Telekommunikatsiya texnologiyalari

Kompyuter tarmog'
i - bu ikki yoki undan ortiq kompyuterlarning ulanishi. 
Umuman olganda, kompyuter tarmog'ini yaratish uchun maxsus apparat vositalari 
(tarmoq uskunalari) va dasturiy ta'minot (tarmoq dasturi) kerak. Ma'lumotlar 
almashish uchun ikkita kompyuter o'rtasidagi eng oddiy ulanish to'g'ridan-to'g'ri 
aloqa deb nomlanadi. Bunday holda, qo'shimcha apparat va dasturiy ta'minot talab 
qilinmaydi. Uskuna ulanishining o'rni standart parallel port tomonidan amalga 
oshiriladi va barcha dasturlar allaqachon operatsion tizimda. To'g'ridan-to'g'ri 
ulanishning afzalligi uning soddaligi, ahvolga tushib qolish uning past tezlikda 
ishlashidir. Kompyuter tarmog'ining asosiy elementlariga apparat, dasturiy ta'minot 
va protokollar kiradi. Ushbu asosiy elementlarning o'zaro aloqasi tarmoq 
infratuzilmasini tashkil etadi. Tarmoq infratuzilmasi - bu mahalliy tarmoq (LAN) 
yoki keng tarmoq (WAN) tugunlari bir-biriga bog'langan topologiyadir. 
Mahalliy tarmoqlar
 (Mahalliy tarmoq - 
LAN
) ular Internet-provayderlarga 
murojaat qilgunlariga qadar yopiq infratuzilmaga ega bo'lishlari kerak. "Mahalliy 
tarmoq" atamasi kichik ofis tarmog'ini ham, bir necha gektar maydonni egallagan 
yirik zavod tarmog'ini ham anglatishi mumkin. Tashkilotlar, korxonalar, firmalarga 
nisbatan atama ishlatiladi. 
korporativ tarmoq 
- alohida tashkilotning mahalliy 
tarmog'i 
(yuridik 
shax 
qaysi 
hududni 
egallashidan 
qat'iy 
nazar. 
Korporativ tarmoqlar yopiq tarmoqlardir, ularga faqat cheklangan foydalanuvchilar 
doirasi (masalan, kompaniya xodimlari) kirishlari mumkin. Global tarmoqlar har 
qanday foydalanuvchilarga xizmat ko'rsatishga qaratilgan 
Kompyuter tarmog'ining tarkibiy qismlari
: 
Routerlar sizga bir nechta tarmoq bilan ulanishda yordam beradi. Bu sizga bitta 
internet aloqasini bir nechta qurilmalar bilan baham ko'rishga imkon beradi va pulni 
tejaydi. Ushbu tarmoq komponenti dispetcher vazifasini bajaradi, bu sizga tarmoq 
orqali yuborilgan ma'lumotlarni tahlil qilishga imkon beradi. U avtomatik ravishda 
ma'lumotlarni uzatish va uni o'z yo'lida yuborish uchun eng yaxshi marshrutni 
tanlaydi. 
Pog’onali arxitektura tushunchasi, pog’onali arxitektura protokollari 

---

Tarmoq so’zining ma’nosi narsalarning, qurilmalarning yoki odamlarning o’zaro 
bog’langan tizimi yoki guruhini anglatadi. Kompyuter tarmoqlari esa eng kamida 
o’zaro ulangan ikkita kompyuterlar tizimi tushuniladi. Tarmoq shartini bajarilishi 
faqatgina o’zaro bog’lanish emas, balki o’zaro ma’lumot almashish jarayoni amalga 
oshirilishi shart. Tarmoq arxitektura esa yuqorida ta’kidlanganidek, kompyuterlarni 
bog’lanishi orqali hosil qilingan tarmoqni qanday asosda qurilganini, 
qandayqurilmalardan foydalanilgani, qaysi protokollar ishlatilgani, tizimda qanday 
muhitlardan foydalanib ma’lumotlar uzatilishi yoki har bir jarayonni fizik va 
mantiqiy holatlarni bajarilishini pog’onalarga ajratib bajarilishi tushuniladi. Har bir 
tarmoq arxitekturasi belgilangan standartlar asosida yoki xech qanday standartga 
asoslanmagan holatda ishlab chiqilishi mumkin. Masalan, kompyuter tarmoqlarini 
OSI etalon modeli asosida qurish bilan global miqyosida ma’lumot almashishni 
ta’minlash mumkin. Sababi dunyoda ko’plab mamlakatlarning kompyuter 
tarmoqlari ushbu etalon asosida ishlaydi. Agar OSI modeliga asoslanmagan 
qandaydir belgilanmagan standartga asosan kompyuter tarmoqlari loyihalansa, o’sha 
tizim ichidagi qurilmalar o’zaro ma’lumotalmasha oladi, OSI asosidagi tarmoq bilan 
esa ma’lumot almasha olmaydi, sababi uning standarti boshqacha. Quyida 1-rasmda 
kompyuter tarmoqlari OSI modeli asosida qurilgan arxitekturasi keltirilgan. 

---

Foydalanilgan adabiyotlar 
https://uz.eyewated.com/tarmoq-protokollari/
 
http://fayllar.org
 
https://yandex.ru/search/touch/?text=komputer+arxitektura
si&lr=195260
 
https://yandex.ru/search/touch/?text=kompyuter+qurilmala
ri&lr=195260