Temmuz 2016 sayi 19 Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İZNİK GÖLÜ BAZİLİKA KAZISI SİKKE ÖRNEKLERİ
48 49
| Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’ DA ZAMAN | Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’
İznik Gölü Bazilika kalıntısında, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izni ile İznik Müze Müdürlüğü’nün başkanlığında sürdürülmekte olan su altı kazılarının ilk 3 aylık döne- minin sonuna geldik. Orta nefte, bemanın hemen önünde 3x3 met- re ölçülerindeki sondaj alanında devam eden sualtı kazılarında 50 santim derinliğe inilmiştir. Kazılar esnasında kuzey güney doğrultu- sunda ilerleyen moloz taşlardan örülü kuru duvarın ortaya çıkması sondajın en beklenmedik bulun- tusu olmuştur. Bizleri şaşırtan bir diğer buluntu grubu ise sikkeler olmuştur; kazıların başlamasından itibaren çok kısa bir süre geçmiş olmasına rağmen sayı 110 adeti bulmuştur. Bu sayı küçük bir alan için oldukça fazladır. Ancak yoğun- luğun nedenini şimdilik bilemiyo- ruz. Sikke buluntuları sayı olarak olduk- ça fazla olsa da kondisyonları iyi durumda günümüze ulaşabilenle- rin sayısı oldukça azdır. Büyük bir bölümünün yüzeyinde, bir betim olduğu bile anlaşılamayacak oran- da aşırı korozyon dikkat çekmek- tedir. Bir bölümünde ise sadece motif olduğu seçilebilmektedir. Bu yazıda ön ve arka yüzleri tam okunabilen sikkeler tanıtılacaktır. Bazilika kalıntısı sikke buluntuları arasında en erken tarihli olanlar Roma İmparatoru Antonius Pius Dönemi’ne (İ.S. 138 – 161) aittir. Bronzdan darp edilen sikkenin çapı 9 milimetre ve ağırlığı 3 gramdır. Ön yüzde, İmparator Antoninus Pius’un defne çelenkli sağa bakan portresi ve etrafın- da AYT(ομρατωρ) KAI(σαρ) T(ιτος) AI(λιος) ΑΔΡ(ιανος) - ANTONINOC CE(ßαστος) lejan- tı bulunmaktadır. Arka yüzde ise etrafına yılanın dolandığı bir sunak ve çevresinde CΩT- HPI – ACKΛH(πιω) / NIKAIEIC lejantı vardır. Bazilika kazısında bulduğumuz sikkenin daha iyi kondisyon- daki bir benzeri Wildwinds’in web sayfasında yayınlanmıştır. Buna göre, ön yüzde sağa profilden sakallı Antoninus Pius’a ait portresi yer almak- tadır. Arka yüzde ise ortada duran bir sunağa dolanan Asklepios veya Hygeia’nın yılını bulunmaktadır: Bilindiği gibi, Antoninus Pius Dönemi’nde İmparatorlu- ğun birçok bölgesinde salgın hastalıklar baş göstermiştir. Bu salgın döneminde üzerinde Sağlık Tanrılarının (Asklepios, Hygieia veya Telesphoros) veya Asklepios ve Hygieia yılanının betimi bulunan sikke- lerin Nikaia’da da darp edilmiş olması, hastalığın İznik’e kadar yayıldığına işaret etmektedir. Nikaia’lılar bu seri sikke ile sal- gın hastalıktan kurtulmalarına yardımcı olduğuna inandıkları Tanrı Asklepios’a şükran duy- gularını ifade etmeye çalışmış- lardır.
