T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali

 
65 
 
 
 
 
(a)  Gö
rüntü  Ġstihbaratı  (GÖRĠS)/
(Imagery  Inteligence-
IMINT) 
 
 
 
 
Görüntü  istihbarat
ı, 
kara,  deniz,  hava  ve  uzay 
platformlarında konuĢlu
 
keĢif 
sensörlerinden elde edilen istihbarat
tır. Görüntü 
istihbarat
ı
 
ile  düĢmanın  imkan  ve  kabiliyetleri,  konuĢ  ve  kuruluĢ  bilgileri  ve 
hareket  tarzları  belirlenir,  düĢman  faaliyetleri  gözlemlenir  (Richelson,
 
2012:169-202). 
Ġstihbarat literatüründe yer alan “bir görüntü binlerce kelimeye 
bedeldir”  sözü
,  görüntü  istihbarat
ın  önemini  ortaya  koymaktadır.  Görüntü 
istihbarat
ı,  uydu,  uçak  ve  insansız  hava  araçları  gibi  hava  platformlarından 
elde  edilebilmektedir  (Joint  Intelligence  Doctrine,  2003). 
Görüntü  istihbaratı 
vasıtasıyla  keĢif  ve  gözetleme  imk
a
n  kabiliyeti  kazanılmaktadır.  Ġnsansız 
hava  araçları,  uçaklar  ve  uydular,  görüntü  istihbaratının  elde  edilmesinde 
etkin bir Ģekilde kullanılan platformlar arasında gösterilebilir.
 
 
 
 
(b) 
Sinyal Ġstihbaratı (SĠNĠS)/
(Signal Intelligence-SIGINT) 
 
 
 
 
Sinyal  istihbaratı,  düĢman  veya  düĢman  olması 
muhtemel devletlerin veya terör örgütlerinin elektronik muharebe düzenlerinin 
ortaya konulması maksadıyla muhabere ve elektronik sistemlerinden yayılan 
sinyallerin  tespiti,  kaydedilmesi,  değerlendirilmesi  ve  yorumlanması  ile 
üretilen istihbarattır (Özdağ, 2011:135). 
Sinyal istihbarat
ını
, en hassas ve en 
etkili  toplama  yöntemlerinden  birisi  olarak  görmek  mümkündür. 
Yabancı 
hükümetlerin  ve  kurumların  sinyallerinin  kestirilmesi  ile  diplomatik,  askeri, 
bilimsel  ve  ekonomik  kabiliyetler,  ülkelerin  planları  ve  kabiliyetleri  ile  terör 
grupla
rının  imk
ân  ve  kabiliyetlerinin 
ortaya  çıkarılması  hedeflenmektedir 
(Richelson, 2012:203-239).  
 
Sinyal 
istihbaratı
;  Muhabere 
Ġstihbaratı 
(Communication  Intelligence 
/COMINT), 
Elektronik  Ġstihbarat 
(Electronic  Intelligence/ELINT)  ve 
Yabancı 
Cihaz  Sinyal 
Ġ
s
tihbaratı 
(Foreign  Instumentation  Signal  Intelligence-FISINT) 
olmak üzere üç 
Ģekilde incelenmektedir
 (Joint Intelligence Doctrine, 2003). 
 
 
 
 
I. 
Muhabere  Ġstihbaratı  (COMINT)
: 
KarĢı  tarafın
 
telsiz, telefon, mors, telem, datalink vb. muhabere kaynaklarının dinlenmesi
, 
kestirilmesi
nden  elde  edilen  bilginin  analiz  edilmesiyle  üretilen  istihbarattır. 

---

 
66 
 
Muhabere  istihbaratının  hedefleri  değiĢken  olmakla  birlikte  en  bilindik 
hedefleri  arasında  diplomatik  konuĢmalar  gösterilebilir. 
Dinlemeyi  yapacak 
olan  personelin  hedef  ülke  veya  terör  örgütünün  kullandığı  lisana  hakim 
olması önemlidir 
(Richelson, 2012:203). 
 
 
 
 
II. 
Elektronik Ġstihbarat (ELINT)
 : M
uhabere dıĢındaki 
elektromanyetik  ve  radar  yayılımının  kestirilmesi
  ve  analizi  ile  elde  edilen 
istihbarat
tır.  Hava,  kara  ve  deniz  platformlarında  bulunan  r
adar  ve  füze 
güdüm  sistemleri  elektronik  istihbarat
ın  temel  kaynaklarıdır
  (Richelson, 
2012:205).  
 
 
 
 
III. 
Yabancı Cihaz Sinyal Ġstihbaratı
 (FISINT) : Askeri 
ve sivil uygulamalar kapsamında telemetrik, elektronik sorgulayıcılar, komuta 
kontrol  sistemlerinin  takip/güdümü  ve  video  data  linklerinden  elde  edilen 
istihbarat
tır  (Richelson,
 2012:203-209). 
 
