T. C. İStanbul cumhuriyet başsavciliğI (cmk'nın 250. Maddesi İle Yetkili)

X 36 ŞAHIS: 48:10 Bradost bu kardeşliği girermi kürtçe mesela kardeş dost. 48:15

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 48:16 Doğru yani odur anyam olarak bradost kardeşin dostu. Erdalan krallığı var mesela yine güneyde kevhur krallığı var. Kevhuri hala mesela bazen lehçe olarak yada ağız olarak bu bölgede konruşan kürtler için kevhuri ağzı derler. Yani demek istediğim İran şahlığı yanri Safeviler döneminde ve Osmanlılar döneminde kürtler böyle korkunç bir beylikler küçük olsun benim olsun mantığı işte İslamiyet ile başlayan o bölünme mesela diyelim ki Persliler döneminde harplar döneminde ikinci halk konumundadır. Konfederaldir. Devletin tümüne ortaktır. Zaman zaman çok önemli görevlerde mesela şahtan sora ikinci gelen adam kürtür mesela. Yüzlerce beylik biçiminde kendisini yönetiyor, merkezde ortaktır vs. ama özellikle islamiyet ile beraber bazen o köleci sistemi mesela Roma Bizans hakimiyetine geçtiği zaman yine beylikler biçiminde kendini sürdürme var ama korkunç bir şekilde köleleştirmede var. Fakat İslamiyet ile birlikte özellikle son 1000 yıl hatta cumhuriyete kadar diyebiliriz işte 600 lerden alırsak cumhuriyetekadar 1400 yıllık bir dönem kürtlerin böyle kürdistanda bir parçalanmış ruh hali var dininde parçalanma var. Siyasette parçalanma var. Kültürde parçalanma var. 50:05

X 37 ŞAHIS: 50:07 Bişey sorabilir miyim.

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 50:08 Buyur heval.

X 37 ŞAHIS devam ediyor: 50:09 Şimdi burada bir temel soru akla gelir. Bu tablo karşısında nihayi bir çözüm kafamızda oluşsun diye soracam bir dönemsel gerekliliğin sonucumu parçalı duruş burada yani diğer halklarda damı benzer ayrışımlar var busoruya cevap olsun istiyorum sizden

İki – bölgedeki güçlü ülkelerin kürtleri parçalayarak güçsüz düşürme politikasının sonucumu yoksa bir başka temel soru şudur. Benim kafamda oluşan cevabı şu. Kendine has güçlü bir devleti olmayanr kürtlerin ailesel bazlı geniş aile anlamında aşirette diyebiliriz. Koruma içgüdüsü ile oluşturdukları bir yapımı. Bu bir sorudan hangisine denk düşer neden böyle sorusunun cevabı olarak. 51:04

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 51:05 Şimdi feodal döneminde arkadaşlar böyle bir durum var. Biz feodal dönemi kiminle başlatıyorduk. Hz. Muhammet ile 500 lerden başlatıyoruz değil mi. Kaça kadar. İstanbul’un fethine kadar. Ne ediyor. 500 den başlarsak 1000 yıldan fazla bir dönem tarihi feodal dönem tarihi. Şimdi avrupada krallıklar var. Osmanlıda Selçukluda beylikler var. İşte atabeyler dedik İyon beyliği var German beyliği var osmanoğulları beyliği var bilmem karakoyunlular beyliği var. Efendim Akkoyunlular beyliği var. O beyliği var bu beyliği var. Fakat Araplarda da işte gördük. Hemdani beyliği bilmem ne beyliği ne beyliği. Fakat bir özellik var. Kürtler de aynı. Beylik. Fakat Arabı avrupası Türkü Farsı beylikleri kabul ettiği gibi merkezileştirmiş. Tamam ben senin beyliğini yok etmeyecem ama sen bir merkeze bağlı olacaksın. Bir beylerbeyi olacak padişah, kral, bilmem şah ne derse. Bunu kabul ediyorlar. …(anlaşılmadı) en güçlü hegomanyasına giriyor. Şimdi kürdistan dedik ya o işbirlikçi olma islamiyet ile beraber sürekli güçlü toplumlara yenilerek küçük olsun benim olsun zihniyetinden kurtulamıyorlar. Bu bir dinsel sorun bu bir. İkincisi dedik kürdistanın çok dağlık olması kürt halkının neolitik zihniyete köylü zihniyete aşiret ve kabile zihniyetine kültürüne çakılıp kalması bunları doğurdu. Bir dışardaki güçlerin güçlü olması. İki kürtlerin neolitiğe çakılı kalması. Üçüncüsü coğrafya dolayısı ile bunun yanına on çeşit daha sebep koyabilirsin.böyle bir şeyde olabiliyor. Mesela Osmanlı döneminde ne dedik Çaldran savaşında adam diyorki beylerbeyi seçin kendinize kürdistanın paşası belli olsun sultanı neyse hepsi geliyorlar diyorlar ya ben olacam ya olmayacak. Mesela.. (anlaşılmadı) ……(anlaşılmadı) kürtler işte bir beylik seçmek istiyor 26 beyliği bir araya getirip. Hiç biri kabul etmiyor. O köle ruhu varya işte sultanımız bir beylerbeyi seçsin oda bir Türkü gönderiyor. Madem siz kürtler işe yaramıyorsunuz bıyıklı Mehmet Paşayı gönderiyoruz Diyarbakır beylerbeyi yapıyor. Bütün sünni kürtlerin başına onu koyuyor. Dolayısı ile bu işbirlikçi kendi içinde özerk yaşamak isteyen ama dışa karşıda boyun büken bir anlayış var bu bin yılda. Onun içir bir türlü bir araya gelemiyor. Mesela bakıyorsun diyelimki berdinan beyliği yada erdalan beyliği yada …(anlaşılmadı) ya botan beyliği biraz güçleniyor şurdaki muhmudibeyliği pazuki beyliği dimbili beyliği İran’ın yanında yer alıyor. İşte işbirlikçilik bunu yenilgiye uğratıyor tekrar plana çekiliyor yada tümden eziyor hep böyle kürtlerin tarihi hep böyle geçiyor. İşbirlikçi ihanetçi anlayış kürtlerin yakasına yapışmış bir türlü kurtulamıyor. 54:42

