T texniki kolleci

Nizamlama xarakteristikası 
Korb-torlu mühərrikin bu xarakteristiksaının çıxarmaqda məqsəd hava artıqlılıq 
əmsalının mühərrikin iş prosessində təsirini təyin etmək kor-lu 
nizamlamaqdır.Xarakteristika mühərrikin istismar şəraitində ən çox istifadə edilən sabit 
sürət və drossel rejimlərində çıxarılır.Yanacağın saatlıq sərfi jiklyorun buraxma 
qabiliyyətini tənzim etməklə dəyişdirilir.Sabit sürət və drossel rejimində saatlıq sərfinin 
dəyişməsi qarışığın tərkibini dəyişdirir.Yanma sürəti yanıcı qarışığın tərkibindən asılı 
olduğuna görə xarakteristikanın hər bir rejmi üçün optimal alışdırma bucağı 
seçilməlidir.ll20-şəkil QA251 mühərrikin tam drossel rejimində çıxarılmış nizamlama 
xarakteristikası göstərilmişdir.Horizontal toxumlar maksimal güc (2) və qənaətliyə (3) 
uyğun olan saatlıq yanacaq sərflərini təyin edir. Maksimum güc hava artıqlıq 
əmsalınım L=0,8-0,9,minimal xüsusi sərf isə L=1,05-1,15 qiymətlərində alınır. Hava 
artıqlıq əmsalının bu qiymətləri yanacağın fiziki-kimyəvi xassələrindən,mühərrikin 
konstruktir və rejim parametrlərindən asılıdır.Mühərrik şəraitində benzinlə hava 
qarışığın maksimum yanma sürəti L=0,8-0,9 qiymətlərində alındığına görə ,kar –torlu 
mühərrikin tam gücü də bu qiymətlərə müvafiq gəlir.Yanıcı qarışıq müəyyən qədər
kasıblaşdıqda istilikdən istifadə əmsalı artıb,yanma məhsullarının istilik azaldığından 
(ikiatomlu, qazların faizə miqdarı artıq görə) mühərrikin maksimal qənaətliliyi
alınır.Yanıcı qarışığın maksimal gücə uyğun gələn tərkiblə minimal xüsusi sərfə uyğun 
gələn tərkib arasında olması məqsədəuyğundur.Ən qənaətli rejimində mühərrikin 
gücü təxminən 100% tam güc rejimində isə qənaətliliyi 15% azaldır.Gücün maksimuma 
nisbətən cüzi azaldılması .mühərrikin qənaətliliyini xeyli artırır.Drossel qapağının tam 
açıq vəziyyətində və mühərrikinbütün sürət rejimlərini əhatə edən dövrlər sayından
çıxarılmış nizamlama xarakteristikalarının normal tənzimləmə nöqtələrinə görə optimal
xarici sürət xarakteristikaları qurulur.Kar-tor təkmilliyi adi sürət və yük xarakteritikalar 
ilə müqayisəsi əsasında təyin edilir. 
Alışdırmanı ( və ya yanacaq verilişini)tezləşdirmə bucağına görə nizamlama 
xarakteristiksı məcburi alışdırma mühərriklərində qığılcım, dizellərdə isə yanacaq
verilişinin tezləşdirmə bucağı iş prossesini normal gedişinə böyük təsir 
göstərir.Müxtəlif sürət və yük rejimlərində tezləşdirmə bucağını təyin etmək üçün 
nizamlama xarakteristikası çıxarılır – Tezləşdirmə bucağına görə nizamlama
xarakteristikası dövrlər sayının,hava və yanacaq sərfini sabit saxladıqda mühərrikin 
gücünün ,xüsusi sərfinin və başqa göstəricilərinin tezləşdirmə bucağından asılılıq
qrafiklərinə deyilir.Dirsəkli valın dönmə bucağı ilə ifadə olunmuş tezləşdirmə bucağının 
optimal qiyməti (O
on
) götürülən rejimdə minimum xüsusi sərfə və maksimum gücə
uyğun gəlir.Xarakteristika çıxarılan vaxt saatlıq yanacaq sərfi sabit saxlanıldığına görə 
ge.əyrisi Ne əyrisinin əksinə dəyişiləcəkdir. Maksimum gücə uyğun gələn nöqtə,həm 

---

də minimum xüsusi sərfə uyğun gələcəkdir. Optimal tezləştdirmə bucağı eyni vaxtda
mühərrikin iki əsas göstəricisinə güc və qənaətliliyinə görə əlverişli nizamlanmasını
təmin edir. Minimal xüsusi sərfə uyğun gələn sərtlik dərəcəsi yol verilən həddən 
yuxarı olarsa, tezləşdirtə bucağı bir qədər azaldılır. 

---