T. Malikov O. Olimjonov

Bahs-munozara yoki nazorat uchun savollar 

“Moliya” 
iborasi qanday 
ma’nolarni anglatadi? 

Moliyaning vujudga kelish shart-sharoitlarini tushun-tirib bering.

Moliya va moliyaviy munosabatlarning mohiyati haqidagi 
tasavvurlar vaqt 
o’tishi bilan o’z ko’rinishini qanday o’zgartirib 
borgan? 

Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati, taraqqiyot qonuniyatlari, 
tovar-pul munosabatlarining qamrab olish sohasi va ijtimoiy takror 
ishlab chiqarishdagi roli nimalar bilan belgilanadi? 

Tarixiy 
kategoriya 
sifatida 
moliyaning 
vujudga 
kelishi 
sabablarini izohlab bering. 

Moliyaning 
ta’rifi. 

Moliyaviy munosabatlarning farqlanuvchi xarakterli belgilarini 
ayting.

Moliya 
o’zining xarakterli belgilarini tushuntirib bering. 

Moliya kimlar (nimalar) 
o’rtasida vujudga keladigan pul 
munosabatlarini ifodalaydi? 

O‘zining moddiy mazmuniga ko’ra moliya nimalarni ifoda 
etadi? 

---


Moliyaviy munosabatlarning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati qanday 
savolning tadqiq qilinishi orqali namoyon 
bo’ladi? 

Taqsimlash jarayonlarida moliyadan tashqari yana qanday 
iqtisodiy kategoriyalar ishtirok etadi? 

Moliyaning baho, ish haqi, kredit va boshqa iqtisodiy 
kategoriyalar bilan 
o’zaro bog’liqligi va farqli jihatlari aytib bering. 

Moliyaning mohiyati nimalar orqali namoyon 
bo’ladi? 

Moliya qanday funksiyalarni bajaradi? 

Moliyaning taqsimlash funksiyasi, eng avvalo, qayerda 
namoyon 
bo’ladi? 

Asosiy daromadlar MDni moddiy ishlab chiqarish ishtirokchilari 
o’rtasida taqsimlash jarayonida qanday guruhlarga bo’linadi? 

Qanday qayta taqsimlashlar natijasida ikkilamchi yoki 
“kelib 
chiquvchi
” daromadlar tashkil topadi? 

Moliya yordamida amalga oshiriladigan YaIM va MDni 
taqsimlash va qayta taqsimlashning pirovard maqsadini tushuntirib 
bering. 

Moliyaning taqsimlash funksiyasi nimalarni amalga oshirishga 
imkoniyat va shart-sharoitlar yaratib beradi? 

Moliya nazorat funksiyasining asosini nima tashkil etadi? 

Moliya nazorat funksiyasining eng muhim vazifalari nimalardan 
iborat? 

Bozor munosabatlariga 
o’tish sharoitida moliyaning nazorat 
funksiyasi nimalarga 
yo’naltiriladi? 

Moliyaning nazorat funksiyasi amaliyotda qanday organlarning 
faoliyatlari orqali namoyon 
bo’ladi? 

Moliyaning funksiyalari nima orqali amalga oshiri-ladi? 

Takror ishlab chiqarish jarayoni 
o’z ichiga qanday bosqichlarni 
oladi? 

Takror ishlab chiqarish jarayonining har bir ishtirokchisi 
o’ziga 
tegishli 
bo’lgan daromadni qanday qismlarga bo’ladi? 

Jami ijtimoiy mahsulot va yalpi ichki mahsulotning bir-biridan 
farqlari, ularning afzallik va kamchilik tomonlarini aytib bering. 

Jami ijtimoiy mahsulotning umumiy taqsimlanish tartibi 
qanday? 

Jami ijtimoiy mahsulot qanday ikki asosiy qismdan iborat? 

Nega hukumatlari soliqlar orqali shaxsiy daromad-larni 
chegaralab (cheklab) 
qo’ygan mamlakatlarda iqtisodiyot o’sish
bazasiga (asosiga) ega emas, deb qabul qilingan? 

---


Iste’mol fondining tarkibiy qismlarini ayting.

Ijtimoiy 
iste’mol fondlarining asosiy qismi nima orqali amalga 
oshiriladi? 

Takror ishlab chiqarish jarayonining har bir bosqichida moliya 
qanday shaklda va tartibda ishtirok etadi? 