X 38 ŞAHIS: 54:45 Hiyerarşi yok olmuyor yani

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 54:47 Merkezileşemiyor. Şimdi mesela diyelimki Safevilerde bir bey kalkıyor merkezileştiriyor. Beylikleri ortadan kaldırmıyor. Ama merkezileştiriyor. Osmanlı öyle yapıyor. 54:57

X 38 ŞAHIS devam ediyor: 54:58 Şimdi biz buna şöyle bir yorumda yapıyor diyorki hainliktir. Şu günkü düşüncemizde diyoruzki merkezleşmek belli amacı olmaması lazım demek şu anlamda 55:07

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 55:08 Şimdi bugünkü gelinen aşamayı şimdi tabi kürtlerin şu şekilde değerlendirmemiz lazım arkadaşım. Bak şu şekilde mesela biz özgürlük mücadelesine başladığımz zaman örneğin ben daha 16-17 yaşlarında bir gençtim. Bizim hedefimiz neydi bağımsız sosyalist birleşik bir kürt. Şimdi ideoloji devlet kurma ideolojisiydi. Şimdi biz bu günün kaybediliş nedenlerini tartışırken mesela şu gün bişeyi kavradık devletin bir araç olduğu. Halkları ezdiğini biz ifade ediyoruz. Değil mi bizim hala eziliyor oluyor anlayışımızın bir nedenide yani sömürgeci 4 devlet altında eziliyor olmamız. Bir çok değerde mahrum olmamızın nedeni devletsiz oluşumuz. Şimdi halklar belli zamanlarda belli oranlarda devletleri kurmuş. Devlet aracı bu gün değerlendirdiğimizde iyi bir araç değildir. Ama bütün dünya bunu yapmış biz yapamamışız. Şimdi herkesin yapamadığını biz yapamaşısız. Ona göre değerlendiririz. Ha bu günden bakarsak biz diyoruz bu devletler ulusal devletler üzerinde halkları yok eden savaştıran kin kusturan devletlerdir dolayısı ile bu devlet artık ceberut bir alettir. Şimdi de küçültelim onu giderek böyle söndürelim halk kendi kendilerin yönetsin. Şimdi burada Osmanlıdaki beyliklerden söz ediyoruz. Erdelan beyliği hakkari beyliği …(alaşılmadı) beyliği Cizre beyliği bitlis beyliği..(anlaşılmadı) beyliği palu beyliği çemlik beyliği sason beyliği hizan beyliği kilis beyliği çemişgezek beyliği şirvan beyliği zırtan beyliği siviri beyliği süleymaniye beyliği brados beyliği mahmudiye beyliği dımbili beyliği bahreyn beyliği,zengi, pazuki müsaade ederseniz kaç tane 26 tane 57:27

Y16 BAYAN ŞAHIS: 57:28 Bizlerinde bu beyliklerden birine bir bağı varmıdır.

