SüNNƏNİN Əsaslari

 

30

idilər,  hamısıda  imamdırlar.  Bu  haqda  biz  İbn 

Ömər 

  hədisinə  üz  tuturuq:  “Biz  (adları) 

sadalayırdıq  və  bu  da  peyğəmbər    -in  və  onun 

sahabilərinin həyatda olduqları zamanlar idi. Biz 

Abu  Bəkr,  sonra  Ömər,  sonra  Osman  deyirdik, 

sonra isə susurduq”.

 [41]

  

            -  Bunlardan  sonra  ən  xeyrli  insanlar 

peyğəmbər  -in  sahabiləridir,  onun  göndərildiyi 

nəsl.  Peyğəmbər  -lə  bir  il,  və  ya  bir  ay,  ya  bir 

gün,  hətta  bir  saat  belə  birgə  olan  ya  da  sadəcə 

onu  görən,  onun  sahabilərindən  sayılır.  Onun 

dərəcəsidə  peyğəmbər 

-lə  birgə  keçirdiyi 

vaxtdan,  onun  İslama  daxil  olma  zamanından, 

peyğəmbər  -dən  nə  qədər  eşitdiyindən  və  neçə 

müddət onu görməsindən asılıdır.

     

 

[41]

 –

 Bax: əl-Albani “Sünnə”, 1195. Hədis səhihdir. 

[42]

  –

  Sahabilər  –  yaşadıqları  zaman  peyğəmbər  -i  görüb,  ona 

iman gətirib və müsəlman olaraq ölən kimsələrdir.  

 

  Shabilərdən  ən  kiçik  dərəcədə  belə  olanı, 

peyğəmbər

  -

i  görməyən  nəsldən  daha  xeyrlidir, 

hətta  onlar  bütün  etdiyi  (xeyrli)  əməlləri  ilə 

Allaha qovuşsalar belə.

 [43]

   

27

---

 

31

 

[43]

  –

  Sahabilərin  fəzilətləri  haqda  bir  çox  Quran  ayələri  və 

hədislər rəvayət olunmuşdur. Uca Allah buyurur: 

 

 

   

 

 

   

 

   

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

“(İslamı)  ilk  əvvəl  qəbul  edib  (bu  işdə  başqalarından) 

irəli  düşən  mühacirlərə  və  ənsara,  həmçinin  yaxşı  işlər 

görməkdə  onların  ardınca  gedən  kimsələrə  gəldikdə, 

Allah onlardan, onlar da Allahdan razıdırlar. (Allah) onlar 

üçün  əbədi  qalacaqları,  (ağacları)  altından  çaylar  axan 

cənnətlər 

hazırlamışdır. 

Bu, 

böyük 

qurtuluşdur 

(uğurdur)!”

75

 

Uca Allah həmçinin buyurur:  

 

 

 

   

   

   

 

 

 

 

 

     

  

“İman  gətirib  (Məkkədən  Mədinəyə)  köçənlər,  Allah 

yolunda  cihad  edənlər  (mühacirlər)  və  (Peyğəmbərlə 

mühacirlərə)  sığınacaq  verib  kömək  edənlər  (ənsar)  – 

məhz  onlar  həqiqi  möminlərdir.  Onları  (axirətdə) 

bağışlanma  və  tükənməz  (gözəl,  minnətsiz)  ruzi 

gözləyir!”

76

 

Uca Allah həmçinin buyurur: 

                                                 

75

 At-Tauba, 100. 

76

 Əl-Ənfal, 74. 

---

 

32

   

 

 

     

 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

  

“(Ya  Peyğəmbər!)  And  olsun  ki,  (Hüdeybiyyədə)  ağac 

altında  sənə  beyət  etdikləri  zaman  Allah  möminlərdən 

razı  oldu.  (Allah)  onların  ürəklərində  olanı  (sənə  sadiq 

qalacaqlarını,  əhdə  vəfa  edəcəklərini)  bildi,  onlara  (öz 

dərgahından)  arxayınlıq  (rahatlıq,  səbir,  səbat,  mənəvi 

qüvvə) göndərdi və onları yaxın gələcəkdə qazanılacaq bir 

qələbə (Xeybərin fəthi) ilə mükafatlandırdı”.

