37
vacibatı yerinə yetirmə qabiliyyətdən asılıdır. Buna dair Quran və
Sünnədə dəlillər var. Uca Allah buyurur:
“Allah hər kəsi yalnız qüvvəsi yetdiyi qədər yükləyər (bir
işə mükəlləf edər)”.
91
Uca Allah həmçinin buyurur:
“Allahdan (Allahın əzabından) bacardığınız qədər
qorxun”.
92
Uca Allah həmçinin buyurur:
“(Ey möminlər!) Allah yolunda layiqincə cihad edin. O
(Öz dini üçün) sizi seçdi və dində sizin üçün heç bir
çətinlik yeri qoymadı”.
93
Yəni, əgər sizlərə cihad etmək əmr olunarsa, onda çətinlik
olmamalıdır. Əgər sizdə imkan varsa, onda cihad asan olmalıdır.
Ə
gər siz bacarmırsınızsa, onda bu çətinlikdir /harac/, və sizin
üzərinizdən bu vacibat götürülür. Bu səbəbdən qüvvət və qüdrətin
olması şərtdir. Bu Quranda mövcud olan dəlillər idi. Sünnədəki
dəlillərə gəldikdə isə, peyğəmbər buyurmuşdur: “Sizlərə əmr
etdiyim şeylərdən, bacardığınız qədər yerinə yetirin”.
94
Bu hədis
istər cihad istərsədə başqa bir şeyi, bütün ibadət növlərini əhatə
edir.
91
Əl-Bəqərə, 286.
92
At-Tağabun, 16.
93
Əl-Həcc, 78.
94
Əl-Buxari, 7288; Muslim, 1337.
38
Həqiqətə gəldikdə isə, peyğəmbər Məkkədə olarkən insanları
on üç il ərzində yalnız tövhidə dəvət etmişdir və müsəlmanlara üz
verən çətinliklərə baxmayaraq, ona cihad etmək əmr
olunmamışdır. Hətta o vaxt vacibatlarda az idi və ərkanların əksər
hissəsi müsəlmanlara yalnız Mədinədə fərz buyurulmuşdur. Bəs
cihad necə, məgər o fərz buyurulmuşdur? Xeyr. Çünki
müsəlmanların qüvvətləri ona çatmırdı. Onlar öz həyatları üçün
qorxurdular. Buna görə peyğəmbər Məkkədən qorxaraq çıxdı.
Müsəlmanlar öz dövlətlərini qurmayana və güvvət toplamayana
qədər, Uca Allah onlara cihadı vacib etmədi. Uca Allah buyurur:
“Zülmə məruz qaldıqlarına görə vuruşanlara (kafirlərə
qarşı Allah yolunda döyüşməyə) izin verilmişdir. Allah
onlara kömək etməyə, əlbəttə, qadirdir!”
95
96
[48]
–
Şeyx Salih bnu Fauzan əl-Fauzandan, Allah onu hifz etsin,
soruş
dular: “Valideynlə
rin icazə
si olduqu halda, hökmdardan
icazə
siz cihada çıxmaq caizdir?” Ş
eyx cavabında dedi: “Cihad?
Kiminlə
? Sə
nin, hökmranlıqı altinda cihad etmə
k istə
diyin
hökmdar kimdir? Sə
n yaş
adıqın ölkə
nin baş
qa ölkə
lə
r ilə
müqavilə
lə
ri var, buna görə
sə
n hə
r hansı bir ölkə
yə
cihad etmə
k
üçün çıxmaq istə
sə
n, ölkə
baş
çısından icazə
almalısan. Bu
mə
sə
lə
lə
rin ə
sasları mövcuddur. Bu mə
sə
lə
lə
rdə
anarxiyaya yer
yoxdur. Ona görə
ə
gə
r sə
nə
ölkə
baş
çısı və
valideynlə
rin icazə
versə
və
sə
ndə
qüvvə
t olsa, cihada çıxmağ
ın problem deyil”
.
97
-
Həmçinin qənimətin bölünməsi və
cəzaların yerinə yetirilməsi hakimlər tərəfindən
edilən işlərdəndir. Onları heç kim təhqir
etməməli
[49]
və devirməyə çalışmamalıdır.
[50]
95
Əl-Həcc, 39.
96
“Buluq əl-məram” əsərinin şərhi. Cihad babı, 1 kasset.
97
“Buluq əl-məram” əsərinin şərhi. Cihad babı.
30
39
- Zəkatları onlara vermək caizdir və onlara
verilən zəkat, hakimin saleh və ya fasiq
olduqundan asılı olmayaraq, səhih hesab olunur.
[51]
- Həmçinin onun arxasında və ya onun
təyin etdiyi əmirin arxasında Cümə namazını
qılmaq caizdir, o namaz tamdır və iki rükətdən
ibarətdir.
[49]
–
Abdullah ibn Ukeymin, Allah ona rəhmət etsin, belə dediyi
rəvayət olunur: “Osmanın ölümündən sonra daha heç kimə qətldə
kömək etməyəcəm”. Ondan: “Məgər sən Osmanı öldürməkdə
köməklik edirdin?” soruşduqda o dedi: “Mən elə hesab edirəm ki,
mənim onun nöqsanları haqqında danışmağım, onu öldürməkdə
gösdtərdiyim köməkdir”
.
98
mam bn Həcər, Allah ona rəhmət etsin, xavariclərin firqələrini
sadalayaraq demişdir: “Əl-Qaadayə - insanları hakimlərə qarşı
üsyana
həvəsləndirən,
lakin
özləri
bu
işə(üsyana)
qatılmayanlardır”
.
99
mam Abu Davud, Allah ona rəhmət etsin, Abdullah ibnu
Muhammadin, Allah ona rəhmət etsin, belə dediyini rəvayət edir:
“Xavariclərin ən murdarları – oturan xavariclərdir /əl-
qaadiyə/”
.
100
(Yəni hakimlərin arxasında onların nöqsanları
haqqında danışanlar hətta o nöqsanlar həqiqətən hakimlərdə
mövcud olsalar belə).
[50]
–
Abu Umama əl-Baxili
rəvayət edir ki peyğəmbər
demişdir: “Hakimlərinizə (başçılarınıza) həm firavanlıqda həm
də
çə
tinlikdə
, xoş
landıqınız və
ya xoş
lanmadıqınızdan asılı
olmayaraq itaə
t edin, hə
tta onlar, sizə
haqq ilə
mə
xsus olan bir
98
bn Səəd, 6/115.
99
bn Həcər “Hadi as-sari”, 483.
100
Abu Davud “Masail Ahmad”, 281.
32
31