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 57:29 Kimin

Y16 BAYAN ŞAHIS devam ediyor: 57:31 Herkesin

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 57:32 Biz kürdistanda olduğumuza göre bizde mutlaka bir beyliğe bağlıyız. 57:35

X 38 ŞAHIS: 57:36 Hocam ……..(anlaşılmadı) bir tarafı yeşil niye yansıyor bir tarafı 57:42

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 57:43 Şunlar mı bu renkleri biz koyduk hiçbir siyasi herhangi bir sebep yok. Sadece rekleri kendimiz öyle verdik, farklı olsun diye şimdi bazen bilgisayarda şöyledir sen bunları karşı karşıya koyduğun zaman böyle dizgi sağlanmıyor. Bu dizgiyi yakalayamıyorsun. Farklı bir renk kullandığın zaman daha rahat sağlıyorsunuz. Mesela ben bazen çok uğraşıyorum. Teknikte çok ileri değilim. Bu işin teknik konusunda zaten başta yazıyorum. Bu ne ..(anlaşılmadı) bir arkadaşımız var genç bana yardımcı olmuştu. Bütün fotoğraflar bu dizgi şekiller haritalar o konuda bana çok desteği oldu arkadaşın. Yani herhangi bir şeyi yok sadece aklımıza öyle gelmiş. Yine aynı şey işte haritayı tekrar göteriyoruz Osmanalı döneminde kürtlerin statü şekli daha önce anlatmıştık işte beylik olarak dış savaşlarda birbirlerine yardım edecekler. Beylik babadan oğlu geçecek yılda bir belli oranda merkeze vergi verilecek. Aradaki statü oydu. Tabi mesela beyliklerin dışında bazı statüler vardı bu 26 beyliğin dışında diyelimki Diyarbakır bir beylik değildi. Diyarbakırı direk Osmanlı kendi merkezine bağlı beylerbeyi olarak kabul ediyordu. Kendinden kabul ediyordu. Yani Diyarbakırda herhangi bir kürt beyliği yok. Şimdi dikkat ederseniz Diyarbakır kültüründe Diyarbakır ses yapısında bozulma meydana gelmiş yani. Devlet oraya çok büyük hakimiyet sağladığı için kültürleri farklı. Mesala asimilasyon sınıra yakın olan bölgeler iyice yok oldular neden çünkü devletin tam merkezindedir. 59:47

Y17 BAYAN ŞAHIS: 59:48 Yani ne gelmişse bu beyliklerden de gelmiştir.

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 59:51 Evet mesela bu 26 dışında arkadaşlar birde direk merkeze Diyarbakır gibi direk Osmanlı merkezine bağlı olanlar var. Bide yarı özerk olanlar var. Tam özerk olan 26 beylik. Bide bazı yerlr varki en az 20-30 tane yarı özerktirler toprağın bir kısmı onundur. Bir kısmı Osmanl’nın paşasınındır. Böyle garip bir sistem. 3 tane sistem var. Bir tam özerklik bir yarı özerklik birde merkeze bağlı iste bazı yerler direk merkeze bağlı Diyarbakır gibi diğerleri tam bağımsız o 26 dediğimiz, bazılarıda yarı özerk. Şimdi kürt isyanlarından bahsediyoruz. Mesela garzan ve pincar bölgesinde bir isyan meydana geliyor şeyh sait döneminde. 1837 de bey ordaki kürt yezidiler ile birlikte hatta çok ilginç. Hani arkadaş dedi ya herbirimiz bir şeyin içindemiyiz. Benim akrabalarımdan 53 tanesi bu savaşta şehit düştüler. Osmanlılara karşı savaşta yezidiler ile birlikte sait beyle birlikte savaşırken onlar ile birlikte yok olup gittiler. Çok ilginç bir şey mesela Sait bey iç ihanetler diyoruz ya pek kullanmak istemiyoruz. Fakat gerçek biraz öyle. Sait bey Bedarhan paşanının amcasının çocuğu bedirhan paşanın babası daha çok askerlere yakın Saitinki biraz dindar. Beylik dönemi kendisine geldiğinde saitin babası diyor ben dindar bir insanım ben öyle şeyler ile uğraşmam. Ben ibadetimi yaparım. Bedirhan paşa 18 yaşında iken önce onun babasına veriyorlar sonra babası ölünce şeye veriyorlar Bedirhan paşaya veriyorlar 18 yaşında. Sait bey diyor ki benim babamındı ..(anlaşılmadı) babam etmedi ben küçktüm bende büyüdüm o zaman benim olmalı. Aralarında çelişki oluyor. Mecbur kalıyorlar işte uludere Şırnak tarafı Musul tarafı Sincar bölgesi dediğimiz hakkariye kadar olan bölgeyi Sait beye veriyorlar. Bu Mardinden tarafı biraz daha güney kısmınıda …(anlaşılmadı) dahil kendine bağlıyor Bedirhan ama aralarında bir çelşiki daha var. Şimdi Osmanlıya isyan ederken bizim dinciler ehemen devreye giriyorlar. Allah’ın saltanatına nasıl karşı gelirsiniz. Fetva çıkarıyorlar Allah’ın halifesine sultanına baş kaldırmış müşrik. Bu sefer Bedirhan paşayı7da ikna ediyorlar arkadaşlar Sait beyin üzerine yürüyorlar Sait beyin kendisinide öldürüyorlar. Dedimgim gibi bizimde akrabalar tabi sadece o değil 2000 tane 3000 tane askeri imha oluyor. Bu böyle bir şey. 01:03.17

