TəMİZLƏNMƏ VƏ TƏRBİYƏ
Yüklə 260,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- cihadı t
- Malını riba vsit
- “Qövml
- “Xeyr!
5 ola bilməz. Bu da məhz müsəlmanların zəlil olması və əsarət altına düşməsidir. Başımıza gələnlərdən dolayı bizləri bürüyən hisslərimiz, həmçinin bütün müsəlman ölkələrinin zəlil olması, və bu ölkələrdə ictimai statusundan asılı olmayaraq bu zəlillikdən heç kimin xilas ola bilməməsi səbəbi ilə biz daima özümüz özümüzə sual veririk: bizləri ümidsiz bir hala salan bu dəhşətli vəziyyətimizin səbəbi nədir? Və bu zəlillik və bəladan qurtuluş yolu nədədir? Biz bu vəziyyətdən qurtulmaq üçün irəli sürülən bir çox təkliflər eşidirik. Hər kəs öz fikrinə görə bu xəstəliyin mualicəsi üçün daha əlverişli əlaca işarə edir. Lakin mən əminəm ki, bu sualın cavabını Sünnədə axtarmaq gərəkdir. Bir neçə səhih hədislərdə peyğəmbər -in bu gün başımıza gələnlər haqda bəhs etdiyini tapa bilərik. Bununla belə o bizlərə bu problemlərin çözülməsi haqda da xəbər vermişdir. Peyğəmbər (s.a.v) demişdir: “Əgər siz ticarətdə ina
9
Bu hədisin qısa məzmunlu olduquna baxmayaraq biz onda bir çox müsəlmanların başına gələn xəstəliyin dəqiq təsvirini görürük. Bu hədisdə peyğəmbər misal olaraq onun ümmətində yayıla biləcək iki xəstəliyə işarə etmişdir. Birincisi – şəriətin qadağan buyurduğu əməlləri müsəlmanların etmələri və bu səbəbdən onların müxtəlif hiylə və kələklərə bilərəkdən əl atmalarıdır. Buna peyğəmbər -in “Əgər siz ticarətdə ina istifadə etsəniz” sözləri dəlalət edir. slam hüquqşunaslığı (fikh) kitablarında “əl-ina” haqqında deyilir: “Bu ticarət müqavilələrinin bir növüdür”. Və bu hədisin bu növ ticarətin haram olduqunu açıq-aydın bildirməsinə baxmayaraq, bəzi alimlər, adi insanlarda həmçinin, bu növ ticarəti halal hesab edirlər. Bu növ ticarət belədir: bir insan bir tacirdən mal alır, məsələn avtomobil. Onlar bu avtomobilin alıcı tərəfindən nisyə olaraq (yəni hissə-hissə ödəmək şərti ilə) müəyyən bir vaxt və müəyyən bir qiymətə, məsələn on minə, alınmasına dair müqavilə bağlayırlar. Sonra həmin alıcı tacirin yanına qayıdaraq həmin avtomobili ona daha az məbləğə təklif edir. Məsələn səkkiz minə, lakin nəğd pula. Tacir, yəni indi alıcı, nəğd məbləği ödəyərək həmin avtomobili onun satdıqı qiymətdən daha aşağı qiymətə alır. Beləliklə birinci alıcı nəğd olaraq səkkiz min pul əldə edir və onun on min borcu qalır, və bu iki qiymətin fərqi, yəni iki min - ribadır (sələm). Ribanı qadağan edən Allahın ayə və peyğəmbər s.a.v)-in hədislərini eşidən hər bir müsəlman, hətta cüzi miqdarda riba olan ticarəti tərk etməlidir. Lakin bəzi insanlar “əl-ina” ticarətini caiz görərək, onun bir ticarət növü olduqunu söyləyirlər və söylədiklərinidə ümumi dəlillər ilə gücləndirirlər. Bu ümumi dəlillərdən biri Uca Allahın: “Allah alış-verişi halal, sələm (faiz) almağı isə haram (qadağan) etmişdir” 10 kəlamıdır. Onlar deyirlər: “Bu sadəcə alış-verişdir və bir kimsənin qiymət qaldırmasında və ya endirməsində problem yoxdur!”. Lakin nisyə on minə avtomobil alıb, onu səkkiz min nəğd pula satan alıcının yalnız bir məqsədi var idi – borc pul götürmək, yəni səkkiz min. Lakin, özünü müsəlman sanan 11 satıcının Allah rizası üçün ona borc verməyəcəyini başa düşəndən sonra, ikisidə hiylə işlədərək ticarət bəhanəsi ilə özlərinə ribanı halal etmişlər. Lakin bilmək lazımdır ki, Müqəddəs Kitabı açıqlayan yalnız Allahın rəsuludur . Uca Allah buyurur:
“Sənə də Quranı nazil etdik ki, insanlara onlara göndəriləni (hökmləri, halal-haramı) izah edəsən”. ١٢
Həmçinin Uca Allah onu vəsf edərək demişdir:
“O möminlərlə şəfqətli, mərhəmətlidir!” 13
