T. C. Kara harp okulu savunma bġLĠmlerġ enstġTÜSÜ GÜvenlġk bġLĠmlerġ anabġLĠm dali
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
59 yapıcılar ile komutanların kullanımına sunulur. Analiz, istihbarat sürecinin en önemli aynı zamanda en zor safhasıdır. Analizcilerin önüne gönderilen bilgi, bitirilmemiĢ veya ham bilgi dir. Ham bilginin analiz sürecinden geçirilmesi ile istihbarat oluĢturulmaktadır. Analizci tarafından , bir sonraki safha olan üretim safhasına , analiz edilmiĢ bilgi gönderilmektedir. Özellikle zaman hassasiyetli ve kritik bilgilerin karar vericilere hemen ulaĢtırılması , terörizmle mücadele veya diğer yasadıĢı faaliyetlerin son a ermesinin temel etkeni sayılabilir (Taylor, 2007; MĠT [web], 201 3; CIA [web], 2013; FBI [web], 2013; Richelson, 2012). Çarkın son safhası olan istihbaratın y ayımı ve k ullanılması , iĢlenmiĢ bilgilerin ihtiyaç makamlarına belirli bir formatta ulaĢtırılması iĢlemidir (Richelson, 2012). Ġstihbarat süreci anlık kararların verilebilmesi açısından oldukça önemlidir. Bu sürecin etkin iĢletilebilmesi için çarkın kesintisiz çalıĢması gerekmektedir. Bu yüzden istihbarat çarkı , devamlı iĢleyen bir süreç olarak düĢünülmeli, yeni bir ihtiyacın ortaya çıkması ile birlikte çarkın tüm safhaları tekrar edilerek kullanılabilir bir istihbarat elde edilmelidir. Ancak istihbaratın elde edilmesi için çarkın tüm bu safhalarının belirli bir sıraya göre iĢletilmesi beklenmemelidir. e. Ġstihbaratın Sınıflandırılması Ġstihbaratın konuları, bir baĢka ifadeyle istihbarata konu olan alanlar oldukça çeĢitlidir (Çınar, 1997:115). Bu alanlardan birisi, istihbaratın askeri ve sivil maksatlarla kullanımıdır. Askeri istihbarat, seviyelerine göre taktik, operatif ve stratejik istihbarat olmak üzere üç kategoride incelenmektedir (NATO AJP-2, 2003; Joint Publication 2-0, 2007). Schreier (2005), bir baĢka sınıflandırma yaparak askeri istihbaratı ; stratejik, taktik ve psikolojik istihbarat olarak üç bölüm halinde incelemiĢtir. Schreier‟e göre (2005) stratejik istihbarat; düĢman veya düĢman olması muhtemel tarafın yapılanması, liderlik yapısı, niyetleri, amaçları, hareket tarzları, finans kaynakları, silahları, yabancı istihbarat ajan sları gibi dıĢ güçlerle olan irtibatlarını ortaya çıkarmak amacıyla elde edilen istihbarat, taktik istihbarat; alanda faaliyet gösteren düĢman veya muhtemel düĢmanın belirli planlarına yönelik elde edilen önleyici istihbarat, psikolojik istihbarat ise; düĢman veya 60 muhtemel düĢmanın psikolojik durumu veya bunlar tarafından gerçekleĢtirilen psikolojik savaĢa yönelik elde edilen istihbarattır (Schreier, 2005). David Kahn (2002:6-8) istihbaratı , fiziksel ve sözel istihbarat olarak ikiye ayırmaktadır. Kahn'a göre (2002:6-8) fiziksel istihbarat maddi unsurlardan, sözel istihbarat ise yazılı veya sözlü kaynaklardan elde edil en bilgiyi içermektedir. Çalınan gizli evraklar, birliklerin psikolojik durumları, harekâta dair planlar, verilen emirler ve siber güçler, sözel istihbarat ın kaynakları arasında gösterilebilir. Kahn (2002), Birinci Dünya SavaĢına kadar geçen sürede, bilginin daha çok fiziksel istihbarat vasıtasıyla elde edildiğini