Temmuz 2016 sayi 19 Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
50 51
| Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’ DA ZAMAN | Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’
Tarihin İzinde; Midilli / Saffet YILMAZ TARİHİN İZİNDE; MİDİLLİ Küçük bir resmi tatil aralığını Midilli’de geçirmeye karar verince, ilk işim ınternet- ten Osmanlı’nın oradaki izlerini aramak oldu. Meğer fazla bir uğraşa gerek yokmuş, gidince zaten ecdadın bıraktığı mirasın gölgesinde, o camii senin bu çeşme benim dolaşıyorsun. Osmanlı toprağı olduğu 1462’den Yunanistan’a bırakıldığı 1913 yı- lına kadar Osmanlı adayı karış karış işlemiş, ruhunu vermiş. Evet, Osmanlı öncesinde de önemli bir yerleşim alanı olan bir ada ancak Osmanlı adayı aldıktan sonra hem kendi ruhunu verecek eserler inşa etmiş hem mevcut eserleri restore ederek dönüştür- müş, kullanmış. Bunu; bir Orta Çağ kalesi olarak tanımlanan Molyvos Kalesi’nde de, Osmanlı öncesi dönemlerde yapılmış olan Midilli Kalesi’nde de görmek mümkün. Ada’nın Anadolu’dan ayrı geçirdiği yaklaşık 100 yıllık sürede, kuşkusuz üzerinde yaşa- yanların kendi medeniyetlerini öne çıkara- cak eserler inşa edilmiş. Ya da, bu eserlerin korunup kollanmasına öncelik verilmiş. Ancak Osmanlı’dan kalan pek çok şey hala orada, sahiplerini bekliyor. Ama yalnız, ama arayıp soranı yok, yıkık, virane… Ama bekliyor. Orada, öylece bekliyor. Ne yazık ki bazılarının yalnızlığına, uygun olmayan işlevlerin yükü de eklenmiş… Adaya gitme kararı aldığımızda, bari orta- larda bir yerde konaklayalım, her tarafına erişmek kolay olsun dedik, iyi etmişiz. Doğa harikası bir bölge olan Gera bölgesinde Evriaki’ye yerleştik. Ada’nın iki iç denizin- den ilkinin kıyısında, balık ve zeytini ile ünlü bir yer. Yaslandığı Olimpos dağının eteğinde gerdanlıkta sıralanmış inciler gibi köyler. Mesagros, Skopoles, Plakados, Paleoki- pos…
Midilli’de gemiden indikten sonra ardımıza bile bakmadan adanın içlerine doğru ilerli- yoruz. Konakladığımız Evriaki’nin keşfinden sonra ilk işimiz, Oruç Reis ve Barbaros Hayrettin’in doğduğu Paleokipos Köyü’ne gitmek oluyor. Gera bölgesinin güzel bir köyü ancak, belki şu evde doğmuştur, şu sokakta büyümüştür, şu çeşmeden su içmiştir arayışlarımız nafile çabaya dönüşü- yor. Ne Barboros’tan ne de Oruç Reis’den iz var. Ancak Osmanlı’nın izlerini bulmak fazla sürmüyor. Paleokipos’un hemen yanındaki Mesagros Köyü’ne geçiyoruz. Ayvalık’ın herhangi bir köyünde gibiyiz. Yıkık, virane bir cami karşılıyor bizi. Oldukça eski bir yer- leşim yeri olan köyün meydanı Ege’deki bir Türk köyünden farksız. En az yüz yıllık bir çınar, ondan daha eski bir çeşme. Çınarın altına dizili masalar, etrafta köy kahvehane- leri ve kimisi tek başına çayını yudumlayan kimisi çeşitli taş ve kağıt oyunları oynayan köylüler… Köyün girişindeki caminin minaresi uzak- tan selamlıyor ziyaretçilerini. Her ne kadar önemli bir kısmı yıkılmış olsa da, kapının üzerindeki kitabesi sağlam, orijinal yerin- Niye vermişiz, nasıl kaybetmişiz, kim kiminle ne anlaşma yapmışa girmeyeceğim; Ege’nin en büyük adalarından biri olan Midilli buram buram Anadolu, buram buram ecdat kokuyor. Camisi, medresesi, tekkesi, çeşmesi, köprüsü… Hani o meşhur şarkıda söylendiği gibi, geçtiğin her sokak, soluklandığın her köy meydanı, hararetini giderdiğin her çeşme sana Anadolu’yu, ecdadını hatırlatıyor. Saffet YILMAZ Caminin tamir kitabesi hala yapının üzerinde duruyor. 1240-(1824-25) senesinde caminin tamir edildiği belirtilmekte. Net olarak okunamıyor ancak 1850’li yıllar olabilir. Sultan Abdülemecid’e ait olduğu tahmin edilen tuğra. La ilahe illallah Muhammedün Resulullah. 979/1571 senesinde Kanuni Sultan Süleyman oğlu II. Selim döneminde yapılmıştır. Mustafa adında biri yaptırmıştır. 52 53
| Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’ DA ZAMAN | Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’
