3
Pausanias ise şehrin kökenini Troizen kralı Aetios’a dayandırmaktadır
8
.
Myndos’tan coğrafik özellikler olarak belki de en çok bahseden kişi 16. yüzyılın
başlarında yaşamış olan Pir-i Reis’tir
9
. Pir-i Reis limanın konumunun yanı sıra limanın
içinde bir akarsuyun bulunduğundan bahsetmektedir.
Buradaki gümüş madenlerinin
Sultan Mehmet Han zamanında kullanımda olduğundan da söz etmektedir. Aynı
zamanda burada bulunan gümüş madenlerinden bahseden bilinen en erken kayıtlardan
birisidir.
1.1.2-
Modern Kaynaklar
Modern kaynaklarda kentten ilk bahseden kişi Tuğamiral Sir Francis
Beaufort’tur. 1811-1812 yıllarında Kraliyet Donanması’na ait Frederikssteen adlı gemi
ile Küçük Asya’nın güney kıyılarının haritasını çizmek, portulanlarını yapmak
10
, seyir
ve hidrografik yapısını belirlemek, deniz kaynaklarını saptamak gibi asli görevlerinin
yanında bu kıyılardaki ören yerlerini de incelemiştir
11
. Bu incelemeler sırasında Myndos
kenti olabileceğini düşündüğü iki yerden bahsetmektedir. Bunlardan birisi Kadı Kalesi,
ötekisi Gümüşlük’tür. Gümüşlük’teki limanın, Strabon’un bahsettiği limana
benzediğinden ve liman girişine çekilen rıhtım kalıntılarının gözlemlenebildiğinden
bahsetmektedir.
1824 yılında
William Martin Leake, Küçük Asya bölgesinde yaptığı gezi
notlarında Myndos antik kentine değinmiştir
12
.
W. R. Paton tarafından 19. yüzyılın sonlarına doğru yapılan Karia kazılarında
Myndos’tan bahsedilmektedir
13
. Paton, Myndos’un Syangela ile beraber
Halikarnassos’a taşınmayan kentlerden olduğunu vurgulayarak Myndos’un başkente
kuzey-batıdan gelebilecek saldırılara karşı önemli bir
noktada bulunduğundan söz
etmektedir. Ayrıca günümüzde Kocadağ üzerinde yer alan Leleg duvarının Myndos
limanının batısındaki yarımadanın tepesi boyunca devam ettiğini ve zirveden kuzeydeki
8
Ruge, W., “Myndos”
RE XVII, Stutgart, 1933, 1075. Ancak, George Bean,
bu görüşün kesinlikle bir
hayal ürünü olduğunu söylemektedir. Bu konuda ayrıntılı bilgi için bkz. Bean George E., Eskiçağ’da
Menderes’in Ötesi, çev. Pınar Kurtoğlu, İstanbul, 2000, s.112.
9
Pir-i Reis, Kitab-ı Bahriye- Denizcilik Kitabı, Bas. Haz. Yavuz Senemoğlu, İstanbul, 1973, s.206.
10
Portulan, daima haritaları ihtiva eden liman ve sahillerin özelliklerini anlatan ve tehlikesiz yolları
bildiren eserlerdir. (
http://www.ilkadimdergisi.com/198/hurfikir.htm
), (Kasım 2007)
11
Beaufort, Francis, Karamanya, çev. Ali Neyzi - Doğan Türker, Antalya, 2002, ss.108-109
12
Leake, William M., Journal of a
Tour in Asia Minor, London, 1824, s. 228.
13
Paton, W. R., “Excavation in Caria”,
JHS VIII, 1887, s. 65-66.
4
denize doğru ulaştığını bildirmektedir
14
. Bunun yanı sıra Paton, Myndos’un Atina Vergi
listelerinde isminin geçtiğinden bahsetmektedir
15
.
Limanlar üzerine en önemli yayınlardan biri olarak kabul edilen Karl Lehman-
Hartleben’in eserinde Myndos antik kentinin bir limanı olduğundan bahsetmiştir ve
kesin olmamakla beraber bu liman için Helenistik
dönemi işaret etmiştir
16
. Yaptığı
listede diğer limanların geçtiği antik kaynaklardan bahsederken Myndos limanından
herhangi bir antikçağ tarihçisinin ve coğrafyacısının bahsettiğini yazmamıştır.
George E. Bean ile J. M. Cook beraber yayınladıkları araştırmalarında Myndos’a
değinmişlerdir. Genel coğrafik konumunun, tarihsel sürecinin yanı sıra kentte
gözlemledikleri yapılar hakkında da bilgi vermişlerdir
17
.
Bean, Myndos’un günümüzde kurulu olduğu yerde değil de Gümüşlük’ün 3.22
km. güneydoğusundaki Bozdağ’da kurulduğunu, bugünkü
Myndos olarak bilinen şehrin
Mausolos zamanında burada inşa edildiğini söylemektedir. Myndos antik kentinin M.Ö.
478-477 yıllarında Atina önderliğinde Perslere karşı birleşen Yunan şehir devletlerinden
oluşan Attika-Delos Deniz Birliğine
18
5. yüzyılda üye olduğunu ve bu birliğe talentin
1/12 oranında vergi verdiğinden bahsetmektedir. Ayrıca Myndos kentinin şehir
nüfusuna oranla çok büyük inşa
edildiğinden söz etmektedir
19
.
Myndos ve limanı hakkında elimizde bulunan en geniş yazılı kaynaklardan birisi
de N. C. Flemming- N. M. G. Czartoryska ve P. M. Hunter tarafından yapılan
araştırmadır
20
. Burada 1967-1969 yıllarında Peloponnessos ve Güney-batı Anadolu
kıyılarında yapılan 70 antik şehrin gezisi sırasında gözlemlenen yapılar hakkında bilgi
verilmiştir. Myndos limanında karada gözlemlenen yapıların yanında limanın giriş
kısmında sualtında gözlemlenen mendirek yapısına da değinmişlerdir. Bu çalışmalar
14
Paton, a.g.e., s. 66.
15
Paton, a.g.e., s. 81. Atina Vergi Listelerinde Myndos, “
παρα Τερμερα” (Termera yakınındaki) ve
“Asarlık Chifoot Kale ve Myndos arasındadır” şeklinde geçmektedir.
16
Lehman-Hartleben, Karl, Die Antiken Hafenanlagen des Mittelmeeres: Beiträge zur Geschichte des
Städtebaus im Altertum, Klio Beih. XIV.1, Wiesbaden, 1963, s. 71.
17
Bean, George E. – Cook, J. M.,
The Halicarnassus Peninsula,
BSA 50, London, 1955, ss. 85-171, s.
108- 112.
18
Atik-Delos Deniz Birliği için ayrıca bkz: Mansel, A. Müfit, Ege ve Yunan Tarihi, Ankara 1963, ss.
276-278.
19
Bean, a.g.e., ss. 112-115.
20
Flemming, Nicholas C. – Czartoryska, N. M. G. – Hunter, P. M., “Archaeological evidence for eustatic
and tectonic components of relative sea level change in the South Aegean”, Marine Archaeology: 23th
Symposium of the Colston Research Society, London, 1973, ss. 1-66, s. 42-44.