T texniki kolleci

İki körpülü qoşqular. 
Hal-hazırda iyirmidən çox qoşqu modelləri buraxılır. Bu modellərin içərisində ən effektivi 
QKB 817 (şəkil 231a) markalı yükqaldırma qabiliyyəti 5t olan 2 körpülü qoşqusudur. 
Maz5335 avtomobilləri ilə birlikdə Maz5243 (şəkil 231b) yükqaldırma qabiliyyəti 6,8t 
olan avtomobilləri ilə isə iki körpülü MAZ5216 (şəkil 231v) yük qaldırma qabiliyyəti 10t 
olan qoşqular istismar olunur. (Şəkil 232)-də qoşqunun əsasını, arxadan 8 arxa körpüsü, 
7 təkərləri ilə bərkidilmiş 4 raması təşkil edir. Təkərlərlə birlikdə olan 10 dönmə 
arabacığı ramaaltlığına bərkidilmişdir.
Çərçivə özü isə, ramaaltlığı ilə 3 dönmə qurğusu vasitəsilə birləşmişdir. 18 yuxarı halqası 
ramaya, 17 halqası isə 16 ramaaltlığına qaynaq olunmuşdur. 21 separatorunun 20 oxu 
üzərində fırlanan, 19 polad və ya çuqun roliklər dönməni çox asanlaşdırır. 13 
yuvacığında qurulmuş 15 şkvoreni, 16 ramaaltlığı ilə 12 raması arasında dönmə oxudur. 
14 boltu ramanı vertikal dönmələrdən qoruyur. Dönmə zamanı 19 rolikləri, 18 və 17 
rolikləri üzərində hərəkət edərək 15 şkvoreni ətrafında, qabaq oxu ramaya nisbətən 
döndərir. Dönmə qurğusu 2 stoporuna malikdir ki, o, geriyə hərəkət zamanı bağlanır və 
qoşqunun sağa və ya sola meyilliyinin qarşısını alır. Ramanın alt hissəsində ehtiyat təkər 
bağlanmışdır. Dönən oxlu qoşqularda (şəkil 233a) təkərlə 2 raması arasında müəyyən 
məsafə var ki, dönmə zamanı təkərlər rahat hərəkət edə bilsinlər. 3 dönmə qurğusunun 
olması qoşqunun ağırlıq mərkəzini və yüklənmə hündürlüyünü artırır.
İmtahan sualları
.
1.Avtomobil mühərrikləri.
2.Yağlama sisteminin cihazları.
3.Batareyalı alışdırma sistemi.
4.Beşpilləli sürətlər qutusu.
5.Yük avtomobillərinin banları.
6.Mühərrikinin ümumi quruluşu.
7.Karburatorlu mühərriklərinin qida sistemi.
8
.Alışdırma sisteminin cihazları.
9.Sükan idarəsinin vəzifəsi.
10.Mühərrikin əsas göstəriciləri.
11.Qida sisteminin ümumi quruluşu və işi.
12.Akkumlyator batareyası.
13.Zil-
130 markalı avtomobilin sürətlər qutusu.
14.Sükan mexanizmi və onların vəzifəsi.
15.Dördtaktlı karburator mühərriklərinin işçi tsikli.
16.Avtomobil benzinl
əri.
17.Genarator v
ə nizamlayıcı rele.
18.Sürətlər qutusunun hissələri.