X 38 ŞAHIS: 01:03.20 Bedirhan beşde Osmanlı’ya yardım ediyor değil mi 01:03:23

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 01:03:24Ediyor işte din adına mesela şimdi ailesel çelişki varyayani başkaldırıldı dolayısı ile böyle 01:03:40

X 39 ŞAHIS: 01:03:41 Hocam biraz ara verelim mi

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor:Ara verelim.

4. DERS

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 00:01 Antik kürt tarihi işlerken ….(00.02 anlaşılmadı) krallığı var. Ama sonradan beylikler döneminde genelde ….(00.07 anlaşılmadı) beyliğinin hakimiyeti altında. Şimdi arkadaşlar özellikle daha önce ne demiştik. Osmanlı ittifakı ile 300 yıllık bir derebeylik birlik sisteminde kürtler özerk olarak kendilerini geliştirdiler. Baya kadar iştirak anlamda, ekonomik alanda, ….(00.26 anlaşılmadı) alanında da büyümeler meydana geldi. 1800’lere doğru gelindiğinde mirlikler biraz daha merkezileşti. O bölük pörçük mirlikler daha asgariye indi. Mesela dikkat edin burda Diyarbakır şeye bağlı hala Osmanlıya bağlı. Burda Dersim’de yine bir mirlik var. Durdusu ( olarak anlaşıldı) mirliği, güneyde Viranşehir’de milan mirliği var. Ortada işte Bitlis ve Botan. Şurda Hakkerin mirliği var. Kuzeyde Beyazıt mirliği var. Celaliler var mesela küçük Ağrı’nın etrafında daha sonradan sürgün edildiler. Soran beyliği var, Baban beyliği var, Elvedan beyliği var. Dikkat ederseniz beylik sayısında bir merkezileşme var. Bir giderek bir bi araya gelmek. Zaten 1800’den sonra Osmanlı ile kürtler arasındaki ilişki bozuluyor. Farklı çatışmalar başlıyor. Nedeni Osmanlı’nın giderek gerilemesi, parçalanması yani savaşlarda Balkanlarda Rusya’da , Avrupa’da yenilgi alması ekonomik sistem olarak giderek çökmesi gerilemesi ve bununla bağlantılı olarak bu cephe birliklerden daha çok vergi istiyordu, daha çok asker istiyor, daha çok daraltmaya çalışıyor. Hani Osmanlı’ya göre hala Müslümanlar her yaptıkları apartmanın üzerine işte mülk Allah’ındır derler ya. O söz saklamak içindir. Kendi evidir kiraya bile zor veriyor, diyor mülk Allah’ındır. Ee Allah’ınsa bize ver yani bizde Allah’ın kuluyuz. Şimdi Osmanlı şeyi diyor ya mülk Allah adına bana aittir diyor. Ben Allah’ın temsilcisiyim. Şimdi İRAN GENÇLERİMİZİ idam ederken Allah’ın iktidarına karşı geldiniz diye idam ediliyorsunuz. Egemenler böyle kendini kutsama yoksul halkları aldatmak için Allah’ın temsilcisi gibi gösterme kutsuyorlar kendisini hani. Şimdi dolayısıyla vergi yükünü arttırıyor. Mülklerini ellerinden almaya çalışıyor. Paşaları var şuyu var buyu var. Daha çık askere ihtiyacı var, daha çok vergiye ihtiyacı var. Yani askerler her gün savaşıyor. Dolayısıyla ilişkiler bozuluyor. İşte ilk isyanlar 1806’da Osmanlıya karşı ilk isyan 1806 Abdurrahman Barhan, Abdurrahman başlatıyor Kerkük’te şurası Kerkük bölgesi, Süleymaniye. Barhan Abdurrahman Paşa isyanıdır. Ee isyan ediyor ama şimdi işbirlikçilik diyoruz ya aslında Abdurrahman Paşa’nın isyanının hedefi Bavar(olarak anlaşıldı) kürdistanı kurtarma hedefidir. , ….