TəMİZLƏNMƏ VƏ TƏRBİYƏ
Yüklə 260,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
8 Bu xəstəliyin yeganə əlacı dinə qayıdışdır. Lakin hamının və xüsusəndə alimlərin bildiyi kimi, bu dində bir çox ixtilaflar baş vermişdir. Bu ixtilaflar da, bəzi təbliğçilərin biruzə verdiyi kimi, yalnız ikinci növ 21
suallarda deyil. xtilaf həmçinin əqidə məsələlərinidə yan keçməmşdir. Misal olaraq əşari və maturudiyyələrin ixtilaflarına, və onların mötəzilələrlə olan ixtilaflarına fikir verin. Biz hələ başqa firqələri zikr etmirik. Axı biz onların hamısını müsəlman sayırıq və peyğəmbər in: “ Allah sizləri zəlil edər və dininizə qayıtmayana qədər o zəlilliyi üstünüzdən götürməz” sözləri onların hər birinə aiddir. Bəs bizim qayıdacağımız din nədir?! Görəsən bu din hansısa bir firqə və ya partiya anlayışı çərçivəsindədir? Gəlin dörd məzhəb 22 arasında olan və icma ilə əhli-sünnə 23 məzhəbləri sayılan məzhəblərin ixtilafları ilə kifayətlənək. Bu məzhəblərdən birinə üz tutsaq, orada bir neçə, hətta onlarla Sünnəyə müxalif hökmlər taparıq və onlardan bir neçəsi hətta Qurana da müxalifdir. Ona görə mən elə hesab edirəm ki, slama və ixlasla slam ölkəsinin qurulmasına dəvət edən kimsələrin islah edilməyə səy göstərmələri, birinci növbədə özlərinə, sonrada slam ümmətinə, peyğəmbər -in nə gətirdiyini aydın etdikdən sonra başlamalıdır. 24
Sünnənin tədbiqi ilə mümkündür. Bundan savayı, məzhəblərin imamları bizləri onları kor-koranə təqib etməkdən çəkindirmiş, və bu da onların fəzilətlərindəndir, onların fəzilətləri isə bildiyimiz kimi Allahdandır. Onlar istəmirdilər ki, insanlar Quran və Sünnənin şəriət əsası olduqunu unudaraq, onların sözlərini əsas götürsünlər. mamların bir mənaya gəldiyi, yəni: “Səhih hədis (sizə məlum olduqda) mənim məzhəbimdir” 25
sözlərinin hamısını zikr etməyə ehtiyac yoxdur. mamların bu sözləri, yəni onların rəylərini tərk edib səhih hədisə sarılmağı əmr etmələri, onların özlərinə, öz ümmətinə və ardıcıllarına nə qədər ixlaslı davranmalarına dair dəlil olaraq kifayətdir.
21 Yəni fikhi məsələlərdə. 22 Məzhəb – yəni slam hüququ məktəbləridir. slam tarixində bu cür məktəblər çox olub, lakin onlardan ən məhşurlar olanı dörd məzhəbdir: hənifilər, malikilər, şafiilər və hənbəlilər. 23 Şeyxulislam bn Teymiyya əhli-sünnə terminini açıqlayaraq demişdir: “Onlar Allahın Kitabı və Onun peyğəmbərinin Sünnəsinə, həmçinin muhacir və ənsarlardan olan birinci nəsillərin müvafiq olduqlarına və onları ixlasla təqib edənlərin yoluna qəti şəkildə tabe olanlardır” . “Məcmu əl-fataua”, 2/375. 24 Biz tez-tez dəvət ilə məşğul olan müsəlmanların elmsiz olduqunun şahidi oluruq. Biz xatırlatmaq istərdik ki, Allahın yoluna məntiq və ya əsilsiz xeyr vasitəsi ilə deyil, elm əsasında dəvət edilir! Uca Allah Öz peyğəmbəri (s.a.v)-ə buyurur:
〈 “(Ya Rəsulum!) De: “Bu mənim (təbliğ, dəvət) yolumdur. Mən və mənə tabe olan (möminlər) açıq-aşkar bir dəlillə (insanları) Allaha çağırırıq”. (Yusif, 108).
25
imamların bəzi sözlərini zikr edək. mam Abu Hənifə an-Numan bin Sabit, Allah ona rəhmət etsin, demişdir: “Əgər sizə səhih hədis məlum olsa, o mənim məzhəbimdir” . ( bn Abidin “əl-Xaşiya”, 1/63). O həmçinin demişdir: “Bir kimsənin, mənim dəlilimi bilməyərək, sözlərimə arxalanaraq fətva vermək qadağandır” . (“Rasmul-mufti”, 1/29; “əl-Mizan”, 1/55). O həmçinin demişdir: “Əgər mənim dediyim Allahın Kitabına müxalif olarsa, mənim sözlərimi tərk edin və Allahın Kitabına tabe olun” . Ondan: “Bəs sənin sözlərin peyğəmbər -in hədisinə müxalif olsa necə?” deyə soruşduqda, o dedi: “Mənim sözlərimi tərk edib, peyğəmbər -in hədisinə tabe olun”. Ondan yenə: “Bəs sənin sözlərin peyğəmbər -in sahabilərinin sözlərinə müxalif olsa necə?” O: “Mənim sözlərimi tərk edib, peyğəmbər -in sahabilərinin dediklərinə tabe olun” cavabını verdi” . (əl-Madhali ilə-Ssunnanil- kubra”, 203-204 və “Fəthul-məcid”, 241).
mam Malik, Allah ona rəhmət etsin, demişdir: “ Həqiqətən mən bir insanam, hərdən haqqı deyib hərdən səhv edirəm. Mənim dediklərim haqda düşünün, Quran və Sünnəyə müvafiq olanı qəbul edib, müxalif olanı isə tərk edin” . ( bn AbdulBarr “Cami əl-bəyan əl-ilm”,2/32). O həmçinin demişdir: “Peyğəmbər -dən başqa hər bir insanın sözü qəbul olunduqu kimi, rədd
Bax “ rşad as-Salik”, 227/1). mam aş-Şafi, Allah ona rəhmət etsin, demişdir: “Bir insana peyğəmbər
(“ ləm əl-muaqqiin”, 2/361). O həmçinin buyurmuşdur: “Mənim yazdığımda peyğəmbər
. ( “Hilyat al-Auliya”, 9/107). mam Əhməd ibn Hənbəl, Allah ona rəhmət etsin, demişdir: “Nə məni, nə də Maliki, aş-Şafiini, əl-Auzaini, as-Saurini təqib
. ( bn Abi Xatim, Abu Nuaym və bn Asakir, 15/9/2). O həmçinin demişdir: “Peyğəmbər -in hədisini inkar edən, özünü məhv olmaqa məhkum etmişdir”. ( bn əl-Cauzi, 182).
Yüklə 260,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|