8 Bu terminin izahı aşağıda zikr olunacaq. 9 Bax “as-Silsilə as-sahih”, 11. 10 Əl-Bəqərə, 275. 11 Burada şeyx, həmin insanın slamının kamil olmadıqını bildirməkdədir. Buna dəlil peyğəmbər -in: “Müsəlman, ba şqalarına öz əli və dili ilə əziyyət verməyəndir” sözləridir. Muslim, 41. Bu hədisdə söhbət slamın tam olmasından gedir, çünki başqa müsəlmanlara əziyyət verən müsəlman kafir olmur. Şeyxin sözlərini məhz bu cür anlamaq lazımdır. 12 An-Nəhl, 44. 13 At-Tauba, 128. 6 O məhz bizə qarşı olan mərhəməti və şəfqətinə görə, şeytanın qurduğu tələləri bizlərə açıqlamış və bizləri, onun toruna düşməməyimiz üçün bir çox hədislərdə xəbərdar etmişdir. Bu hədislərdən biridə araşdırdığımız bu hədisdir. O buyurmuşdur: ““Əgər siz ticarətdə ina istifadə etsəniz ...”. Yəni özünüzə, müxtəlif hiyləgərliklər vasitəsi ilə və ticarət adı altında, və bu ticarəti əslində faizə borc götürmək üçün bəhanə edərək, Allahın və Onun rəsulunun (s.a.v) qadağan etdiyi şeyləri özünüzə halal etsəniz. Bu hədisdə peyğəmbər (s.a.v), bu cür hiyləgərliklərə əl atmaqdan və Allahın haram buyurduqu şeyləri halal etməkdən bizləri çəkindirmişdir. Bu da, bir müsəlmanın, etdiyi bir işin günah olduqunu bilərək etməsindən daha şiddətlidir. Çünki etdiyi işin günah olduqunu bilən kimsənin bu işi haçansa tərk etməsinə ümid var. Lakin bir kimsənin etdiyi əməl ona hər hansı bir səbəbə görə, istər təvil istərsədə cahillik səbəbi ilə gözəl görsənərsə, və o etdiyi əməli pis görməzsə, onda Allaha tövbə etmək onun ağlına belə gəlməz. Bu səbəbdən insanlar üçün bir qadağanın halal edilməsi təhlükəsi, bir şeyin qadağan olmasında şübhə olmaması təhlükəsindən daha çoxdur. Beləliklə riba ilə məşğul olub, etdiyi əməlin riba olduqunu yəqinliklə bilən, ayədə 14 həmin insanın Allaha və Onun rəsuluna (s.a.v) müharibə elan etməsinin bildirildiyinə baxmayaraq, o, riba ilə məşğul olaraq öz qazancını halal hesab edən kimsədən daha yüngül vəziyyətdədir. Bu bir insanın spirtli içkilərin haram olduqunu bilərəkdən həmin içkilərdən istifadə etməsi kimidir. Belə halda onun haçansa tövbə edəcəyi ehtimalı var. Lakin spirtli içkiləri hərhansı bir səbəbə görə halal hesab edən kimsənin halı, birinci növ insanın halından pisdir, çünki o bu məsələni bu cür anlamaqdan əl çəkməyənə qədər, onun tövbə etməsini təsəvvür etmək olmur. 15
Bu hədisdə, əvvəl zikr olunduqu kimi, peyğəmbər (s.a.v) haqqında bir misal olaraq söhbət açmışdır. Bununla o demək istəyirdi ki, əgər müsəlmanlar Allahın qadağan etdiyi əməllərdən hər hansı birini halallaşdıraraq yaysalar, Allah onları zəlil edər. 16
ticarətdə ina istifadə etsəniz və inək quyruğundan yapışsanız, və əkinlərinizlə qanə olsanız...” yəni Allahın dünya malı qazanmaqı əmr etdiyini bəhanə edərək, dünyanı sevib ona meyl etsəniz. Müsəlmanlar bu məsələdə ifrata uğrayaraq bütün vaxtlarını əkinlərə, malqaraya və başqa növ dünya malına sərf edirlər. Bu da, Uca Allahın onlara fərz buyurduqu haqqların tərk olunması ilə nəticələnir. 17
cihadı zikr edərək demişdir: “Əgər siz ticarətdə ina istifadə etsəniz və inək quyruğundan yapışsanız, və əkinlərinizlə qanə olsanız və cihadı tərk etsəniz, Allah sizləri zəlil edər və dininizə qayıtmayana qədər o zəlilliyi üstünüzdən götürməz”. Gördüyünüz kimi bu hədisdə gələcəkdən xəbər verilir və biz təəssüflər olsun ki,
zamanımızda, bizlərə vəd edilən, zəlilliyin baş verməsinin şahidiyik. Hədisdə zikr olunan günahları etdiyimizə görə bizləri bu xəstəliklər bürümüşdür – yəni zəlillik və acizlik xəstəliyi. Bu vəziyyətdən çıxmaq üçün, biz peyğəmbər bizlərə göstərdiyi və yalnız onun vasitəsi ilə bu vəziyyətdən çıxmağın mümkün olduqunu bildirdiyi vasitəyə mütləq əl atmalıyıq.