(03.33 anlaşılmadı). şimdi Osmanlılar daha önce gördük Germiyan Oğulları, İnan Oğulları, Büveyh Oğulları bilmem kim oğulları Akkoyunlar. Ama ne yaptı sonradan merkezileştirdi. Kürtler hani merkezileşemedi. Bak burda 1850 biraz bi ufak ufak merkezileşmeler var. Diğer beylikleri egemenliğine geçirme ama yine bir bütünlük yok. Tamamen bir merkezileşme yok. Şimdi merkezileşme ulus devlete doğru gitme fikri doğuyor. Avrupa’da dedik 1600’lerde başladı Ahmedi Hani’de 1650’lerde o fikir var. Yavaş yavaş kürt milletinin kafasına vurmaya başlıyor. Acaba bizde devletimizi kurabilir miyiz. Bazan bu açıdan bir ilk çıkıştır. Fakat bakı kim karşı çıkıyor biliyor musunuz? Kim kendisini yiyor, yeniyor. Yine içerden hançer işte paslı hançer kardeşi Halit Bey Osmanlı tarafına geçerek onu yenilgiye uğratıyor. Birincisi unutmayın zaman kalmadı hızlı gideceğiz. Bu bir. İkincisi gidiyoruz değerli arkadaşlar Botan Hanedanı, Sait Beyin başına ne geldi gördünüz değil mi o bir. Botan Beyi bu sefer işte 1821’de 18 yaşında geldi dedik. 1830’larda bir isyan var çatışmalar var şu var bu var velhasılı kısaca şöyle şey yapabiliriz. Botan Beyinin yaptığı şey şu diyor ki ben bir kürt devleti kuracağım. Kendisinde mesela medresesor var. İşte melayı ciziri, melayı goti, ….(05.18 anlaşılmadı) Ahmedi Hani bir sürü kürt filozofu aydını şairi edibi bu medresesorlarda yetişti. Ya diğer medreseler mesela Bitlis’te var. Orda var güney kürdistanda var, doğu kürdistanda var bir sürü medrese var. Eğitiliyor şairler çıkıyor yazarlar çıkıyor, felsefeciler çakıyor. Şimdi Bedirhan paşa döneminde kürt gençlerini Avrupa’ya götürüyor okutuyor. Diyor gelecek benim devletimi yönetecek. Ve dolayısıyla bütün kürdistan beylerini cizre Botanda topluyor diyor ki biz bir isyan başlatacağız bir devlet ulusal devlet kuracağız. Bedirhan paşanın bir özelliği o ve hepsini de ikna ediyor. Hepsi bak dört parçayı ikna ediyor. Ve 100 bin kişilik bir ordu ile Iran’ın üzerine yürüyor. İlk defa bu kadar büyük çaplı bir çıkış yapıyor ve İran’ın tümünü ele geçiriyor. İran kürt, doğu kürdistan iran değil yani doğu kürdistanın tümünü Güney kürdistanın tümünü ele geçiriyor Van dahil. İki tane şanssızlık biri birinci şanssızlık yine ihanet hançeri, diğeri tesadüfü bir veba hastalığı kolera hastalığı çıkıyor. Askerlerin çoğu hastalığa düşüyor, ölüyorlar, hasta düşüyorlar. Bu bir ikincisi yine bizim şeyhlerimiz sahte dindarlığımız devreye giriyorlar Bedirhan Paşa Allah’ın iktidarına karşı gelmiştir, suç işliyordur, günahkardır. Fetva veriyorlar Osmanlılar lehine. Kim ki Bedirhan Paşanın yanında yer alırsa öbür dünyada cehennemliktir, gavurdur, dinsizdir, imansızdır. Bu sefer bu müthiş bir çözülme meydana getirdi. ikincisi Yezişe onun amcasının oğludur. O İran a giderken ona Musul bölgesine kadar olan Şengal Bölgesi, Mardin Bölgesi işte gazzan bölgesine kadar olan alanı ona teslim ediyor. Hatta Hakkari’yi Botan’ı sen buraları ….(07.33 anlaşılmadı) şayet savaş ordusunda Osmanlı’nın yada Musul’da yada Erzurum’da bir saldırı gelirse sen burayı Kürdistanı koruyacaksın. Osmanlı oyun yapıyor. İşte bu senin amca oğlun diyor, İslam’a karşı geldi, Halifeye karşı geldi, dinden çıktı. Bu artık bu beyliğe layık bir adam değildir. Biz seni Botan beyi yapacağız ve sen bizim yanımızda yer alacaksın. Hale işi beyi Botanan ( botan beyliğinin işi ) bizim dinimiz dindarlığımız orda da ötüyor işte. Yani biz ne yaptık bizim büyüklerimiz Yezişe’nin yanında yer aldı, halifenin yanında yer aldı. Yezişeri beyi botan yaptılar yani. Biz övünerek söylüyoruz. Halbuki ihanete gitmek var burda, ihanete hizmet var onunu bile farkında değiliz. Düşünün bizim dedelerimiz hala çoğumuz belki hala onun başında değiller. Çok severek o şarkıyı söylüyoruz biliyoruz. O taktik bir şarkı güzel bir şarkı. Ama ihanet kokan bir şarkı olmasına rağmen çok abestar değildir. Ata ….