T c ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ Sİyaset biLMİ

 
 
95 
uluslararası toplum Kaşmir meselesini halen tartışmak istiyorsa bu JKLF tarafından 
başlatılan  mücadele  sayesindedir.  Biz  tek  taraflı  ateşkes  istedik  (ve  sonuç  olarak), 
bugün  Kaşmir  halkı  uluslararası  toplum  karşısında  bir  iddiaya  sahiptir”  (Greater 
Kashmir, 2005). 
 
Siyasi Mobilizasyon Yöntemleri 
 
Jammu  ve  Kaşmir  eyaleti  karşı  çıkma  siyasetine  ve  ayrılıkçılığa  erken  bir 
dönemde  şahitlik  etmişti,  ancak  bu  kimliklerine  bir  tehdit  algısına  karşı  savunma 
amaçlı kullanılmıştı ve genelde kendisini Hartals (Grevler) veya gösteriler şeklinde 
göstermişti.  Hatta  bazı  zamanlar  Al-Fatah  gibi  küçük  çaplı  isyancı  gruplar  da 
kurulmuştu  ancak  bunlar  geniş  ölçekli  kitlesel  destek  alamadıkları  için  çok  uzun 
hayatta kalamamışlardı.  1947 sonrası  dönemden  beri ilk defa  JKLF bayrağı  altında 
Kaşmir ayrılıkçı hareketi 1990’lı yıllarda halktan böylesine büyük bir destek almıştı. 
JKLF eylemleri üç aşamada anlaşılabilir: 
1.
 
Şiddet içermeyen protesto aşaması (1988) 
2.
 
Şiddete dayalı isyan aşaması (1989-94) 
3.
 
Ilımlı siyaset aşaması (1994’den günümüze) 
 
Şiddet İçermeyen Protesto Aşaması 
 
1987’deki  hileli  seçimler  Hindistan  demokrasisine  duyulan  güveni 
paramparça etmiş ve Kaşmir’deki Hindistan hakimiyetine karşı kitlelerin direnişe yol 
açmıştı (detaylar için ikinci bölüme bakınız). Bu aşamanın karakterize edici özelliği 

---

 
 
96 
kitlesel  protestolar  ve  Kaşmirlilerin  yaşam  döngülerinin  bir  parçası  olan  ‘güçlü  bir 
yabancılaşma dalgasına’ dayanan geniş kitlesel mobilizasyondu. Farklı bir bağlamda 
hemen hemen benzer bir  yabancılaşma bağımsızlık  öncesi  dönemde farklı  öznelere 
karşı Şeyh Abdullah tarafından da uygulamaya konmuştu. “Hum Kya Chahte? Azadi 
(ne istiyoruz? Özgürlük)”, “Hai Haq Hamara Azadi (özgürlük bizim hakkımız)”, ve 
“Jab tak na hogi rai sumari jung hamari jari hai (dünya plebisit hakkımızı tanıyana 
kadar savaşacağız)” gibi sloganlar bütün Kaşmir’de yankılanıyordu. JKLF bayrakları 
evlerde,  bütün  kasabalardaki  ağaçlarda  ve  Kaşmir  Vadisi  boyunca  sallanıyordu. 
Durum  kontrol  edilebilir  olmaktan  çıkmıştı  ve  Hindistan  işçileri,  hukukçuların, 
mühendislerin,  okul  öğretmenlerinin,  doktorların,  eski  MLA’ların  ve  Jammu  ve 
Kaşmir  polisinin  katıldığı  ve  desteklediği  kitlesel  eylemlerle  başedemiyordu. 
Herhangi alternatif bir kolektif eylem ve protesto yokluğunda, tapınaklar ve camiler 
halkın mobilizasyonu ve direnişinin merkez üssü haline gelmişti. JKLF ayrıca insan 
halkarı  ihlallerine  odaklanarak  Kaşmir’in  bağımsızlığı  için  uluslararası  destek  elde 
etmeye  başladı.  Karizmatik  bir  liderliğin  olmaması  kitlesel  mobilizasyonda  pek  de 
sorun yaratmadı ve JKLF geniş kitleler tarafından desteklendi. 
 
