T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
42 3. maddede Kararda silahlı saldırı olarak kabul edilebilecek saldırgan fiil olarak sayılan fiiller Ģunlardır (UNIC Ġnternet Sitesi [web], 1974): a- Bir devletin silahlı kuvvetlerinin diğer bir devleti istila etmesi veya on a hücum etmesi veya ne kadar geçici olursa olsun, böyle bir istiladan veya hücumdan ileri gelen herhangi bir askeri iĢgal veya kuvvet yoluyla baĢka bir devletin ülkesinin veya bir bölümünün ilhakı; b- Bir devletin silahlı kuvvetlerinin, baĢka bir devletin ülkesini bombardıman etmesi veya bir devletin diğer bir devletin ülkesine karĢı herhangi bir Ģekilde silah kullanması; c- Bir devletin liman veya kıyılarının diğer bir devletin silahlı kuvvetleri tarafından abluka altına alınması; ç - Bir devletin silahlı kuvvetleriyle baĢka bir devletin kara, deniz veya hava kuvvetlerine veya deniz veya hava filolarına saldırması; d- Bir devletin baĢka bir devlette sonuncusuyla yapılan bir anlaĢmaya göre bulunan silahlı kuvvetlerinin o anlaĢmada öngörülen hükümlere aykırı Ģekilde kullanılması veya bu silahlı kuvvetlerinin varlığının bu ülkede anlaĢmanın sona ermesinden sonra da sürdürülmesi; e- Ülkesini baĢka bir devletin emrine veren bir devletin, ülkesinin o devlet tarafından üçüncü bir devlete karĢı saldırı amacıyla kullanılmasına izin vermesi; f- Bir devlet tarafından veya bir devlet adına diğer bir devlete karĢı yukarda listesi verilen fiillere varan veya o ölçekte olan silahlı kuvvet fiillerini icra eden silahlı çetelerin, grupların, gayri nizami askerlerin veya paralı askerlerin gönderilmesi veya bu gibi fiillere önemli ölçüde karıĢılması. Yine 51. maddede belirtilen MeĢru müdafaa hakkının kullanılması bazı Ģartlara tabidir. Bunlar; meĢru müdafaanın silahlı bir saldırıya karĢı gereklilikten kaynaklanması, aciliyet ve orantılılıktır. Bunları Ģu Ģekilde incelemek mümkündür. 43 Gereklilik Ģartı; meĢru müdafaa hakkı kapsamında gerçekleĢtirilen kuvvet kullanımının haklı olup olmadığını belirlemede ön koĢul olup saldırıya uğrayan devletin kuvvet kullanmak dıĢında baĢka seçeneği olmamasını ifade eder. BM AntlaĢması da devletlerin kuvvet kullanmaya baĢvurmadan önce barıĢçı yollara baĢvurması gerektiğini öngörmektedir. AntlaĢmanın 2/3. maddesi aĢağıdaki gibidir (UNIC Resmi Ġnternet Sitesi, [web], 1945): “Tüm üyeler, uluslararası nitelikteki uyuĢmazlıklarını, uluslararası barıĢ ve güvenliği ve adaleti tehlikeye düĢürmeyecek biçimde, barıĢçı yollarla çözerler. UyuĢmazlıkların barıĢçı yollarla çözümünü öngören ve uzaması uluslararası barıĢ ve güvenliğin korunmasını tehdit edebilecek nitelikte bir uyuĢmazlıkta taraf olanlar, bu uyuĢmazlığın çözülmesini her Ģeyden önce görüĢme, soruĢturma, ara bulma, uzlaĢma, tahkim ve yargı yollarıyla veya bölge teĢkil veya anlaĢmalarına baĢvurarak veyahut kendi seçecekleri baĢka barıĢ yollarıyla aramalıdırlar.” Yukarıdaki hükümde de belirtildiği gibi BM AntlaĢması, üyelere, uyuĢmazlık durumlarında öncelikle barıĢçı yolları kullanarak çözmeyi önermekte, mümkün olduğunca güç kullanmaktan uzak durmaları gerektiğini ifade etmektedir. Aciliyet ġartı , s aldırı fiili ile buna karĢı yapılan karĢı fiil arasındaki zaman boyutunu ifade eden koĢuldur. MeĢru müdafaanın, amacı gereği silahlı saldırı ile meĢru müdafaa hakkının baĢvurulması arasındaki gereksiz bir sürenin bulunmamasını ve karsı eylemin saldırıdan hemen sonra veya makul bir süre içinde kullanılmasını öngörmektedir. Kabul edilemeyecek bir süre geçtikten sonra meĢru müdafaa hakkına baĢvurulması, saldırı ile yanıt arasındaki zaman bağlantısının kopmasına ve karĢı eylemin meĢru müdafaa olmaktan çıkararak zararla karĢılık niteliği kazanmasına sebebiyet verir (BaĢeren, 2003: 135 -137). 44 Orantılılık Ģartı ise, meĢru müdafaaya sebebiyet veren silahlı saldırı ile meĢru müdafaa fiili arasında orantı olmasını ve kullanılan kuvvetin mevcut tehlikeyi önlemeye yetecek kadardan fazla olmamasını ifade eder. MeĢru müdafaada mevcut hukuka aykırı fiilden dolayı karĢı tarafa bir ceza verme ya da gelecekteki muhtemel saldırıları önleme amacı yoktur. Amaç sadece hukuka aykırı fiili durdurmaktır ve karĢı fiilin de orantılılık ölçüsünü bu amaç tayin etmektedir (BaĢeren, 2003: 137). Tehdidin ortadan kalkmasının ardından meĢru müdafaa fiilinin sona erdirilmesi gerekmektedir. KarĢı eylemin savunma amacının dıĢına çıkması durumunda meĢruiyeti kalmayacaktır. Güvenlik Konseyine Bilgi Verme Zorunluluğu açısından BM AntlaĢmasının 51. maddesi, meĢru müdafaa hakkını kullanan devletin aldığı önlemleri zaman geçirmeden Güvenlik Konseyine bildirme zorunluluğunu öngörmekte olup bununla birlikte meĢru müdafaa hakkının kullanılması için önceden Güvenlik Konseyi‟ne bir bildirim ve bir karar çıkartmak suretiyle izin almaya gerek yoktur. Ancak, meĢru müdafaa önlemlerinin acilen Güvenlik Konseyine bildirilmesinin akabinde Konsey BM AntlaĢmasının 7. bölümü çerçevesinde aldığı kararlar varsa bu kararlara uyulması zorunluluk teĢkil etmektedir (Pazarcı, 2007: 515). Bu duruma iliĢkin hüküm, uluslararası düzene iliĢkin amir bir hüküm olmayıp; usule iliĢkindir ve açıklayıcı bir hüküm niteliği taĢımaktadır. Kurala aykırı davranıĢlar; alınan önlemlerin meĢru müdafaa niteliğini ortadan kaldırmamaktadır (BaĢeren, 2003: 139). Bununla birlikte, Konseye bildirimde bulunmama durumunda eylemin haksız bir eylem olduğu yönünde oluĢabilecek görüĢlere meĢruiyet kazandırılmıĢ olacaktır. Bu sebeple uygun koĢullar olduğu durumlarda, Konsey ve dolaylı olarak uluslararası camiaya müdahalenin haklılığıyla ilgili kanıt sunmak faydalı olacaktır. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|