraya, Əmiraslan ağanm məsləhətinə toplaşmışıq. Nə tədbiri varsa, buyursun. Ə m i r a s l a n a ğ a . M üsavat hökuməti bolşeviklərə təslim olmuşdur, fəqət mən Hidayət ağanm oğlu Əmiraslan elə dinsizlərə təslim olmaram. Buyursunlar, zor ilə tabe etdirsinlər. Bu mənim cavabım! Hansmız mənimlə həmrəydir, buyursun, gözüm üstə yeri var. H ər kəs papaq əvəzinə başma arvad yaylığı örtmək istəyirsə, ona da yol açıqdır. Getsin, bolşeviklərə qul olsun. Bu mənim sizə deyəcək axırmcı sozüm. O babalarım tərəfindən təm ir olunmuş "Laçm yuvası" adlı qalanı görürsünüzmü? (Barmağı ilə açıq pəncərədən görünən köşkü göstərir.) İdiyədək bir düşmənə təslim olmamış, nə qədər də mən sağam təslim olmayacaqdır. Ə d i 1 b ə y. Babalarm onu kim in qüvvəsi ilə saxlamışlar? Ə m i r a s l a n a ğ a . Doğrudur. İndi həmin kəndlilər daha siz ağalara qul olmaq istəmirlər. İndi onlar "Cəmi insan birdir" deyə haqlarım tələb edirlər. M u x t a r b ə y . Haqlarmı tələb etsələr, dərd yarıdır. İndiyə kimi yerləri bizim üçün becərmişlər, qoy indi də özləri üçün becərsinlər, lakin onlarm fikri hökuməti özlərindən qurub, bizlərə ağalıq etməkdir. Ə m i r a s l a n a ğ a . Ha-ha-ha... Həsənqululardan, cənnətəlilərdən, fatmanisalardan hökumət! Dünya dəli olmuşdur? Dayanm, bu saat o hökumət üzvlərini sizə təqdim edəcəyəm. (Q ışqırır.) Əhməd, Səməd, Səfər. (Nökərlər cəld daxil olurlar.) A gədələr, bu saat cəmi xidmətçiləri buraya toplarsmız, deyin ağa çağırır. Gec gələnin dərisi qırmancımm altmda çıxacaqdır. N ö k ə r 1 ə r. Baş üstə, ağa. Ə m i r a s l a n a ğ a . H aydı! N ö k ə rlər cəld çıxırlar.
S ə 1 i m b ə y. Bu axır vaxtlarda kəndlilər lap yollarm dan çıxmışlar. Biz ağalarma əsla itaət etmirlər. H e y d ə r b ə y . Bizlərin cümləsindən ağıllı Ədil bəy çıxdı. Vaxtmda cəmi mülkünü satıb, pullarmı ciblərinə doldurdu. İndi asudə yeyib-içib gəzir. Nə mülk və nə də övlad dərdi çəkir. Bir arvadı var, o da özündən qocadır. Ə d i 1 b ə y. M ənə kəndlilər tərəfindən heç vaxt xata toxunmaz, çünki mülküm də olan zamanı, indi də onlarla ədalətlə rəftar etmişəm. Dar günlərində onlara kömək etmişəm. Onlarla bərabər hər fəsildə qan-tər içində işləyib torpaq becərmişəm, kəndlilər ilə dostluq edib evimə çağırmışam, evlərinə qonaq getmişəm. M ən onlarla belə rəftar edib m ülkədar olmuşam. Siz nə cür rəftar etmişsiniz? Kəndlilər qırmancdan başqa sizdən bir mehriban söz eşitm əm işlər... Ə m i r a s l a n a ğ a . Çünki sənin baban kəndli olmuş. Nəcabətdə sənin haqqm yoxdur. Ə d i 1 b ə y. Oraya əl atsaq, çoxlannızm babalarmm xanlarm qapısmda nökər və mehtər olduğu meydana çıxar. M e h r ə l i b ə y . Ədil bəy, mənim silsiləmdə kimsənin qapısmda nökər və ya mehtər olmuş şəxs yoxdur. M ənim ulu babam, N adir şahm müqərrəb sərkərdələrindən olmuşdur. M u x t a r b ə y . M ənim əcdadım da elə alçaq vəzifə sahibi olmamışdır. Mənim nəslim şanlı, şərəfli Turanm cahangiri Teymur xanm nəslindəndir. Şübhən var isə tarixə bax. Ə d i 1 b ə y (rişxəndlə). İnanıram, əzizim, tarixə baxmağa lüzum yoxdur. Ancaq bilmirəm nə üçün Teymur xanda dayandm? Yuxarı qalxmadmız? Odu, Heydər bəy qurcalanır. Bu saat əcdadmm ululuğunu aparıb Nuha çıxardacaqdır. H e y d ə r b ə y . Necə? Yoxsa mənim nəslimin qədimliyinə şübhə edirsən? Ə d i 1 b ə y. Xeyr, əstəğfürullah! Sənin familiyan İranm əski Keyan mülkünün nəslindəndir. Səlim bəyinki daha qədimdir. Pişdadyan sülaləsindən Cəmşidin doğmaca nəvəsindən törəyibdir. Əmiraslan ağa isə o, Tütəng xanm övladmdan törəmədir, Tütəng xan da Nuh Nəbinin doğmaca nəticəsidir. B u h ald a Ə hm əd, Səm əd, Səfər, Sənəm və bir dəstə arvad, u şaq, kişi q o rx a-q o rx a daxil olurlar.
Yüklə 3,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|