Şiddet İçeren Ayaklanmalar (1989-94) 
 
Bu  aşamada,  JKLF  esas  olarak  tabanda  kitlesel  siyasi  mobilizasyonun 
yanısıra silahlı ve militan eylemliliklere odaklandı. JKLF dört bileşene ayrılabilecek 
bir strateji geliştirmişti: a) örgütsel bir üs kurmak ve askeri bir strateji oluşturmak, b) 
uluslararası  destek  almak,  c)  kitlesel  desteği  harekete  geçirmek  ve  d)  şiddete 
başvurmayı  gerekçelendirmek.  HAJY  grubunu  oluşturan  Cephe  liderleri  Hamid 

---

 
 
97 
Sheikh, Ashfaq Majid Wani, Javid Mir, ve Yasin Malik Vadi’de JKLF’ün önderliğini 
yapıyorlardı. Askeri, siyasi ve diplomatik eylemleri yöneten ve Cephenin stratejisini 
uygulamaya  koyup  J&K  eyaletinde  askeri  operasyonlara  yön  veren  üç  alt  komite 
kuruldu. Askeri strateji Vadi’deki JKLF liderliği tarafından ortaklaşa oluşturulmuştu 
ve  Muzaffarabad-Azad  Kaşmir  silah  sağlıyor,  eğitim  kamplarını  örgütlüyor  ve 
sığınak  sağlıyordu.  Amanullah  Khan  ve  Javid  Mir  açık  bir  şekilde  Kaşmir 
vadisindeki  militanlara  silah  sağlandığını  itiraf  etmişti  ve  Azad  Kaşmir  J&K’daki 
özgürlük  hareketine  öncülğk  ediyordu,  hatta  Başkan  Sardar  Abdul  Qayoom  Azad 
Kaşmir’i Kaşmir özgürlük savaşının üssü olark nitelendirdi (Behera, 2007, ss. 169-
171). Cephe üyeleri devlet aygıtını paralize etmek ve Kaşmirlilerin siyasi arzularını 
dillendirmek için bir alan kapatan siyasi  kurumların meşruluğun ortadan kaldırmak 
gibi acil siyasi amaçlara ulaşmak adına şiddeti çok etkili bir şekilde kullanıyorlardı. 
Devlet  otoritesini  sarsmak,  insanların  bağlılığını  ve  sadakatini  kazanmak,  devlet 
sembollerine saldırmak ve siyasi mücadeleye potansiyel olarak zarar verebilecek her 
türlü devlet kurumunu işlevsiz kılmaya çabalıyorlardı. Örneğin enerji vergilerindeki 
bir artış ve Salman Rüşdi’nin Şeytan Ayetleri’nin yasaklanması yönündeki bir talep 
gibi  çeşitli  konular  hakkında  bir  dizi  gösteri  düzenlendi.  Sistematik  bir  kampanya 
resmi  devlet  sembollerine  meydan  okudu  ve  bunları  içerisinde  kamusal  olayların, 
grevlerin  ve  Hindistan  Bağımsızlık  Günü’nün  yer  aldığı  alternatif  bir  takvim  ile 
ikame  etti  ve  Cumhuriyet  Günü  ve  Katılım  Günü,  27  Ekim,  işgal  günü  olarak  ilan 
edildi.  Maqbool  Bhat’ın  ölüm  yıldönümü  kara  gün  olarak  adlandırılan  ve  ‘Yomi 
najat’  (kurtuluş  günü)  olaark  nitelendirilen  Şeyh  Abdullah’ın  ölüm  yıldönümünün 
karşısında parlak bir şekilde kutlandı. İnsanlar polisi, Merkezi Polis Yedek Gücü’nü 
(CRPF)  ve  istihbarat  örgütlerini  hedef  aldılar.  Srinagar’da  polis  istasyonlarına 

---