14 Şeyx əl-Albani Allahın: “Ey möminlər! Əgər, doğrudan da, iman gətirmişsinizsə, Allahdan qorxub sələmdən qalan məbləğdən (faizdən) vaz keçin! Əgər belə etməsəniz, o zaman Allaha və Onun peyğəmbərinə qarşı müharibəyə girişdiyinizi bilin!” (əl-Bəqərə, 278-279) kəlməsini nəzərdə tutmuşdur. 15 Bu bidətlərədə aiddir. Bidətlər günahlardan daha şiddətlidir. Günah edən kimsə etdiyi əməlin günah olduqunu bilir, lakin dinə yenilik gətirənlər isə etdiklərini günah saymırlar, əksinə ibadət və Allaha yaxınlıq kimi qəbul edirlər. Şeyxulislam bn Teymiyya demişdir: “ slam imamları, bidətlərin, insanın günah olduqunu bilərək etdiyi günahlardan daha şiddətli olduqunda həmrəydirlər” . (“Məcmu fataua”, 28/471). bn əl-Qeyyim demişdir: “ nsanların bir çoxu Allaha Onun haram etdiyi vasitələrlə ibadət edir və bu vasitələrin Allaha itaət və yaxınlıq olduqunu sanırlar. Bu cür insanların halı, günah edərək etdiyi əməlin günah olduqunu bilən kimsələrin halından daha şidətlidir” . (Bax “ ğasatul ləhvan”, 2/181). 16 Təəcüb doğuran o haldır ki, bu günümüzdə müsəlmanlar Allahdan izzət və qələbə arzulayaraq, riba ilə məşğul olurlar və özləri Allaha qarşı müharibə edirlər. bn Abbas rəvayət edir ki: “Malını riba vsitəsi ilə qazanan kimsəyə Qiyamət günü deyiləcək: “Allahla müharibə etmək üçün silah götür”. (at-Tabari, 3/127. Şeyx Əhməd Şakir hədisin səhih olduqunu bildirmişdir). 17 Bu dünyaya sevgi və bağlılıq müsəlmanların zəifləməsinin ən ciddi səbəblərindəndir və bu haqda başqa bir mühüm hədisdə söz açılır. Sauban r.a) rəvayət edir ki peyğəmbər (s.a.v)
buyurmuşdur: “Qövmlərin sizin üzərinizə, yırtıcı heyvanların öz qurbanlarının üstünə tökülüşdükləri kimi, sizin üzərinizə tökülüşəcəyi zaman artıq yaxınlaşır”. Ondan soruşdular: “Bu bizim az olduqumuza görə olacaq? ” Peyğəmbər dedi: “Xeyr! Əksinə siz çox olacaqsınız, lakin siz selin gətirdiyi çör-çöp kimi olacaqsınız (sizin çoxluqunuz bir fayda verməyəcək). Allahda sizin düşmənlərinizin qəlblərindən qorxunu qaldıracaq və sizin qəlblərinizə qorxu (vəhn) salacaqdır”. Ondan: “Vəhn nədir, ya rəsulUllah?” deyə soruşdular. O: “Dünyaya sevgi və ölümdən qorxmaqdır” deyə cavab verdi. (Abu Davud, 4297. Hədis səhihdir. Bax “Səhih əl-cəmi”, 8183. Yüklə 260,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|