---

19.Sükan mexanizmində quraşdırılmış hidravlik gücləndiricisi.
20.Silindirl
ər bloku.
21.Dizel yanacaqları.
22
.Kardan ötürməsi.
23.Pnevmatik tormoz sistemi.
24.Mühərrikin mexanizmi və sistemləri.
25.Karburatorun v
əzifəsi.
26.Alışdırma sarğacı.
27.Paylayıcı qutunun təyinatı.
28.Hidravlk tormoz sistemi.
29.Bir sıralı mühərriklər.
30.Karburatora olan t
ələblər.
31.Alışdırma şamları.
32.Yanacaq c
əni.
33.Pnevmatik tormoz sistemi.
34.V-
şəkilli silindrli mühərriklər.
35.Karburatorun iş rejimləri.
36.Alışdırma sistemində alışmanın qurulması.
37.Kardan ötürməsinin vəzifəsi.
38.Kompessor v
ə onun vəzifəsi.
39.Sürgü-qolu çarxqolu mexanizmi.
40.Qida sistemi
nin cihazları.
41.İşəsalma sistemi.
42.Kardan ötürməsinin hissələri.
43.Mexaniki tormozlama sistemi.
44.Qaz paylama mexanizmi hiss
ələr.
45.Qırıcı-paylayıcı.
46.Avtomobil benzinl
əri.
47.Dizel mühərrikinin közərmə şamları.
48.Daxili yanma mühərriklərinin ümumi quruluşu və iş prinsipi.
49.Porşenli benzin mühərrikləri.
5
0.Mühərrikin işçi sikli,mühərrikin parametrləri.
51.K
lapanın elektromaqnit intiqalı.
52.Benzin mühərrikləri üçün yanacaq püskürmə sistemləri.
53.İşlənmiş xaricetmə sistemi.
54.Hibridli avtomobull
ər.
55.Alışdırma sistemi.
56.Avtomobil haqqında ümumi məlumat.
57.Avtomobilin transmissiyalarının növləri.
58.Avtomatik transmissiya.
59.İlişmə muftasının ayırıcı intiqalı.
60.Ötürmələr qutusu.
61.Hidromexaniki ötürmələr qutusu.
62.Avtomatik idar
ə olunan pilləli ötürmələr qutusu.

---

63.Hidromexaniki ötürmələr qutusunun avtomatik idaretmə sistemi.
64.Variator.
65.B
ərabər bucaq sürətli kardan oynaqları.
66.Baş ötürmə.
67.Silindrik,konik baş ötürmələr.
68.Differensial mexanizmi.
69.Differensialın bloklanması.
70.Oxlararası differensial.
71.Sükan idarəsi.
72.Sükan idarəsinin ümumi quruluşu.
73.Sükan intiqalı.
74.Tormoz sisteml
ər.
75.Tormoz mexanizml
əri.
76.Tormoz intiqallar.
77.Köməkçi tormoz.
78.Mühərrikin mexanizmi və sistemləri.
79.Karburatora olan t
ələblər.
80.Yük avtomobillərinin banları.
81. Dirs
əkli val və nazim çarxın vəzifəsi.
82.Qazla işləyən mühərriklərinin qida sisteminin cihazları.
83.Tranmissiyanın hissələri.
84.Yarımoxlar və intiqalı valları.
85.Düşünən tormoz mexanizmləri.
86.Dizel mühərriklərinin qida sistemi.
87.İlişmə muftasının təyinatı.
88.Çərçivənin vəzifəsi, tipləri və quruluşu.
89.Qazpaylama mexanizmin hiss
ələri.
90.Turboüfürmə.
91.İlişmə muftasının hissələri.
92.Asqıların vəzifəsi, tipləri və quruluşu.
93.Soyutma sisteminin v
əzifəsi.
94.Ressorlar, tipl
əri və təyinatı.
95.
Sükan mexanizmi.
96.Yarım qoşqular.
97.Ban v
ə kabina.
98.Spiral (burulmuş) yaylar-1və 4.5).
99.Körpülər.
100.Aparan sistemin t
əyinatı və tipləri.
101.Kuzovlar.
102.T
əkərlər.
103
.Kameralı şin.
104.Kamer
asız şinin.
105.Şinlərin ölçüləri və markalanması.
106.T
əhlükəsiz şinlər.