(08.53 anlaşılmadı) derken ata Osmanlı ya yardım ediyor. Bedirhan Beyin o kürt devletini kurma hevesini kürtlerin kursağında bırakıyor. En son yeniliyor işte Evrak Kalesi bugün Tatar Kavila yakındır Pervarinin hemen dibinde bir kaledir. Oraya sığıyor sonra tabi Osmanlı topları etrafını sarıyorlar en son teslim oluyor velhasıl. İstanbul’a gönderiyorlar ordan şama sürgün ediliyor. Bilmem önce Girit’e sonra Şam’a sonra Şam’da ölüyor. Bedirhan paşanın torunları oğulları kızları hala işte burda olanlar işbirlikçi oldular. Yurt dışına gidenler biraz yurtseverliklerini korudular ama hala sürgün hayatı yaşıyorlar. Sağ olanlar her tarafa gitti. Şimdi ne oldu hemen 3-5 yıl sonra bu sefer Ezdinşeri Osman sorunu çıktı. O da isyan etti onu da yok ettiler. Bu sefer Hakkari beyliği Osmanlının yanında yer aldı. Arkadaşlar soruyorlar biz niye şey olamıyoruz diye. Bırakıyorlar mı? Bakın bırakmıyorlar. Tarh boyunca görüyorsunuz ne edenler, ne nedenler çıkıyor. Dolayısıyla bunlar böyle gidiyor. Tabi ben bir kaç tane örnek olsun akıllarınızda kalsın ihanetler bizi perişan ediyor. İhanetler mesela; Abdurrahman Bağban isyan ediyor kardeşi Halit, Ravanduzlu Mehmet Paşa isyan ediyor bu sefer ulusal devlet kuracağım diye Bedirhan Paşa devletin yanında yer alıyor. Kürt kafası böyle çelişkili o mirlerin kabahatidir. Bir an devletin yanında öbür saat devletin karşısında. Ravanduzlu Mir Mehmet Paşa yine bağımsızlık için yola çıkıyor. Hemen güney kürdistan beyidir. Bu sefer Bedirhan Paşa önce oğluyla ittifak kuruyor, diyor ben senin yanında yer alacağım. Hatta Nurullah Bey var bu miks beyleri Van’ın hemen dibinde Bahçe Saray var ya. İşte o Kur bölgesi, Kargı bölgesi dedikleri birazda orasıdır. Onlarda Bedirhan Paşayla birlikte Ravanduzlu Mehmet Paşanın yanında yer alıyorlar. İsyan başlayınca bu sefer çark ediyorlar Osmanlının yanında yer alıyorlar. Oda gidiyor. Sonra Bedirhan Paşanın kendisinde böyle. Şimdi bu hikayeler dikkat ederseniz hepsi kaybediş noktaları nedir? iç ihanetler. Şimdi tabi beylikler isyan ede ede hepsi yeniliyorlar. Kürdistan medreseleri var burda. Bu medresesor Cizre’de hala dingindir. Diyelim canlıdır. İşte Müküste bir Hasenevi Veli Bey medresesi vardır. Zira aklınızda belki kalır. Bitlis’te Nurşin var. Diyarbakır’da var. Silvanda var. Musul da var. Efendim Beyazıt’ta var. Her tarafta var yani. Kürtlerin her mirliğinde birkaç tane beylik var, okul var, kürtçe eğitimi ….(12:11 anlaşılmadı) tipiyle yapıyorlar. Ee bilim adamları şu buda çıkıyor. Felsefeciler, şairler çıkıyorlar. Tabi bu 1900 lere doğru geldiğimizde de değerli arkadaşlar bu 18-19 yy. daki mirlik sisteminin başkaldırılarının hiç birisi sonuç almıyor. Ve mirlik başkaldırıları yok oluyor. Artık bitiyor. Bu sefer şey devreye giriyor şeyhlik kurumları. Yani mirlik işe yaramayınca bu sefer din adına, yurtsever din adamları diyelim şeyhler diyelim devreye giriyorlar. Şimdi kürdistanın şeyhlik 1300’lerde Kadirilik girdi. Bağdat’tadır dedik merkezi hatırlayın. Berzenci imamı Barzani ve Talabani ailesi bu Kadirilik tarikatının temsilcileridirler. kürdistanda dağıtıyorlar. Hala dikkat ederseniz o zihniyet Talabani zaman zaman bir ara şey demişti AKP’ye oy vermeyen kürtler haindir demişti. Bu kadar ileri gidebiliyorlar. Aslında nedeni hala o dini köktedir. Mesela AKP kürdistanda kimin üzerine özellikle diyor Tarikatlar kürdistanı ayakta tutuyor. 13:52