Taqsimlash jarayoniga davlat aralashuvining balans-lashtirilgan 
chegaralari buzilsa, butun takror ishlab chiqarish jarayoni 
buziladimi? Nega? 

Turli ijtimoiy-iqtisodiy tuzumlarda moliyaning farq-lanishi 
qanday sabablar bilan belgilanadi? 

Jamiyat hayotida moliya rolining oshib borishini nimalar 
belgilab beradi? 

Moliya qanday qilib umumiylik xarakteriga ega 
bo’ladi? 

Quldorlik, feodal va kapitalistik ijtimoiy-iqtisodiy tuzumlarda 
moliyaning 
shakllanishi 
va 
taraqqiyoti 
qanday 
o’ziga xos 
xususiyatlar bilan belgilanadi? 

Muomalaga 
“finansi” (“moliya”) atamasini ilk bor kiritgan muallif 
kim? 

Moliya 
bo’yicha ishlarning birinchi mualliflari qatoriga kimlarni 
kiritish mumkin? 

XUII-XUIII asrlarda moliya fanini boyitishga 
o’zlarining munosib 
hissalarini 
qo’shgan nemis olimlari kimlar? 

Mumtoz maktab vakillarining moliya 
to’g’risidagi ta’limotlarini 
qanday 
to’rtta asosiy yo’nalishga keltirsa bo’ladi? 

XIX asr oxirlarining yetakchi moliyachi-olimlari qatoriga 
kimlarni kiritish mumkin? 

Moliya sohasidagi ilmiy ishning birinchi rus muallifi kim va u 
nimalarning tarafdori 
bo’lgan? 

Yu.Krijanich va G.Kotoshixinlarning moliya xususidagi 
qarashlarini tushuntirib bering. 

XUIII asrning boshlarida moliya nazariyotchilarining yirik vakili 
kim hisoblanadi va uning moliya sohasidagi taklifini qanday 
ifodalash mumkin? 

Rossiyada birinchi 
bo’lib kimning asarida “soliq” atamasi 
ishlatilgan? 

Moliya 
to’g’risidagi birinchi rus monografiyasi kim tomondan va 
qachon yozilgan? 

XIX asrning oxirlarida 
o’z asarlari moliya nazariyasini 
rivojlantirishga 
o’zining munosib hissasini qo’shgan rus olimlari 
kimlar edi? Ularning qanday asarlarini bilasiz? 

---


Kimning nazarida moliya vosita yoki resurs emas, balki 
munosabatlardir? 

XX asrning boshlarida moliyaga oid kimlarning asarlari paydo 
bo’ldi? 

Sho’rolar davrida moliya fanining taraqqiy etishiga munosib 
hissa 
qo’shgan iqtisodchi olimlarni aytib bering. 

Qur’oni Karim va Hadislarda qaysi islomiy soliqlar haqida 
qanday fikr va tavsiyalar berilgan? 

“Avesto”da hamda “Alpomish”, “Go’ro’g’li” kabi doston-larda 
bayon etilgan moliyaga daxldor 
g’oya va fikrlarni aytib bering. 

Marg’inoniy va Nizomulmulkning qaysi asarlarida moliya 
bo’yicha qanday fikrlar mavjud? 

Al-
Farg’oniyning soliqqa tortish tartibiga qo’shgan nazariy va 
amaliy hissasining ahamiyati qanday?

Buyuk Temurning moliya fani va amaliyotini rivoj-lantirish 
sohasidagi xizmatlarini aytib bering. 

Buyuk Bobur va boburiy Akbar moliya va soliq fani va 
amaliyotini qanday rivojlantirishgan? 

Xoja Ubaydulloh Ahrorning moliya va soliq sohasida qilgan 
xizmatlarini tushuntirib bering. 

Alisher Navoiy moliya fani va amaliyotini rivoj-lantirishda 
qanday xizmatlar qilgan?

O‘zbek mutafakkirlaridan yana kimlar moliya faniga daxldor 
asarlar yozishgan? 

O‘zbek mutafakkirlarining moliya sohasidagi ta’li-motlarini 
o’rganishga qanday sabablar to’sqinlik qilyapti? 

2016-2018 yillarda mamlakatimizda ajdodlarimiz merosini 
o’rganish sohasida qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi 
Prezidentining qarorlari va bu borada amalga oshirilgan chora-
tadbirlar haqida gapirib bering.