77

 

Sünnəyə gəldikdə isə peyğəmbər   demişdir: “Ən xeyrli insanlar 

mənim  zamanımdaki  nəsldir,  sonra  onların  ardınca  gələnlər, 

sonra isə onların ardınca gələnlər”.

78

 

   Peyğəmbər  -in  sahabisi  olaraq  onu  eşidən  və 

görən,  hətta  onu  öz  gözləri  ilə  bircə  saat  belə 

görən  və  ona  iman  gətirən  kimsə,  təbiinlərdən

[44]

 

 

xeyrlidir,  hətta  axırıncılar  bütün  saleh  əməlləri 

etmiş olsalar belə.

 [45]

 

 

[44] 

–

  Təbiinlər  –  peyğəmbər  -in  sahabilərindən  heç  olmasa 

birini  müsəlman  olaraq  görən  və  slam  üzrə  vəfat  edən 

kimsələrdir.   

[45]

  –

  Peyğəmbər 

-in  sahabilərinə  dil  uzatmaq  qadağandır. 

Peyğəmbər    buyurur:  “Mənim  sahabilərimə  dil  uzadanların 

üzərində Allahın, Onun mələklərinin və bütün insanların lənəti 

vardır”.

79

 

                                                 

77

 Əl-Fəth, 18. 

78

 Əl-Buxari, 6429; Muslim 2533  bn Məsudun sözlərindən. Hədis səhihdir.  

79

 “Sahih əl-cəmi as-sağir”, 6285. Hədis səhihdir. 

---

 

33

   Abdullah ibn Mubarak, Allah ona rəhmət etsin, demişdir: “Mən 

ümid  edirəm  ki,  iki  xüsusiyyət  sahibi  nəcat  tapacaq,  bu  da  sidq 

sahibi və peyğəmbər  -in sahabilərini sevən kimsə”

.

80

 

    mam  Malik,  Allah  ona  rəhmət  etsin,  demişdir:  “Sələflər  öz 

övladlarına  Quran  öyrədtikləri  kimi,  Abu  Bəkr   və  Ömərə 

 

sevgi bəsləməyi də öyrədirdilər”

.

81

 

 

            - 

Möminlərin  əmirlərinə  və  başçılarına, 

onların 

saleh 

və 

ya 

fasiq

[46]

 

olmalarına 

baxmayaraq 

tabeçilik 

və 

itaət 

göstərmək. 

Hakimiyyəti  ələ  almış,  ətrafında  insanların 

toplandıqı  və  ondan  razı  qaldıqları  kimsə,  və 

həmçinin hakimiyyəti qılınc gücünə ələ keçirmiş 

və 

beləliklə 

də 

hökmdar 

olmuş 

kimsə, 

möminlərin əmiri sayılır. 

 

[46]

 – Uca Allah buyurur:  

 

 

   

 

 

   

 

 

  

“Ey  iman  gətirənlər!  Allaha,  Peyğəmbərə  və  özünüzdən 

olan ixtiyar (əmr) sahiblərinə itaət edin!”

82

 

Həmçinin  peyğəmbər 

  buyurmuşdur:  “ srail  oğullarına 

peyğəmbərlər  hökmdarlıq  edirdi.  Bir  peyğəmbər  dünyasını 

dəyişdikdə  onu  başqa  birisi  əvəz  edirdi.  Məndən  sonra  isə 

peyğəmbər  olmayacaq,  lakin  hökmdarlar  olacaq,  onlar  da  çox 

olacaqlar”.  Sahabilər:  “Sən  bizə  nə  əmr  edirsən?”  deyə 

soruşdular.  Peyğəmbər  :“Onlara  verdiyiniz  beətə  sadiq  olun, 

                                                 

80

  mam əl-Acurri “aş-Şaria”, 1224. 

81

 Əl-Lələkai “Usul al-itikad”, 2325. 

82

 An-Nisa, 59. 

28 

---