X40 ERKEK ŞAHIS: 13:53 Pardon hocam kim demiştiniz.

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 13:55 Talabani

X41 ERKEK ŞAHIS :13:59 bide bu hocam ….anlaşılmadı) diye bak burda da tarih hocam …(14:03 anlaşılmadı) çok büyük bir yer. Yani büyük derken de medrese yani binlerce talebe koymuş hepsi devlet tarafından camilerimize ajan olarak içine sokulmuş. Bu olay günümüze kadar devam ediyor.

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor:14:24 anlaşılmadı) farklıdır. Bağdat’tadır. Ama kürt kimi aşiret çocukları gidiyorlar orda diploma alıyorlar onun halifesi olarak gelip kürdistanda bu tarikatı geliştiriyorlar. Ardından Mevlana Halid diye biri var. O bu sefer 1761 bitip 126 Süleymaniye’dedir. Şamda eğitim görüyor. Sonra Hindistan’a gidiyor, sonra kürdistana geliyor. Bu sefer Nakşibendiciliği o sokuyor buraya. Şimdi Kadirilik ve Nakşilik din adına kürdistanda 1. Dünya savaşı yani cumhuriyet kurulana kadar önemli oranda yurtseverliği işleyen tarikatlardı. Aynı şey gibi mesela Nurcular gibi. Saidi Nursi. Zaten Saidi Nursi’nin kendisi Nört’te eğitim görmüş Van’da görmüş bilmem şurda görmüş, Kilis’te görmüş kendisi yurtsever bir insandı ama onun bugünkü öğrencileri de öylesi yanında ajan rolünde oynuyorlar. Bir kısmı bir kısmı hala yurtseverliklerini mesela bu Zehra tarikatı var onlar devam ettiriyorlar. Mesela Barzani ailesi nakşibendidir, yurtseverliklerini belli oranda devam ettirdiler. Mesela şimdi hangi isyanlar başlıyor bizi zamanımız olmadığı için bii 15:45

X41 ERKEK ŞAHIS : 15:46 hocam bir sonrakini bir öncesine alabilir miyiz?

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 15:51Kadirileri mi bunu mu diyorsun?

X41 ERKEK ŞAHIS (devam ediyor): 15:54 he he bunu diyorum.

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor:16:00 yani …anlaşılmadı) hamedan, Seyit İsa ve Musa kardeşler beridence gelirler. Yani Süleymaniye’ye gelirler. O Bedrinci ailesi şeyh Mahmut bir isyan yapıyor o aileden bahsediyoruz. Onları örgütlüyorlar. Şeyh Mahmut zaken Süleymaniye’de bu tarikatın lideridir. Sonra işte Talabani onlar devam etti.16:23

X41 ERKEK ŞAHIS (devam ediyor): 16:23 şeyh mahmutun oğlu Şeyh bubedir. Bubedin de şeyh Hüseyin’dir. Şeyh Hüseyin’in daha sonraki gelen soyu şeyh Barandır. Şeyh Baran’da zaten şeyle beraber alınmıştı şeyh Sait Efendi’yle beraberdi hala o şeye kadar devam ediyordu o yüzden geriye alınmasını istemiştim. 16:39

