T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
257 
toʻplash dinamikasi ham oʻsib boradi va oʻzgaradi. Bunda geofazoviy 
ma’lumotlarning oddiy foydalanuvchilar yoki fuqarolar tomonidan 
toʻplanishi va yaratilishi ham oshadi. 

Yaratilayotgan ma’lumotlar texnika rivojlanishi bilan ularning sifati va 
aniqligi boʻyicha ham oshib boradi va bunda ijtimoiy media va veb 
xizmatlarning roli muhim boʻladi. 

Yuqori tiniqlikdagi kosmik tasvirlar bilan ishlashga moʻljallangan 
dasturlarga boʻlgan ehtiyoj yanada oshadi. 

Tezlikda 
geofazoviy 
ma’lumot olishga moʻljallangan Odamsiz 
boshqariladigan aeroqurilmalar (Unmanned Aerial Vehicle
..
–
..
UAV)ga 
boʻlgan ehtiyoj ortadi. 

Uch oʻlchamli (3D) va toʻrt oʻlchamli (4D), ya’ni vaqtni toʻrtinchi oʻlcham 
deb qabul qilingan geofazoviy ma’lumotlarga boʻlgan talab ortadi. 

Ma’lumot toʻplash va uni boshqarish borasidagi oʻzaro hamkorlik 
rivojlanadi. 

GNSSning paydo boʻlishi unga mos yagona tizimning yaratilishini talab 
etadi. 

Geofazoviy 
ma’lumotlarga boʻlgan talab asosan rivojlanayotgan 
davlatlarda yuqori boʻladi, bunga sabab ularning turli sohalarni 
rivojlantirishga boʻlgan harakatidir. 

Ta’lim va kadrlar malakasini oshirish juda muhim rol oʻynay boshlaydi va 
bunga sabab yuqori tashkilotlarning sifatli geofazoviy ma’lumotlar olishga 
boʻlgan talabi boʻladi. 

Oddiy fuqarolar ham geofazoviy ma’lumotlar toʻgʻrisida axborotga ega 
boʻlishadi va bunda joyga moʻljallangan xizmat turlari, masalan, GNSS va 
GPS yordam beradi. 

Kosmik tasvirdan tortib foydalanuvchiga tayyor holda yetkazib berish 
xizmatlari yanada ortadi. 

Klaud (
Cloud
) xizmati geofazoviy ma’lumotni tezda yetkazib beruvchi 
asosiy vositaga aylanadi.

---