 
 
(c) 
Ġnsan Ġstihbaratı
 
(ĠNĠS)/
(Human Intelligence-HUMINT) 
 
 
 
 
Ġstihbarat  toplama 
yöntemleri  içerisinde  en  eski  ve  en 
etkin  kullanılan  yöntemlerden  birisidir.  Çok  gizli  bilgilerin  yer  aldığı  birçok 
dokümana ulaĢım ve bu tür dokümanlarda yer alan gizli bilgilere eriĢimin tek 
kaynağının
  insan 
olduğu  söylenebilir 
(Richelson,  2012:292). 
ĠNĠS'in  temel 
amacı
 
düĢmanın  gizli  bilgilerinin  dost  veya  karĢı  tarafa  ait  bir  insanın 
kullanılmasıyla  elde  edilmesidir.  Ġnsan 
istihbarat
ında  kullanılan  kaynağın, 
nüfuz  edilecek  hedefin  dilini  ve  kültürünü  bilmesi  ve  iyi  analiz  etmesi,  elde 
edilecek  istihbarat
ın  doğruluğu  ve  güvenilirliği  açısından  önemlidir  (Taylor,
 
2007).  DüĢman,  dost  veya  tarafsız  olsun, 
tüm 
insanları  potansiyel  birer 
istihbarat 
toplayıcısı
 olarak görmek mümkündür.  
 
Ġnsan 
istihbarat
ı
, 
hem  açık  hem  de  kapalı  bilgileri  toplamayı  amaçlar. 
Yabancı ülkelerdeki diplomatların veya diğer devlet görevlilerinin elde ettikleri 
istihbarat, 
açık 
istihbarat
tır.
 
Casusluk faaliyetleri gerçekleĢtirilerek hedef ülke 
veya  terör  örgütlerine  yönelik  elde  edilen  gizli  bilgiler  ise  kapal
ı 
istihbarat 
olarak  değerlendirilir  (Özdağ,
  2011:207;  Richelson,  2007:293).  Casusluk 
yapılarak elde edilen gizli insan 
istihbarat
ını, karar vericilerin veya komutanın 
taktik  alanda  kullanabilecekleri  en  etkin  istihbarat 
çeĢidi
  olarak  görmek 

---

 
67 
 
mümkündür.  Sun  Tzu'nun  (2004:83)  casusluk  ve  istihbarat  üzerine 
söylemlerinde insan istihbaratının önemi fazlasıyla vurgulanmıĢtır. Ona göre 
düĢmanın durumu ancak baĢka insanlardan öğrenilebilir ve her iĢ için casus 
kullanılmalıdır (Tzu,
 2004:83-84).  
 
Ġnsan istihbaratının taktik alanda hedefe yönelik olması nedeniyle diğer 
toplama  yöntemlerine  göre  daha  etkin 
olduğunu  söylemek  mümkündür. 
Yapılan  bir  araĢtırmaya  göre
, 
terörizmle  mücadele  kapsamında  kullanılan 
istihbaratın  yaklaĢık  %75‟inin,  uyuĢturucu  ile  mücadelede  %50‟sinin  ve 
ekonomik  alanda  elde  edilen  istihbarat
ı
n 
ise  %33‟ünün  insan  istihbaratı 
vasıtasıyla elde edildiği tespit edilmiĢtir (Richelson,
 2012: 293). 
 
 
 
(d) 
Açık 
Kaynak 
Ġstihbaratı 
(AKĠS)/
(Open 
Source 
Intelligence- OSINT)  
 
 
 
 
Açık 
kaynak  istihbarat
ı,  televizyon,  radyo  ve  gazeteler 
gibi  medya  araçları,  internet,  hükümet  raporları,  akademik  çalıĢmalar, 
sempozyum,  konferans,  ticari  değerlendirmeler  vb.  toplumun  kullanımına 
açık  her  türlü  kaynaktan  elde ed
ilen 
istihbarattır 
(Richelson,  2012:322-330). 
Açık 
kaynak  istihbarat
ının  temel  kaynakları,  iĢ  adamları,  diplomatik 
kaynaklar,  medya  çalıĢanları,  basılmıĢ  dokümanlar,  grafikler,  turistler  ve 
halktır.  Açık  kaynak 
istihbarat
ını,  kaynaklarına  kolay  ulaĢılabilm
esi  ve  ucuz 
bir  yöntem  olması  (Özdağ,
  2011:338)  nedeniyle 
etkin  olarak  kullanılan  bir 
istihbarat 
çeĢidi
  olarak  görmek  mümkündür  (Joint  Intelligence  Doctrine, 
2003).  
 
Açık  kaynak  istihbaratı 
sayesinde;  ülke  ve  terör  örgütü  liderleri  ile  kilit 
personelin 
biyoğ
rafik  özellikleri  ve  muhtemel  krizler, 
hedef  ülkeye  iliĢkin 
altyapı,  demoğrafik  ve  coğrafi  bilgi,  iç  ve  dıĢ  politik  değiĢimler,  bilgi 
harekât
ına  yönelik  yaklaĢımlar,  hedef  ülkelerin  askeri  yapısı,  teknolojik 
kazanımları ve imkan kabiliyetleri ile terö
r örgütlerinin imkan ve kabiliyetlerine 
yönelik bilgiler elde edilebilmektedir (Richelson, 2012:322-330).  
 
 

---