---

107.Porşen.
108.Sürgüqolu.
109
.Nazimçarx.
110.Mühərrikin karteri.
111.Klapanlar,it
ələyici.
112
.Qazpaylama fazası.
113
.Yağ nasosu.
114.Yağ radiator,yağ süzgəkləri.
115.Termostat.
116.Radiator.
117.Su nasosu.
118.Hava filtri.
119.Yanacaq nasosu.
120
.Kondensator,paylayıcı.
121.İlişmə mexanizmi.
122
.Sinxonlaşdırıcı.
123.Ötürmələrin dəyişdirilmə mexanizmi. 
Ədəbiyyat 
1.
Е.Б.Михайловский, К.Б.Серебряков, Е.Я.Тур « Устройства автомобилья» Москва 
Машиностроение 1987 
2.
Вишняков Н.Н, ВахламовВ.К. и др. «Автомобиль» Машиностроение 1986 
3.
Райков Н.Я., Рытвынский Г.Н. «Конструкция автомобильных и тракторных двигателей» 
М.Высшая школа 1986 
4.
Медведков В.И., Билык С.Т., Грущин Г.А. «Автомобили: КАмАЗ-5320, КамАЗ-4310; 
УРОЛ-4320» М.ДОСААФ СССР 1987 
5.
Морев А.И, Ерохов В.И. «Експлуатация и техническое обслуживание газоволлонных 
автомобилей» М.Транспорт 1988 
6.
М.Д.Артомков, В.А.Илярионов, М.М.Морин «Теория автомобиля и автомобильного 
двигателя» Машиностроение 1968 
7.
В.А.Илярионов, М.М.Морин, Н.М.Сергеев «Теория и конструкция автомобиля» М. 
Машиностроение 1979. 
8.
S.K.Gözəlov,B.F.Namazov,Ş.H.Həsənov,R.T.Məmmədov. Avtomobilin konstruksiya
xüsusiyyətləri. 

---

II – ci semester. 
Avtomobil nəqliyyat vasitələrinin konstruksiyası və nəzəriyyəsi
2-ci hissə
Ağır yük daşınma qoşquları və yarımqoşquları
İri qabaritli İnşaat yükləri daşıyan qoşqu və 
yarımqoşqular
İri yükqaldırma qabiliyyətinə malik qoşqular ( 20t dan artıq ) adi qoşqulardan fərqli 
olaraq xüsusi konstruksiyaya malik olurlar.Bu cür qoşquları 3 körpülü, məsələn 
yükqaldırma qabiliyyəti 20t olan ÇMZAP5203 B ( şəkil 231q ) və ya 4 körpülü 
ÇMZAP5212 ( şəkil 231 d )yükqaldırma qabiliyyəti 60t olan qoşqular kimi istehsal 
edirlər.İriqabaritli bölünməz yüklərin dolub – boşaldılmasının asanlaşdırılması məqsədilə 
bu qoşquların 3 ramasının ağırlıq mərkəzini çox aşağı salırlar.1 ramaltl 
ığında resorların köməyilə qabaq körpü bərkidilib ki,bu da 2-8 təkərə malik ola bilir. 2 
lebedkası (tros oymağı) yüklənməni asanlaşdırmaq üçündür. ( şəkil 234 a ) . 4 trapları
da məhz bu məqsəd üçündür ki, onun vasitəsilə qoşqunun üzərinə özüyeriyən 
mexanizmlər qalxa bilsin.Qoşqunun təkər tormoz mexanizmləri pnevmatik intiqala malik 
olub öz hərəkətini dartqının tormoz sistemindən alır.Uzunluğu dəyişdirilə bilən qoşqular , 
uzunluğu böyük olan yüklərin daşınması üçün nəzərdə tutlurlar ( rels,taxta – şalban 
,boru və s.) və 9 ramasından ( şəkil 234b ) ibarət olurlar ki, bu da şkvorenin üzərində 6 
dayaqları olan dönmə atcığı ilə təmin olunmuşdur.Dayaqların vertikal vəziyyəti 7 zənciri
vasitəsilə qorunur.Qoşulma 5 qurğusu hərəkətlidir. 5 qurğusunun dartqı ilə qoşulması 
üçün onun sonunda petlə quraşdırılmışdır.Uzunluğu dəyişə bilən qoşquların təkərləri 
idarə olunan da ola bilərlər.