Antoninus Pius Dönemi’nde (İ.S. 138 – 161) darp edilen Dönemi’nde(İ.S. 307/310-335) inşa edildiği düşünülen bir yapıda bulunması nasıl açıklana- bilir? Bu konuda sikke üzerindeki delik önemli bir ipucudur. Delik, sikkenin tedavülden kalktıktan sonra kolye olarak kullanılmış olabileceğini düşündürmektedir. Kutsal motiflerin bulunduğu objelerin Geç Antik Çağ’da diğer bir ifade ile Hıristiyanlığa geçişte din adamları tarafından liturjik obje olarak kullanıldığı bilinmek- tedir. Bu nedenle Antoninus Pius sikkesinin, kilisede görev yapan rahiplerinin birisinin kolyesine ait bir parça olduğunu düşünü- yoruz. İyi durumda korunan sikkelerde büyük çoğunluğu I. Constanti- nus(İ.S. 307/310-335) dönemin- de darp edilenler oluşturmakta- dır. Büyük Constantin olarak da bilinen imparatora ait iki farklı seriye sahibiz. 16 milimetre çap ve 1,4 gram ağırlığa sahip ilkinde, sağa profilden, rozetli diadem ve zırh giysili imparato- ra ait bir büst bulunmaktadır. Portrenin çevresinde “CONSTANTINVS MAX AVG” lejantı yer alır. Arka yüzde ise miğferli, sağ ellerinde mızrak, sollarında kalkan tutarak birbirlerine bakar şekilde duran askerlerin arasında iki standart bulunmaktadır. Betimin çev- resinde “GLORIA EXERCITVS” (ORDUNUN ŞANI) lejantı vardır. Alt tarafta bandın altında ise “SMANA” lejantı yer alır. Böylece sikkenin darphanesi ve 330-335 tarihleri arasında darp edildiği anlaşılmaktadır. İznik örnekleri oldukça aşınmış olsa da kondisyonu iyi durumda olan benzer örnekler bulunmak- tadır. Coinarchive’de yayınlanan benzer bir örnekte, imparatorun portre tipi ve arka yüzde yer alan asker ve standartlar daha açık bir şekilde görülebilmekte- dir. Büyük Constantin Dönemi’ne (İ. S. 307/310-337) ait diğer sikkenin ağırlığı 2,5 gr ve çapı 21 milimetredir. Konstantinopolis darbı olan bu follisin ön yüzünde defne yapraklarından bir diadem ile imparatorun sağ tarafa doğru büstü yer almaktadır. Arka yüzde ise ortada ayakta duran zırhlı bir asker durmaktadır; sağ elinde ucu aşağı çevrilmiş bir mızrak, solunda bir kalkan tu- tar. Başını soluna doğru çevirmiştir. Betimin çevresinde “GLORIA EXERCITVS” (ORDUNUN ŞANI) yazısı yer alır. Aşağıda bandın altında darpha- ne ve 327 yılında darbına işaret eden “CONS” lejantı bulunmak- tadır.
Serinin Bazilikada bulunan örnekleri etkili şekilde aşın- mış olsa da, değişik müze ve koleksiyonlarda bulunan benzer örnekler yardımıyla bu seri daha iyi anlaşılabilmektedir. Coinarc- hives’de yayınlanan benzer bir örnekte, imparatorun portresi ve arka yüzde yer alan asker açık bir şekilde belli olmaktadır. Sonuç olarak sikke buluntularına göre İznik Gölü’nde bulunan Ba- zilikanın en azından Büyük Kons- tantin döneminde aktif olarak kullanıldığını söyleyebiliyoruz. Buna göre su altında keşfedilen bazilika, Hıristiyanlığın kabulün- den sonra İznik’te inşa edilen en erken tarihli kiliselerden birisi olmalıdır. Antoninus Pius sikkesi ile bazilikada her ne kadar daha erkene giden buluntular söz ko- nusu olsa da, bunlarla henüz daha erkene işaret eden bir inşaat evresinden bahset- mek sakıncalı sonuçlar doğurabilir. TEŞEKKÜR Sualtı kazıları Bursa Büyükşe- hir Belediyesi’nin desteği ile sürdürülmektedir. Büyükşehir Belediyesi çalışanları adına Belediye Başkanı Sayın Recep Altepe’ye minnettarız. Kültür ve Turizm Bakanlığı adına destek ve yardımlarından dolayı İznik Müze Müdürü Sayın Haydar Kalsen’e, Bakanlığı temsilen Kazı Başkanlığı’nı üstlenen Mehmet Hasan Bozkurt’a çok teşekkür ederiz. Bu arada kazı çalış- malarını bugüne kadar büyük fedakarlıklarla devam ettirmeye çalışan sualtı kazısı heyet üyeleri Arş. Gör. Serkan Gündüz, Can Ciner, Semih Togan, Çağrı Aydın, Murat Akın, Gurbet Kılınç, Erhan Gürman, İbrahim Semih Onur’a özellikle teşekkür etmek isteriz. araştırma / İznik Gölü Bazilika Kazısı Sikke Örnekleri / Mustafa ŞAHİN Mustafa ŞAHİN Uludağ Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, 16059 Görükle Bursa mustafasahin@uludag.edu.tr İZNİK GÖLÜ BAZİLİKA KAZISI SİKKE ÖRNEKLERİ Duvar Kalıntısının ve Sikkelerin Bulunduğu 4A Açması Antoninus Pius Sikkesi, ön yüz Antoninus Pius Sikkesi, arka yüz Kondisyonu iyi durumda olan Antoninus Pius Sikkesi Büyük Konstantin Sikkesi, ön yüz Büyük Konstantin Sikkesi, arka yüz Kondisyonu iyi durumda olan Büyük Konstantin sikkesi Büyük Konstantin Sikkesi, ön yüz Büyük Konstantin Sikkesi, arka yüz Kondisyonu iyi durumda olan Büyük Konstantin sikkesi Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|