Тарихий манбашунослик

«Tarixi Shoxruxiy» («Shoxrux (bek) tarixi») nomli asar muallifi X1X asrda o`tgan fargonalik tarixchi olim Niyoz Muxammad Xo`kandiydir. U taxminan 1803 yili Ko`konda yirik xarbiy xizmatchi oilasida to`gilgan, Xudoyorxon ko`shinida lashkarnavis, ya`ni xarbiy kotib lavozimida xizmat kilgan, 60-yillar boshlarida iste`foga chikib, ilmiy faoliyat bilan mashgul bo`lgan.
Niyoz Muxammad keng ma`lumotli kishi bo`lib, «Niyoziy» taxallusi bilan she`rlar xam yozgan. Lekin, yirik tarixiy asari «Tarixi Shoxuxiy» bilan ko`prok mashxur. Bu asar Ko`kon xonligining 1709-1876 yillar orasidagi tarixi to`grisida mukammal ma`lumot berib, unda ushbu xonlikka karam bo`lgan boshka Toshkent, xozirgi Kirgiziston, Kozogistonning janubiy viloyatlari xududlarining ijtimoiy-siyosiy tarixi xam bayon etilgan. Unda Ko`kon xonligining Buxoro, Sharkiy Turkiston va boshka mamlakatlar bilan bo`lgan iktisodiy, siyosiy va madaniy alokalari xakida xam e`tiborga molik ma`lumotlar keltirilgan.
«Tarixi Shoxuxiy» asarining matni N.N.Pantusov tomonidan 1885 yili Kozonda chop etilgan. Ayrim parchalari V.V.Bartol`d, N.G.Mallitskiy va V.A.Romodin tarafidan rus tiliga tarjima kilingan. Bu asar T.K.Biysembiev tarafidan chukur va atroflicha o`rganilib, 1987 yili rus tilida Olma-Otada aloxida kitob chop etildi.
Mavzuni mustakamlash uchun beriladigan savollar.
q. Turkiy-uzbek tilidagi manbalar deganda nimani tushunamiz?
w. Turkiy-uzbek tilidagi manbalar 3aysi davrlarda yaratildi?
e. Temuriylar davrida turkiy manbalarning yaratilishiga 3anday e`tibor berildi?
r. «Temur tuzuklari» asarining tarixiy manba sifatidagi axamiyati nimada?
t. Boburning «Va3oyi`» asari tarixiy manba sifatida 3anday xususiyatlarga ega?
12-mavzu. XVI-XIX asr birinchi yarmiga oid xujjatlar


Reja
1. Muxim ijtimoiy-siyosiy vokealar.
2. XVI-XIX asr birinchi yarmiga oid xujjatlar.
3. O`zbekiston tarixiga oid xujjatlar.


Asosiy tushunchalar: Joyboriy xojalari, amirlik, xonlik, yorlik, vasika…