HASAN ÖZGÜNEŞ devam ediyor: 16:40 şimdi değerli arkadaşlar mesela Barzani ailesi Nakşibendi’dir. Diyelim ki şeyh Sait Kadiriydi değil mi Şeyh Sait isyanını biliyorsunuz. Ondan sonra bu …(17:04 anlaşılmadı) şeyh Abdulkadir nehri var. Onun babası şeyh Ubeydullah. Onlar yine Nakşidirler. Yine mesela Siirt’e Mahabat’ta Fadımı Hamet (olarak anlaşıldı) yine Nakşibendi’dir. Şeyhtir yani. Devleti o şeyle kuruyor mesela. Berzenci ailesi öyle. Molla Mustafa Barzani öyle. Hep bunlar bu tarikatlar ve bu güç yani ideolojileri hala dindir ve bu müritleriyle halk kitlesiyle isyan ediyorlar. Şimdi mesela biz kısa ve özet olarak söylersek yani değerli arkadaşlar bu aileler sonradan mirliklerden sonra bu tarikatlar devreye girip isyanları onlar bastırıyorlar ve ulusal devleti eğer kuracaklarsa onlar kurmaya kalkıyorlar. Dolayısıyla hala zihniyette ciddi bir değişiklik yok. D6ikkat edin mirlik sistemi çöküyor, ama din adına hala tarikatlar ortada hala halkımızı tarikatlarla götürmek istiyorlar.

Oysa görüyoruz ki Avrupa’da 1600,1700,1800,1900’lerde artık din ikinci sınıf bir değer olarak daha çok pozitif bilim önem taşıyor. Bilim, felsefe diğer ideolojiler öne çıkıyorlar. Kürtler yine hep gerinden geliyoruz. Halklar 400 yıl önce din ideolojisini terk etmişler onun yerine yeni bir ideoloji koyuyorlar. Felsefe ile bilimi koymuşlar. Bizde hala işte 20. yy başına dayanmışız hala tarikatla yürümeye çalışıyoruz değil mi. Dolayısıyla eğer milletin elinde traktör varsa, siz hala kara sabanla çift sürüyorsanız onla yarışamazsınız.

Yada onun elinde biçerdöver var senin elinde orak var. Kim daha çok biçer? Döneme ait değil alet. Din aleti artık kürtler için cevap vermiyor. Özellikle uluslaşmaya cevap vermiyor. Dolayısıyla bir sürü handikabı var. Şimdi mesela özellikle diyor ki kapitalist çağda kürtlerin başına ne geldi. Ben onu maddeler halinde okuyacağım. Kapitalist çağda kürtler yok sayılan bir halktı. Yani 1. Dünya savaşından sonra özellikle kürtler yok sayıldı. Hatta mesela o mir imkanlarıyla beraber yavaş yavaş statüleri bozuldu. 2- herkes ulusal temelde ayağa kalkarken kürtler koyu bir cehaletin içinde bakın koyu bir cehaletin içinde örgütsüz ve ezilmişlik içinde kendine katar, torunu kendinden nefret ediyor bunlar önderliğin meyveleridir. Bu dönem ulusal kurtuluş dönemidir. Yani bu kapitalist çağ döneminden bahsediyoruz. 1. Dünya savaşıyla kürtler sömürge statüsüne tabi tutulurlar. Bizim örgütlü ulusal gücümüz olmadığı için modern bir ideolojimiz olmadığı için biz sömürge olmaktan kurtulamadık. Bütün çabalarımız mirler olsun, şeyler olsun diğer partiler olsun hiç birisi sonuç vermedi. Çünkü çağı uygun değildi. Çünkü bilimsel demokratik özden yoksundular. Osmanlıyı Hristiyanlar kürtler gibi aldı altlarına kendilerine bağladılar. Avrupa’da sonunda da çıkarlarına kurban ettiler. Yani kürtler üzerinde …(anlaşılmadı) kullanma, din adına önce Hristiyanları kışkırtma, sonra kürtleri Hristiyanlarla karşı karşıya getirme, sonra provoke edip hayatını kırdırma, sonra kendine bağlama. Araplar acem ve kürtleri kendilerine bağlamak için kürtleri kobaylık olarak kullandılar. Kobay biliyorsunuz deney tahtası hani o canlı vücutları götürürler deney meney yaparlar ya ona kobay derler. Yani kürtleri bir deney tahtasına çevirdiler. İti ite kırdırma politikası. Yani o nedir? kürdü kürde, hristiyanı kürde karşı yani ermeni meselesi asrın meselesi. İşte Suriye Hakkari bölgesindeki kürt Hristiyanların hikayesi de aynı. Hep böyle kışkırtma bir birini yok etme. Sonra kürtleri …(21:55 anlaşılmadı) ardından Araplarla kürtlerle anlaşıp stratejisiz kürtü en kötü kurban ettiler. Şeyh …(22:09 anlaşılmadı) en belirgin örnekledir. Yani mesela aslında bütün bu şeyh isyanları ibreti alemdir yani bir boyutuyla da. Şimdi arkadaşlar. 22:23