belirtirken, sözel istihbaratın yokluğu nedeniyle bu dönemde savaĢların kazanılmasında istihbaratın etkisiz bir bileĢen olduğunu vurgulamaktadır. Birinci Dünya SavaĢının baĢlaması ile birlikte kriptolu veya açıktan çekilen mesajların elde edilmesi ve telsiz konuĢmaların tespiti ile baĢlayan sözel istihbarat faaliyetleri giderek geliĢmiĢ, günümüzün siber savunma teknolojilerinin ortaya çıkmasına öncülük etmiĢtir (Kahn, 2002:6-8). Asimetrik savaĢların yoğun yaĢandığı 21‟nci yüzyılda , sözel istihbarat ın oldukça etkin bir rol üstlen diğini söylemek olasıdır . Ġstihbarata konu olan alanların çeĢitliliğine rağmen, genel olarak bu disiplini; seviyelerine, toplama yöntemlerine ve alanlarına göre olmak üzere üç Ģekilde sınıflandırmak mümkündür (Tablo -10) (Joint Publication 2-0, 2007; Sarı, 2003; Özdağ, 2011 ). Tablo-10 : Ġstihbaratın Sınıflandırılması (Joint Publication 2 - 0, 2007; Sarı, 2003 ; Özdağ, 2011 ) Seviyelerine Göre Ġstihbarat - Stratejik Ġstihbarat - Operatif Ġstihbarat - Taktik Ġstihbarat Toplama Yöntemlerine Göre Ġstihbarat - Görüntü Ġstihbaratı - Sinyal Ġstihbaratı - Ġnsan Ġstihbaratı - Açık Kaynak Ġstihbaratı - Teknik Ġstihbarat - Ölçüm ve Ġz Ġstihbaratı 61 Alanlarına Göre Ġstihbarat - Askeri Ġstihbaratı - Ekonomik Ġstihbarat - Coğrafi Ġstihbarat - UlaĢtırma ve ĠletiĢim Ġstihbaratı - Politik Ġstihbarat - Bilimsel ve Teknik Ġstihbaratı - Biyografik Ġstihbarat - Sosyal Ġstihbarat (1) Seviyelerine Göre Ġstihbarat Ġstihbaratı, kullanım seviyeleri ne göre stratejik, operatif ve taktik olarak üç boyutta incelemek mümkündür. Stratejik boyutta istihbaratın ilgi alanı art arken elde edilen detaylar azalmaktadır. Bununla birlikte istihbaratın seviyesi taktik alan a doğru yaklaĢtıkça ilgi alanı azalırken elde edilen detaylar artmaktadır. Bu durumda, stratejik istihbarat ı, etki alanı geniĢ, taktik istihbaratı ise detaycı is tihbarat olarak tanımlamak doğru bir yaklaĢımdır (NATO AJP-2, 2003; Joint Publication 2-0, 2007; Sarı, 2003). (a) Stratejik Ġstihbarat Stratejik istihbarat, ulusal güvenlik tedbirleri kapsamında ulusal veya uluslararası düzeyde, diğer devletlere yönelik elde edilen istihbarattır . Bir baĢka ifadeyle, bir ülkenin ulusal hedeflerinin en yüksek seviyede elde edilmesi için gerekli bilgilerin toplanması ve milli güç unsurlarının en iyi Ģekilde kullanılması sonucu elde edilen istihbaratın üretilmesi ve analiz edilmesidir (Çınar, 1997:118). Stratejik istihbarat, hükümet, bakanlıklar ve silahlı kuvvetler seviyesinde, uluslararası durumu gözlemlemek, askeri planlar hazırlamak, kuvvet yapısını belirlemek, stratejik harekâtlar düzenlemek, ulu sal strateji ve politika üretmek maksadıyla üretilmektedir (NATO AJP-2, 2003; Joint Publication 2-0, 2007). Stratejik istihbarat, bir devlet için gelecekte ortaya çıkabilecek fırsatları ve tehditleri araĢtırıp tespit ederek ve öngör erek, karar alıcıların siyaset üretme sürecini daha doğru bir zemine çekmek için yapılan istihbarat olarak tanımlamıĢtır (Özdağ, 2011) . Köseli'ye (2011) göre ise stratejik istihbarat, sivil ve askeri makamlarca devletin yüksek karar organlarının sevk ve Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|