de. Minarenin üzerindeki kitabede aynı şekilde. Caminin minaresinde hilal ve haç’ın birarada bulunduğu yazıyor her yerde. İki dini sembolün bir arada bulunmasının nedeni de, caminin, yakınlarda bulunan eski Agios Yannis Kilisesi’nin kalıntıları üzerine yapılması imiş. Ama biz haç işaretini gö- remedik. Cami ve diğer anıtsal yapılardaki kitabeleri fotoğraflayıp Uludağ Üniversite- si’nin değerli akademisyenlerinden Doç. Dr. Hasan Basri Öcalan’a gönderdim. Hocam sağolsun, hepsini çevirip gönderdi. Mina- redeki ve caminin giriş kapısı üzerindeki kitabeler tamir kitabeleri ve 1903 yılını gösteriyor. Caminin adına veya yaptırana ilişkin bilgi maalesef yok. Bir sonraki durağımız Papados, mermer işlemeli Türk çeşmesi muhteşem. Me- sagro’nun merkezindeki Arap tarzı çeşme de aynı şekilde. Burada her köyün meydanında güzel çeş- meler var, hepsi Osmanlı değil tabii.. Güzel çeşmelerin sırrı elbette ki su’da. Eşsiz bir suyu var adanın. Türk rakısına rakip olan uzo’nun burada meşhur olması da yine suyun kalitesi ile ilgili. Bölgede her yer zeytin. Hem de her biri yüzlerce yıllık zeytin ağaçları. İster düz bir alanda ister yamaçta, nerede bulunur- sa bulunsun, ağacın gövdesinin çevresi itinayla duvar edilerek bu işe verilen önem ortaya konmuş. Zaten köylüler, ‘Tanrı’nın bize verdiği en büyük nimet” olarak tanımlı- yorlar zeytin ağacını. ‘Kutsal ağaç’ diyorlar. Ada genelinde 11 milyondan fazla zeytin ağacı var ve 50 bin tonun üzerinde zeytin yağı elde ediliyor. Adada o kadar çok zeytin işleme tesisi var ki! Neredeyse adım başı. Ancak geleneksel yöntemlerle çalışan tesisler yerini modern tesislere bırakmış ve bu eski tesisler işlevini müze olarak sürdürüyor. Zeytin endüstri- sini çok iyi anlatan müzeler oluşturmuşlar, birkaçını biz de görme imkanı bulduk. Midilli doğal cennet noktalarından biri. Avrupa’nın en gözde kuş cennetlerinden biri olmanın yanı sıra, eşsiz sahillere sahip. Toplamda 370 kilometre kıyı şeridi bulu- nuyor ve her tercihe göre koy, kıyı, sahil bulmak mümkün. Ama en belirgin özelliği, yeşil bir ada olma- sı. Zeytinliklerin yanı sıra muhteşem orman- ları var, neredeyse Karadeniz ormanları gibi, dev çam ve sedir ağaçları. Zaten Ada’yı meşhur kılan da bu yeşil kim- liği. Adadaki orman varlığının milyonlarca yıl önceki izlerini bulmak ise ayrı bir keyif. Midilli’nin batı tarafında taşlaşmış orman parkı(Petrified Forest Park) bulunuyor. Ada üzerindeki 6 büyük yerleşim biriminden ve batıda yer alan Sigri’nin çok yakının- da. Adanın orta yerinden araçla en batıya gitmek yaklaşık 1,5 saat sürüyor. Taşlaşmış ağaçların çıkarıldığı bölgeye ulaşınca içimizi büyük bir heyecan kapladı. Doğal park ala- nının ziyarete kapalı olduğunu, yola gerilen demir zinciri görünce anladık ve üzüldük. Ancak 1,5 saat yol geldik ve dünyada ayak- ta kalabilmiş en büyük fosilleşmiş ağaçları görmeliydik. İstikamet Sigri’deki Doğa Tarihi Müzesi. Yolumuz üzerinde, bulunan taşlaşmış orman varlıklarının üzerinin alçı gibi bir malzeme ile kapatıldığını görüyoruz. Sanırım zarar görmesini önlemek istemişler. Biraz ileride, etrafı tel örgülerle çevrili ama açıkta duran taş ağaçları görünce aracı durdurup hemen yakınına gittim, inanıl- maz bir görüntü. Gördüğüm bir ağaç, ama dokunduğum şey ağaç değil, taş! Taşlaşmış Orman Müzesi’nde çok daha güzel örnek- ler gördük elbette. Boylu boyunca yatan taşlaşmış ağaçlardan fosilleşmiş ağaç yap- raklarına kadar ormana dair herşey. Ayakta kalabilen pek çok ağaç gövdesi ve tama- men gelişmiş kök sistemleri incelendiğinde bu ağaçların bugün bulundukları yerlerde ansızın taşlaşmış oldukları anlaşılıyor. Tü- müyle kendiliğinden oluşmuş fosil ormanı. Ama öyle bir orman ki, Ege havzasının son 20 milyon yıldaki jeolojik tarihini yazan eşsiz bir kitap gibi. Yaklaşık 20 milyon yıl önceki güçlü bir volkan patlaması, bölgede- ki sık ağaçlı zengin ormanı tümüyle kapsar ve yüksek ısıda volkanik gazlar arasında kalan ağaçlar bölgenin florasının mükem- mel bir şekilde fosilleşmesine olanak tanır. Ağaçların iç yapısı gibi bitkilerin morfolojik özellikleri de hiç bozulmadan, mükemmel bir şekilde korunmuş. Ada’ya gitmeyi düşünenler için şiddetle tavsiye ettiğimi belirtmeliyim. İster müzede ister doğal alanlarında, dünyanın ayakta kalmış en büyük fosil ağacını görmek(- yüksekliği 7 metre, çapı 8,58 metre), dağ yamacındaki patikaları izleyerek çam fidanı öbeklerini incelemek büyük bir keyif. Ayakta kalmış yükselen gövdeler dünyanın başka hiçbir yerinde göremeyeceğiniz bir fosil ormanı eko-sistemi oluşturmuş bura- da. Muhteşem bir tecrübe. Sadece fosil ormanı bile bölgeye gitmek için yeterli ama biz tarihin izinde ilerlemeye devam. Tarihin İzinde; Midilli / Saffet YILMAZ Midilli Yeni Cami Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|